Đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại trên đất nước Lào
Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào đã trở thành biểu tượng của liên minh chiến đấu Việt – Lào, của tình hữu nghị đặc biệt giữa hai nước.
Vào ngày 22/8 vừa qua, tại Thủ đô Vientiane, Lào, trong khuôn khổ chuyến thăm nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào, Phó chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân cùng Phó chủ tịch nước Lào Pany Yathotou đã tham dự Lễ công nhận đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào là Di tích lịch sử quốc gia của Lào.
Con đường của liên minh chiến đấu Việt – Lào
Đầu năm 1959, thực hiện Nghị quyết của Trung ương Đảng và Nghị quyết của Tổng Quân ủy Trung ương, cùng với việc đẩy mạnh xây dựng quân đội cách mạng chính quy, từng bước hiện đại trên miền Bắc, Bác Hồ, Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương quyết định mở tuyến đường chiến lược vận tải quân sự từ miền Bắc xuyên qua dãy núi Trường Sơn trùng điệp và hùng vĩ để chi viện binh lực cho cách mạng miền Nam.
Ngày 5/5/1959, Trung tướng Nguyễn Văn Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ nhiệm Ủy ban thống nhất Trung ương, thừa lệnh Bộ Chính trị trực tiếp giao cho Thượng tá Võ Bẩm, nguyên Cục trưởng Cục Nông trường tổ chức “Đoàn công tác quân sự đặc biệt” làm nhiệm vụ mở đường, vận chuyển hàng quân sự vào chiến trường, tổ chức đưa đón bộ đội, cán bộ, chuyển công văn, tài liệu từ Bắc vào Nam và từ Nam ra Bắc. Ra đời tháng 5 năm 1959, Đoàn được mang phiên hiệu Đoàn 559.
Đài tưởng niệm liên quân Việt - Lào tại thị trấn Muangphine, huyện Muangphine, huyện anh hùng nằm trên tuyến đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào. Ảnh: Simon Stewart/Flickr.
Trong 18 tháng, Đoàn 559 đã thiết lập được tuyến hành lang giao liên vận tải quân sự dài hàng trăm kilômét trong điều kiện địa hình bị chia cắt và kẻ thù ngăn chặn quyết liệt. Theo những con đường ấy, một lượng lớn vũ khí, khí tài được chuyển giao cho lực lượng vũ trang Liên khu 5 và Tây Nguyên, hơn 2 nghìn cán bộ, chiến sĩ đã được đảm bảo hành quân vào các chiến trường.
Từ năm 1960, Mỹ thực hiện chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”. Đường vận tải phía Đông Trường Sơn (Việt Nam) bị địch đánh phá ác liệt. Được sự đồng ý của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, từ năm 1961, Đoàn 559 đã chuyển hướng mở đường vận chuyển sang phía Tây Trường Sơn (Lào).
Cùng với cán bộ, chiến sĩ ta, nhân dân các bộ tộc Lào đã góp công, góp của để mở đường, nhiều bản làng tự động dời nhà, bỏ nương rẫy để tuyến đường mới đảm bảo được yêu cầu “gần nhất, dễ đi nhất”.
Với việc thực hiện tốt chủ trương mở thêm và xây dựng đường mới ở phía Tây Trường Sơn (Lào) và củng cố đường cũ ở phía Đông Trường Sơn, ta đã phá được thế độc tuyến; đặc biệt từ đường gùi cõng hàng, tiến tới mở đường dùng cho phương tiện thô sơ và bước đầu làm đường cho cơ giới hoạt động.
Xuyên qua những cánh rừng đại ngàn của các tỉnh miền Trung và Nam Lào, Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào đã trở thành biểu tượng của liên minh chiến đấu Việt – Lào, của tình hữu nghị đặc biệt giữa quân đội và nhân dân hai nước.
Tài sản tinh thần vô giá của hai quốc gia
Từ vai trò và tầm quan trọng của đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào, Đảng, Chính phủ Lào và Việt Nam đã thống nhất giao nhiệm vụ cho Bộ Quốc phòng hai nước cử đoàn chuyên viên phối hợp đi khảo sát, thu thập thông tin các di tích lịch sử dọc tuyến đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào từ năm 2023-2024.
Đoàn chuyên viên hai bên đã khảo sát 18 điểm thuộc 7 tỉnh của Lào. Mặc dù gặp nhiều khó khăn như một số đoạn di tích không còn nguyên vẹn và thay đổi theo thời gian, nhưng đoàn chuyên viên của hai bên đã thu thập được nhiều thông tin để làm cơ sở nghiên cứu, xây dựng thành bộ hồ sơ khoa học Di tích lịch sử đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào.
Phó chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân cùng Phó chủ tịch nước Lào Pany Yathotou tham dự Lễ công nhận đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào là Di tích lịch sử cấp quốc gia của Lào. Ảnh: Phạm Kiên/Báo Quân đội Nhân dân.
Sau khi nhận được chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và chuyên gia Cục Di sản kiểm tra về nội dung của bộ hồ sơ khoa học, ngày 16/12/2024, Bộ trưởng Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào (nay là Bộ Văn hóa và Du lịch) đã ký quyết định công nhận Di tích lịch sử đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào là Di tích lịch sử cấp quốc gia của Lào.
Việc Đảng, Nhà nước Lào công nhận di tích Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào là Di tích lịch sử cấp quốc gia có ý nghĩa rất quan trọng. Đây không chỉ là sự ghi nhận đối với giá trị lịch sử và những hy sinh to lớn của các thế hệ cách mạng đi trước của hai nước Việt Nam-Lào, mà còn là biểu tượng trường tồn của tình đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Lào.
Đó là tài sản tinh thần vô giá, khẳng định mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam-Lào mãi xanh tươi, mãi vững bền, luôn trường tồn với thời gian và luôn ở trong tim mỗi người dân hai nước.
Buổi lễ công nhận đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào là Di tích lịch sử quốc gia Lào diễn ra trong không khí thắm tình hữu nghị, đoàn kết đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước và Nhân dân hai nước. Thay mặt lãnh đạo Bộ Quốc phòng và đoàn chuyên gia Lào - Việt Nam, Trung tướng Vongsone Inpanphim đã báo cáo kết quả khảo sát và xây dựng hồ sơ khoa học Di tích lịch sử đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất Lào.
Trung tướng Vongsone Inpanphim nhấn mạnh, sau khi nhận dự án này, Bộ Quốc phòng tiếp tục phát triển thành điểm tham quan du lịch về lịch sử để cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân các dân tộc Lào, nhất là thế hệ trẻ được học tập và vun đắp cho mối quan hệ hữu nghị hai nước. Di tích còn là tài liệu học tập giá trị về mặt khoa học, nghệ thuật quân sự chiến lược và chiến thuật của Quân đội hai nước để phát triển và áp dụng cho phù hợp với thời đại mới.
Tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch (Lào) đã trao Bằng công nhận: Đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trên đất nước Lào là di tích lịch sử cấp quốc gia của Nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào cho Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Lào.
