Đừng để trẻ phát bệnh tâm thần vì học

Mắc bệnh vì học

Với lịch học được cả gia đình và nhà trường “giăng” ra như hiện nay, cùng với chương trình học luôn ở mức quá tải khiến các em học sinh phải chịu áp lực lớn trong tiếp thu kiến thức, kết quả học tập. Đặc biệt trước mỗi mùa thi học kỳ, mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng, không ít sĩ tử phải nhập viện tâm thần để điều trị, để lại “cú sốc” lớn cho cả gia đình, sĩ tử và nỗi lo quá tải bệnh viện.

Nguyễn Văn Nam mười bảy tuổi ( lớp 11) ở Hải Phòng suốt mười hai năm là học sinh giỏi, cán bộ lớp, cán bộ đoàn năng nổ. Con học giỏi nên đi đâu bố mẹ Nam cũng khoe về con với niềm tự hào và hãnh diện khôn tả.

Trong mắt bố mẹ cậu, không bao giờ Nam của họ đứng sau bất kỳ ai. Niềm tự hào ấy được thể hiện bằng những lời ngợi ca của bố mẹ Nam về thành tích của cậu ở mọi nơi mọi lúc. Nói chuyện với các đồng nghiệp của mình, bố mẹ cậu luôn miệng khoe những sách đông tây kim cổ cậu từng đọc qua. Thậm chí thầy cô dạy văn còn chưa chắc đã đọc nhiều như cậu. Đêm đêm, cậu thức đến hai ba giờ sáng để học bài....Có lẽ chính vì sự kì vọng của bố mẹ mà khi kỳ thi học sinh giỏi tỉnh môn Toán kết thúc, cậu đã rơi vào tâm trạng thất vọng tột cùng vì có một bài khó mình không làm được.

Đến khi Sở giáo dục đào tạo công bố điểm và xếp thứ hạng thì gần như Nam đã rơi vào tình trạng tuyệt vọng. Nhiều tháng qua, cậu bé phải nghỉ học ở nhà vì bị trầm cảm. Cả ngày không nói không rằng, ngồi như pho tượng trên phòng riêng.

Lại có học sinh vì sự ganh đua với bạn bè mà vùi đầu vào học không biết đến nghỉ ngơi. Vì học quá đà nên em đã bị mất cân bằng trong cuộc sống. Em tuyệt nhiên không chú ý đến bất kỳ một hoạt động tập thế nào ngoài việc học. Kỳ thi tốt nghiệp PTTH đến gần, thấy em khác thường, suốt ngày cười nói một mình gia đình mới phát hiện em có biểu hiện của tâm thần nhẹ.

Khác với hai trường hợp trên, Trung ở Thái Nguyên bị rối loạn tâm thần khá nặng. Cũng chỉ vì áp lực học hành mà em đâm mắc bệnh. Em đã từng cắn lưỡi để tự tử nhưng không thành. Suốt ngày miệng lảm nhảm “đừng học”. Sau một thời gian dài điều trị, bệnh tình của em có thuyên giảm nhưng với Trung, cánh cửa trường Đại học mãi khép lại .

Nguyên nhân

Điều tra cho thấy hầu hết tình trạng căng thẳng mà các em gặp phải là do học quá nhiều. Học ngày học đêm thậm chí học ca nọ ca kia không có thời gian để nghỉ ngơi. Học chính khóa, khối lượng kiến thức đã quá nhiều. Cùng với lý thuyết trên lớp, trẻ còn bị sa lầy vào đống bài tập mà thầy cô bộ môn giao cho về nhà.

Gần như trẻ nào cũng mang tâm lý phải giải quyết đủ số lượng bài tập nên cắm đầu cắm cổ, thục mạng làm cho hết. Ngoài học chính khóa, các em còn phải học thêm toán, lý, hóa, văn, ngoại ngữ. Nếu không học, thầy cô “trù úm”, thua bạn bè. Thậm chí có trẻ còn nói, vào những buổi học ngoại khóa này thầy cô thường cho “bài tủ” để làm bài kiểm tra trong giờ chính khóa hôm sau. Vì thế bằng mọi cách các em phải đi học thêm, mặc dù trong lòng không muốn và sức khỏe quá đuối.

Một nguyên nhân nữa là do sự kỳ vọng quá lớn của cha mẹ vào con cái. Cha mẹ nào cũng hi vọng vào con cái mình, tuy nhiên sự hi vọng đôi khi có thể biến thành kỳ vọng, ảo tưởng nếu như cha mẹ không xác định được khả năng của con . Có khi các em có năng khiếu ở các môn xã hội, nhưng cha mẹ lại yêu cầu cao ở những môn tự nhiên. Cha mẹ lên kế hoạch kín tuần cho việc học của con cái, ép con học thêm các môn năng khiếu khác như nhạc, họa. Do vậy giờ học của phần lớn các em lên đến 14-16 giờ/ngày.

