ECDC: Thú cưng có thể là vật chủ trung gian lây bệnh đậu mùa khỉ
Virus đậu mùa khỉ nhìn dưới kính hiển vi. Ảnh: AFP/TTXVN
* EU xúc tiến mua vắc xin và thuốc điều trị bệnh đậu mùa khỉ
Những thú cưng họ chuột như hamster và chuột lang có thể sẽ bị tiêu hủy để ngăn chặn nguy cơ lây lan bệnh đậu mùa khỉ tại Anh và châu Âu.
Theo hướng dẫn mới từ Cơ quan phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh châu Âu (ECDC), những loại thú cưng này sẽ bị tiêu hủy nếu cần để ngăn chặn bùng phát bệnh đậu mùa khỉ.
Trang dailymail.co.uk đưa tin chính phủ Anh được cho là cũng đang cân nhắc ban hành những hướng dẫn tương tự. Hiện Anh ghi nhận khoảng 70 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ.
Các nhà khoa học lo ngại một số động vật có thể là trung gian truyền bệnh. Trang mạng trên dẫn nội dung một số hướng dẫn đang được soạn thảo tại Anh cho thấy một trong những phương cách cuối cùng là tiêu hủy một số vật nuôi nếu không thể cách ly.
Theo báo cáo của ECDC, về lý thuyết thì người dân ở châu Âu có thể lây virus cho vật nuôi trong nhà khiến những vật nuôi này trở thành trung gian truyền bệnh cho những người khác.
Tình trạng này nếu xảy ra sẽ dẫn đến virus lây lan trong môi trường hoang dã và có nguy cơ trở thành bệnh đặc hữu lây lan từ động vật sang người tại châu lục này.
Dù vậy, ECDC đánh giá nguy cơ lây chéo từ người sang vật nuôi ở mức rất thấp, đồng thời nêu rõ hiện chưa thể đánh giá cụ thể nguy cơ vật nuôi là vật chủ trung gian lây truyền virus gây bệnh đậu mùa khỉ ở châu Âu.
ECDC lưu ý giới chức y tế các quốc gia nên phối hợp với các chuyên gia thú y để đảm bảo năng lực xét nghiệm và cách ly vật nuôi từng tiếp xúc với nguồn bệnh.
ECDC khuyến nghị cách ly những vật nuôi họ chuột ở các cơ sở cách ly riêng, trong khi những thú nuôi như chó và mèo có thể cách ly tại nhà, ở nơi có không gian ngoài trời thoáng đãng và được bác sỹ thú y thăm khám định kỳ.
Báo cáo của ECDC cũng lưu ý các quốc gia châu Âu chuẩn bị cho chiến dịch tiêm chủng để kiểm soát sự lây lan của loại virus nhiệt đới này.
Cố vấn dịch bệnh hàng đầu từ Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA), Susan Hopkins, cho rằng người dân cần đề phòng nguy cơ lây nhiễm virus gây bệnh đậu mùa khỉ khi kỳ nghỉ lễ tới gần.
Dù cho rằng nguy cơ chung trong cộng đồng hiện rất thấp nhưng Tiến sỹ Hopkins vẫn lưu ý người dân và các chuyên gia y tế cảnh giác.
Trưởng nhóm kỹ thuật thuộc Chương trình dịch bệnh khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bà Maria Van Kerkhove, cho biết tình hình bệnh đậu mùa khỉ hiện đang trong tầm kiểm soát.
Ở giai đoạn hiện nay, các biện pháp y tế cộng đồng như phát hiện sớm, cách ly ca bệnh có thể giúp ngăn chặn bệnh lây từ người sang người. Theo bà, bệnh lây lan do tiếp xúc gần về thân thể như tiếp xúc da, hầu hết các ca mắc đến nay đều ở thể nhẹ.
Trong khi đó, TS Rosamund Lewis, phụ trách các bệnh đậu mùa trong chương trình khẩn cấp của WHO, cho biết đây là lần đầu tiên các ca bệnh đậu mùa khỉ lây lan ở nhiều nước cùng lúc và ở cả những người không có lịch sử đi lại gần đây đến các nước ở châu Phi là nơi đậu mùa khỉ là bệnh đặc hữu.
