Elon Musk - Bề tôi trung hay con buôn chính trị?

“Cú áp phe” lớn nhất lịch sử bầu cử Mỹ

Tổng thống Donald Trump trước khi gia nhập chính trường từng là một doanh nhân thành đạt, có mối quan hệ gần gũi với những nhân vật thành công trong giới kinh doanh. Khi nhậm chức tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2017, ông đã tiếp cận và lôi kéo các doanh nhân hàng đầu vào chính quyền của mình nhằm đưa ra những ý kiến mang tính chiến lược cho các chính sách của mình. Tỉ phú Elon Musk, người nổi tiếng với tầm nhìn đổi mới và những thành tựu ấn tượng trong lĩnh vực công nghệ, đã được mời tham gia các diễn đàn và hội thảo do Nhà Trắng tổ chức.

Tháng 1/2017, Elon Musk được ông Trump mời tham gia Tổ tư vấn chiến lược và chính sách của tổng thống. Đây là dấu hiệu cho thấy Elon Musk được xem là nhân vật có tiếng nói quan trọng trong chính quyền của ông Trump. Sự hiện diện của ông trong các cuộc trao đổi chính sách cho thấy ông từng có sự đồng thuận nhất định với những sáng kiến đổi mới mà ông Trump đề ra.

Dù đang chung chiến tuyến nhưng giữa hai người vẫn có những tầm nhìn riêng.

Tuy nhiên, tháng 6/2017, một bước ngoặt quan trọng xảy ra khi ông Trump tuyên bố rút khỏi Hiệp định Khí hậu Paris. Với tư cách là người đứng đầu Tesla (công ty tiên phong trong lĩnh vực xe điện và năng lượng sạch), ông Musk đã phản đối quan điểm này và rút khỏi Tổ tư vấn. Hành động này cho thấy ông Musk không phải lúc nào cũng ủng hộ mọi quyết định của ông Trump và không phải là người “trung thành tuyệt đối” với ông Trump. Trong giai đoạn tiếp theo, ông Musk đã phản ứng khá thận trọng với các diễn biến chính trị có liên quan đến ông Trump cho đến khi ông trở lại với tư cách là nhà tài trợ lớn nhất, đồng thời là nhà vận động quan trọng trong hành trình trở lại Nhà Trắng của ông Trump.

Không chỉ thường xuyên xuất hiện bên cạnh ông Trump trong các cuộc vận động, dữ liệu từ Ủy ban Bầu cử Liên bang Mỹ (FEC) cho thấy ông Musk đã đóng góp ít nhất 288 triệu USD cho chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông Trump, biến ông trở thành nhà tài trợ tư nhân lớn nhất trong lịch sử. Vai trò của ông Musk đặc biệt nổi bật trong giai đoạn cuối của hành trình sau khi ông Trump thoát khỏi vụ ám sát và được nhận định có cơ hội thắng cử rất lớn. Khi ông Trump giành chiến thắng, ông Musk đã tham gia bộ máy chính phủ với tư cách là Bộ trưởng Bộ Hiệu quả Chính phủ.

Hiện nay, ông Musk đang đi đầu với những hành động hiện thực hóa các cam kết tranh cử trước đó của ông Trump. Sự ủng hộ “lớn đến bất thường” này và cả vai trò lớn hiện nay đã khiến ông Musk bị gắn mác “con buôn chính trị”, ám chỉ việc dùng tiền để mua lấy một vị trí trong chính quyền.

Mối quan hệ phức tạp

Sự gần gũi giữa ông Trump và ông Musk có thể đến từ tính cách cá nhân với nhiều điểm tương đồng. Cá tính mạnh mẽ, lối nói chuyện trực tiếp của ông Trump thực sự phù hợp với phong cách năng động và hành động của ông Musk. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa tỉ phú Elon Musk và Tổng thống Trump cho thấy sự giao thoa phức tạp giữa kinh doanh và chính trị cấp cao. Không phải lúc nào các doanh nhân lớn cũng tuân theo một đường lối chính trị cố định. Họ sẵn sàng thay đổi quan điểm và chiến lược dựa trên bối cảnh, mục tiêu cá nhân cũng như lợi ích của công ty.

Ông Musk từng là người bỏ phiếu cho đảng Dân chủ trong nhiều năm trước khi quay sang ủng hộ ông Trump và đảng Cộng hòa từ năm 2022. Giải thích cho sự thay đổi này, ông Musk từng tuyên bố: "Trong quá khứ, tôi đã bỏ phiếu cho đảng Dân chủ, bởi vì họ từng là đảng của lòng tốt. Nhưng, họ đã trở thành đảng của sự chia rẽ và thù hận, vì vậy tôi không thể ủng hộ họ nữa và sẽ bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa”.

Cú “quay xe” trong quan điểm chính trị của ông Musk có thể khiến nhiều người cảm thấy khó chịu nhưng sự thành công của ông trên con đường kinh doanh sau đó đã chứng minh rằng đây là một quyết định hợp lý. Trong thế giới kinh doanh hiện đại, khả năng thay đổi để thích ứng với môi trường chính trị là một kỹ năng quan trọng. Việc ủng hộ hay phản đối, tham gia rồi lại rút lui khi cần thiết, không hẳn là sự thay đổi lập trường một cách không nhất quán mà có thể được hiểu là một chiến lược linh hoạt nhằm tối đa lợi ích và giữ tầm nhìn cốt lõi của mình. Dù có bước vào chính trường, ông Musk luôn nhấn mạnh vào giá trị của đổi mới, công nghệ và môi trường. Các quyết định của ông nên được đánh giá qua lăng kính của tầm nhìn dài hạn hơn là theo phe phái chính trị nhất thời.

