Elon Musk bị kiện ngay trong lễ nhậm chức của ông Trump

Elon Musk tại lễ nhậm chức của ông Trump. Ảnh: Reuters.

Vụ kiện khởi đầu cho cuộc chiến pháp lý liên quan đến chương trình cải tổ chính phủ của chính quyền mới, theo Washington Post.

Đơn kiện dài 30 trang do tổ chức luật vì lợi ích công National Security Counselors soạn thảo. Vụ kiện cáo buộc rằng DOGE - một cơ quan tư vấn không thuộc chính phủ - đã vi phạm các quy định minh bạch liên bang được ban hành từ năm 1972. Theo luật này, các ủy ban tư vấn cho nhánh hành pháp phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về công khai, tuyển dụng và các hoạt động khác.

Theo Washington Post, ngay sau cuộc bầu cử, ông Trump đã chỉ định Elon Musk và doanh nhân ngành công nghệ sinh học Vivek Ramaswamy dẫn dắt DOGE để xác định các quy định và chương trình chi tiêu của chính phủ cần được cắt giảm.

DOGE đã thuê hàng chục nhân viên và hoạt động từ văn phòng của SpaceX ở Washington, thường xuyên giao tiếp qua ứng dụng mã hóa Signal để đưa ra các khuyến nghị thực hiện cùng chính quyền. Vivek Ramaswamy hiện đã rời DOGE để tranh cử Thống đốc bang Ohio.

Vụ kiện cáo buộc DOGE thuộc diện “Ủy ban Cố vấn Liên bang” (FACA). Đây là một thực thể pháp lý bị quản lý nghiêm ngặt để đảm bảo chính phủ nhận được lời khuyên minh bạch và cân bằng. Theo luật, các FACA phải có sự đại diện “công bằng và cân bằng”, ghi chép đầy đủ biên bản các cuộc họp, cho phép công chúng tham dự, nộp điều lệ cho Quốc hội và tuân thủ các quy định khác. Đây là những điều DOGE bị cáo buộc là không thực hiện.

“DOGE không được miễn trừ khỏi các yêu cầu của FACA. Tất cả các cuộc họp của DOGE, bao gồm cả các cuộc họp qua phương tiện điện tử, phải được công khai với công chúng”, Kel McClanahan, Giám đốc điều hành của National Security Counselors, khẳng định.

Elon Musk chưa đưa ra bình luận nào về vụ kiện này.

Vấn đề càng trở nên phức tạp hơn với một sắc lệnh hành pháp mà ông Trump dự kiến ký vào ngày 20/1. Tân tổng thống định danh DOGE là cơ quan hoạt động “trong lòng” chính phủ Mỹ. Theo các nguồn tin giấu tên, điều này có thể giúp DOGE né tránh các yêu cầu của FACA. Tuy nhiên, ông McClanahan cho rằng vụ kiện vẫn có cơ sở pháp lý ngay cả khi DOGE được cơ cấu lại để hoạt động bên trong chính phủ.

Theo Washington Post, các tổ chức khác cũng đã sẵn sàng kiện DOGE. Public Citizen, phối hợp cùng Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Mỹ (AFGE) - liên đoàn lớn nhất đại diện cho nhân viên liên bang - sẽ đệ trình một vụ kiện tương tự ngay sau lễ nhậm chức.

Lisa Gilbert, đồng chủ tịch của Public Citizen, nhấn mạnh: “Nếu chính quyền Trump thay đổi cấu trúc của DOGE để biến nó thành một cơ quan chính phủ, điều đó có thể làm vụ kiện mất hiệu lực. Nhưng đồng thời, nó sẽ khiến Musk và các thành viên khác của DOGE phải tuân thủ hàng loạt quy định đạo đức mà tôi nghĩ họ không muốn đối mặt”.

DOGE là tâm điểm trong nỗ lực cải tổ chính phủ của Trump. Đây là chương trình mà Elon Musk coi là cần thiết để giảm chi tiêu và các quy định đang "bóp nghẹt nền kinh tế”. Tuy nhiên, những người phản đối cho rằng Musk thường xuyên sử dụng mạng xã hội để chỉ trích “chiến thuật pháp lý”, tức là các vụ kiện dựa trên lý lẽ để ngăn cản hoặc hạ thấp uy tín của ông.

Sam Hammond, chuyên gia kinh tế tại Foundation for American Innovation và là người ủng hộ DOGE, cho rằng cơ quan này chủ yếu triển khai ý tưởng trong nhánh hành pháp, do đó không thuộc diện FACA. Hammond nhận xét: “DOGE thực chất chỉ là một thương hiệu, một cách viết tắt cho các nỗ lực cải tổ chính phủ của Trump”.

Vụ kiện hiện tại còn nêu tên 17 người liên quan đến DOGE, bao gồm các lãnh đạo ngành công nghệ nổi tiếng như Marc Andreessen, Baris Akis và Antonio Gracias. Nội dung vụ kiện khẳng định không có thành viên nào của DOGE là nhân viên liên bang hoặc đại diện cho quyền lợi của nhân viên chính phủ.

National Security Counselors yêu cầu tòa án cấm DOGE tiếp tục các hoạt động chính thức cho đến khi tuân thủ FACA và tuyên bố rằng mọi báo cáo do DOGE thực hiện không phản ánh ý kiến của một ủy ban cố vấn hợp pháp. “Chúng tôi không yêu cầu DOGE phải dừng hoạt động. Nhưng nếu họ muốn tồn tại, họ phải tuân thủ luật pháp”, Kel McClanahan nhấn mạnh.

Thúy Liên