Bà cho biết hiện chưa đánh giá được nguy cơ virus biến đổi để lây lan nhanh hơn, nhưng thông thường, virus thuộc chi Orthopoxvirus có xu hướng ổn định, không biến đổi.
Theo TSLewis, các nhà virus học đang nghiên cứu phân tích chuỗi gene đầu tiên của virus này và đến nay chưa có bằng chứng cho thấy virus biến đổi. Ngày 26/5, WHO cho biết virus gây bệnh đậu mùa khỉ hiện đã lan ra hơn 20 quốc gia trên thế giới.
Khoảng 200 trường hợp mắc và hơn 100 ca nghi mắc đã được phát hiện tại các quốc gia hiếm khi ghi nhận căn bệnh này. WHO kêu gọi các nước tăng cường giám sát bệnh này.
* Liên minh châu Âu (EU) đang xúc tiến kế hoạch mua vắc xin và thuốc điều trị bệnh đậu mùa khỉ và chi tiết kế hoạch này sẽ được thống nhất trong "những ngày tới".
Trao đổi với hãng tin AFP ngày 26/5, người phát ngôn EC Stefan De Keersmaecker cho biết Cơ quan ứng phó và chuẩn bị khẩn cấp y tế châu Âu (HERA) "thực sự đang làm việc với các quốc gia thành viên và các nhà sản xuất để mua vắc xin và thuốc điều trị bệnh đậu mùa khỉ".
27 quốc gia thành viên EU đã nhất trí rằng HERA sẽ thay mặt các nước này để sớm mua vắc xin phòng bệnh đậu mùa khỉ. Các quy trình cụ thể sẽ được xác định với các quốc gia thành viên trong những ngày tới.
EU từng đảm nhận vai trò trung tâm trong việc điều phối và mua trước hàng tỷ liều vắc xin ngừa COVID-19 cho các nước thành viên, song ông De Keersmaecker cho rằng tình hình bùng phát bệnh đậu mùa khỉ hiện nay lại là câu chuyện khác.
Việc triển khai tiêm phòng bệnh đậu mùa khỉ sẽ chỉ giới hạn cho những trường hợp rất cụ thể vì khả năng lây truyền và nguy cơ từ virus gây bệnh này không thể so sánh được với COVID-19.
Bệnh được gọi là đậu mùa khỉ do lần đầu tiên được các chuyên gia của Đan Mạch phát hiện trên loài khỉ (macaques) từ năm 1958. Khoảng 12 năm sau, những trường hợp đầu tiên trên người được phát hiện ở Cộng hòa dân chủ Congo ở Tây Phi.
Các nhà khoa học cho rằng vật trung gian lây bệnh không chỉ là khỉ mà con người có thể nhiễm bệnh thông qua tiếp xúc gần với chuột hoặc các loài gặm nhấm khác ở khu vực phía Nam sa mạc Sahara.
Kể từ đó, căn bệnh này đã lan sang các nước khác nhưng nhìn chung đã được kiểm soát ở khu vực Tây Phi. Tuy nhiên, trong vài tuần qua, số ca mắc đậu mùa khỉ đã xuất hiện ở châu Âu và Bắc Mỹ.
Do bệnh đậu mùa khỉ có liên quan đến bệnh đậu mùa nên đã có vắc xin phòng bệnh. Bệnh đậu mùa từng làm hàng triệu người tử vong mỗi năm đã bị "xóa sổ" vào năm 1980 nhờ chiến dịch tiêm chủng trên toàn thế giới.
Vắc xin phòng bệnh đậu mùa có tác dụng phòng ngừa 85% đối với bệnh đậu mùa khỉ, dù hiệu quả của vắc xin giảm dần theo thời gian. Một số nước, trong đó có Mỹ, đã tích trữ vắc xin phòng đậu mùa trong trường hợp bệnh này xuất hiện trở lại, nay có thể sử dụng vắc xin này để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ.
