'Earworm' lý giải lý do chúng ta bị ám ảnh với những giai điệu bắt tai

Earworm /ˈɪə.wɜːm/ (danh từ): (Tạm dịch) Đoạn nhạc gây ám ảnh

Định nghĩa:

Earworm được Macmillan Dictionary định nghĩa là một bài hát hoặc giai điệu lặp đi lặp lại trong đầu của một người. Khái niệm này được cho là lấy cảm hứng từ ohrwurm trong tiếng Đức - từ được dùng để mô tả những bản nhạc có khả năng lan truyền trong nhận thức của con người.

Earworm chủ yếu xảy ra với những bài hát hoặc giai điệu nổi tiếng. Chúng có thể gây ám ảnh cho những người có trí nhớ tốt, những người mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoặc những người nhạy cảm.

Tình trạng này thường chỉ xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn nên hầu như hoặc rất ít gây ảnh hưởng đến cuộc sống con người. Chỉ một số nhỏ gặp earworm bị khó chịu hoặc mất ngủ.

Earworm xảy ra khi não đang cố "lấp đầy" khoảng trống trong vỏ não thính giác. Khi bạn nghe đi nghe lại một bài hát, não sẽ truyền thông tin âm thanh đó đến vòng lặp tượng thanh (phonological loop) - hệ thống trí nhớ ngắn hạn trong vỏ não thính giác.

Thông thường, bạn sẽ bị ám ảnh với những bài hát mới nghe, một bài hát được lặp đi lặp lại nhiều lần hoặc bài hát bạn nghe trong thời gian căng thẳng hoặc bài hát liên quan đến các sự kiện trong quá khứ.

Một nghiên cứu của nhà tâm lý học âm nhạc Kelly Jakubowski phát hiện những bài hát gây ám ảnh thường có giai điệu khá chung chung, dễ nhớ, dễ hát hoặc bài hát có những đặc điểm độc đáo khiến chúng khác hoàn toàn với những bài hát khác. Earworm thường là đoạn điệp khúc - phần duy nhất của bài mà người nghe nhớ. Đôi khi bộ não đang cố tìm cách để thoát khỏi đoạn điệp khúc đó nhưng lại vô tình bị mắc kẹt và lặp đi lặp lại liên tục.

Tiến sĩ James J. Kellaris, giáo sư tại Đại học Cincinnati (Mỹ), từng thuyết trình về earworm vào tháng 2/2003. Ông thông tin gần 98% người dân từng gặp phải tình trạng này. 74% số lần gặp earworm thường liên quan bài hát có lời, 15% liên quan đoạn nhạc ngắn trong quảng cáo và 11% liên quan đoạn nhạc không lời.

Ứng dụng của earworm trong tiếng Anh:

- An earworm is not a disease, it can happen to anyone, sometimes frequently, and generally disappears on its own within a short time.

Dịch: Ám ảnh với một đoạn nhạc không phải bệnh, nó có thể xảy ra với bất kỳ ai, đôi khi xảy ra thường xuyên và tự biến mất trong một thời gian ngắn.

- If an earworm persists for longer than 24 hours it may be necessary to visit a doctor, as earworms can be related to brain system disorders.

Dịch: Nếu một đoạn nhạc gây ám ảnh tồn tại quá 24 giờ, bạn cần đến bác sĩ vì nó có thể liên quan đến rối loạn hệ thống não.

Thái An