Nhiều gia đình, để chuẩn bị tốt cho những kỳ thi vào trường chuyên, lớp chọn đã thúc ép con phải học thêm nhiều đồng thời giảm bớt thời gian nghỉ ngơi, giải trí của con. Vì thế, để duy trì lực học, nhiều em phải cố gắng, nỗ lực nhiều hơn, chịu sức ép và căng thẳng hơn. Trong khi đó khả năng nhận thức và sức khỏe của từng em là khác nhau.

Theo chuyên gia tư vấn độc lập Vũ Thu Hà, rối nhiễu tâm lý học đường, trong đó có stress đã trở thành một vấn đề cần được quan tâm. Hậu quả của stress học đường có ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt và học tập của trẻ. Trẻ trở nên khó tập trung trong học tập, học hành sa sút ở tất cả các môn bất chấp sự cố gắng.

Đặc biệt, càng đến gần thời điểm thi cử thì số trẻ mắc những bệnh liên quan đến tâm lý càng nhiều. Nặng hơn, trẻ có những hành vi bột phát, thiếu kiểm soát như bỏ học, phá rối, bỏ nhà, đánh nhau, loạn thần hoặc tự sát.

Bác sỹ Nguyễn Văn Dũng chuyên ngành tâm thần, trưởng phòng T4, viện Sức khỏe tâm thần quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai nhiều năm liên tục điều trị và chữa bệnh cho học sinh mắc bệnh tâm thần về học cho biết: Vai trò của cha mẹ trong việc giúp đỡ con tránh được căn bệnh này là rất quan trọng.

Vai trò của cha mẹ

Bản thân cha mẹ phải xác định tuyệt đối không mắc bệnh thành tích. Không gây bất kỳ một áp lực nào cho con trong học tập. Bởi nếu là đứa trẻ tự giác, có ý thức, tự bản thân chúng muốn làm tốt hơn những gì bố mẹ mong đợi. Hãy đặt mình vào vị trí của trẻ để hiểu cho những thất bại của chúng .

Theo BS Nguyễn Văn Dũng, để giúp giảm áp lực cho con, thay vì chờ đợi sự cứu chữa từ bên ngoài, cha mẹ hãy chủ động là bác sỹ của con bằng cách tạo cho con môi trường học tập thoải mái. Hãy dạy con học bằng một thái độ tích cực, không nên quá ép buộc con phải đạt được một mức nhất định. Khi kỳ thi cử tới gần, dành thời gian chuẩn bị cùng với trẻ. Nói chuyện với trẻ và tìm hiểu xem ý nghĩa của kỳ thi đối với trẻ là như thế nào.

Và quan trọng hơn là làm cho trẻ hiểu kết quả không quan trọng, quan trọng nhất là việc trẻ cố gắng hết sức. Đừng nhấn mạnh việc trượt hay đỗ, thắng hay thua.

Một thực tế khác, sau khi nhiều trẻ rơi vào tình trạng lo lắng, nguy cơ stress sẽ nhiều hơn. Trong khi phụ huynh lại nghĩ sau mùa thi trẻ chắc chắn sẽ được thảnh thơi, không lo nghĩ. Nhưng chính sự dồn sức quá nhiều trong mùa thi nhiều khi đã vắt kiệt sức lực của các em. Vì thế, cha mẹ phải là những ngày đầu tiên giúp con giảm stress sau thi.

Cha mẹ không nên thể hiện sự sốt ruột kết quả thi trước mặt trẻ. Phải đảm bảo tư tưởng của mình thông suốt: “Thua keo này, bày keo khác” để con không phải gánh trên vai áp lực hậu thi cử. Tổ chức cho trẻ tham quan du lịch nếu có điều kiện.

Cha mẹ cũng cần dạy con kỹ năng tự học. Dạy con cách xây dựng thời gian biểu học tập: Gồm chương trình đang học, ôn lại các chương trình đã học, thời gian vui chơi. Khuyến khích con tham gia các CLB, lớp học kỹ năng sống. Dạy con kỹ năng xây dựng mối quan hệ tốt ở trường. Mối quan hệ với thầy cô giáo , mối quan hệ với bạn bè.

Bên cạnh việc giúp giải tỏa áp lực tâm lý để giúp con tự tin vượt qua các kỳ thi quan trọng thì việc chăm sóc sức khỏe cho con suốt mùa thi cũng là vấn đề phụ huynh cần quan tâm. Trong suốt mùa thi, cha mẹ nên cho con ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng như thịt, cá, trứng sữa và các loại trái cây nhiều xơ.

Cha mẹ nên khéo léo khuyên con không cố gắng “nhồi nhét” bài vở sau 12h đêm, thay vào đó là một giấc ngủ sâu, tập thói quen ngủ đủ giấc (6-8 tiếng mỗi ngày) và thức dậy sớm hơn để học bù vào hôm sau.

Việc ổn định tâm lý và đảm bảo sức khỏe cho các sĩ tử bước vào mùa thi một cách an toàn là một việc làm quan trọng . Hãy giúp việc học hành thi cử của con không còn là nỗi lo mà thay vào đó là sự hăng hái vượt qua thử thách với sự đồng hành đáng tin cậy của cha mẹ.

Tuệ Thu Thương