Một yếu tố không thể bỏ qua là vai trò của truyền thông trong tạo dựng hình ảnh Elon Musk. Những bài báo, phỏng vấn và hoạt động trên mạng xã hội góp phần tạo nên ấn tượng rằng ông luôn có mối liên hệ gần gũi với chính quyền, dù thực chất quan hệ đó đôi khi mâu thuẫn. Tỉ phú Elon Musk được biết đến với phong cách truyền thông táo bạo, thường xuyên sử dụng mạng xã hội để phát biểu ý kiến. Những tuyên bố của ông có thể tạo ra ấn tượng ban đầu rằng ông rất quan tâm đến chính trị, nhưng qua thời gian, các hành động lại cho thấy ông luôn đặt mục tiêu thúc đẩy đổi mới công nghệ và lợi ích của công ty lên hàng đầu.

Trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump, tỉ phú Elon Musk vẫn đang đồng thời thể hiện cả sự đồng thuận và phản đối. Hai điểm đồng thuận quan trọng dẫn ông Musk quay lại Nhà Trắng là cải tổ chính phủ và bảo vệ nền sản xuất của Mỹ. Kế hoạch cắt giảm chi tiêu, cải cách hành chính, áp dụng công nghệ trong quản lý đang được ông Musk mạnh tay thực hiện theo ủy quyền của ông Trump. Ông Musk cũng rất ủng hộ lập trường cứng rắn của ông Trump đối với Trung Quốc và các đối tác thương mại khác. Khi ông Trump tăng thuế nhập khẩu để bảo vệ nền kinh tế Mỹ, tỉ phú giàu nhất thế giới Elon Musk, với ảnh hưởng lớn, có thể đóng vai trò trung gian trong các cuộc đàm phán thương mại, nhằm đạt được các thỏa thuận có lợi cho nước Mỹ.

Tuy nhiên, vẫn có những điểm bất đồng giữa hai người về chính sách nhập cư và các vấn đề khí hậu. Mặc dù có những khác biệt, mối quan hệ giữa hai ông Trump và Musk vẫn đang được đẩy mạnh dựa trên lợi ích chung. Tuy nhiên, sự khác biệt trong quan điểm và cách tiếp cận có thể dẫn đến những xung đột tiềm ẩn trong tương lai như đã từng xảy ra trong nhiệm kỳ đầu.

Là một người cuốn hút, sự tham gia của ông Elon Musk đem lại nhiều lợi ích cho chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Người ủng hộ cuồng nhiệt hay “con buôn chính trị”?

Trả lời câu hỏi này không thể đơn giản chỉ bằng một câu trả lời có hoặc không. Tỉ phú Elon Musk từng có những hành động tích cực khi tham gia chính quyền của ông Trump hay thậm chí là cả chính quyền của đảng Dân chủ. Nhưng, sự tích cực này chỉ còn khi “lợi ích cốt lõi” được bảo đảm. Khi những chính sách không còn phù hợp với tầm nhìn mà ông Musk theo đuổi, ông có thể nhanh chóng rút lui, thậm chí chỉ trích các quyết định đó.

Quan điểm chính trị của ông Musk luôn thay đổi linh hoạt theo bối cảnh kinh doanh và chính sách, không bị ràng buộc bởi bất kỳ phe phái hay tư tưởng chính trị nào. Sự linh hoạt này, nếu được nhìn nhận một cách khách quan, không nên bị hiểu nhầm là “con buôn chính trị” mà chính là chiến lược quản trị khôn ngoan trong một thế giới luôn biến động. Hình ảnh của tỉ phú Elon Musk, với phong cách lãnh đạo độc đáo và khả năng tận dụng truyền thông, đã góp phần làm nên một cá tính đa chiều, vừa có tính cách tiên phong trong đổi mới, vừa khéo léo trong việc điều chỉnh quan điểm chính trị theo tình hình thực tế.

Một cách tiếp cận toàn diện hơn là nhận định ông như một doanh nhân có tầm nhìn chiến lược, luôn điều chỉnh lập trường dựa trên các tiêu chí kinh doanh của mình. Ông không hoàn toàn đứng về bất kỳ phe phái chính trị nào, mà luôn tìm kiếm con đường trung dung, phục vụ cho mục tiêu lớn hơn: tạo ra những đột phá công nghệ và hướng tới một tương lai bền vững.

Trong bối cảnh chính trị Mỹ đang có những biến động lớn, mối quan hệ của ông Musk với các chính quyền đã cho thấy các nhân vật như ông thường phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn. Họ cần cân bằng giữa áp lực từ chính trị và tầm nhìn riêng. Có lẽ, câu trả lời cho câu hỏi nên là: Tỉ phú Elon Musk không phải là một “tín đồ” cuồng nhiệt của bất kỳ tổng thống nào, là một nhà lãnh đạo độc lập, luôn biết cách tận dụng các cơ hội chính trị khi chúng phù hợp với tầm nhìn và lợi ích của mình, nhưng cũng không ngần ngại từ chối hoặc chỉ trích khi chính sách đó đi ngược lại với giá trị cốt lõi của ông. Đây chính là minh chứng cho sự phức tạp và linh hoạt của một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất thời đại.

Tử Uyên