EU cần có luật mới xử lý an toàn rác thải trong khai khoáng

Ảnh: EEB

Một phân tích pháp lý do nhóm vận động Giao thông & Môi trường (T&E) thực hiện kêu gọi Ủy ban châu Âu nhiệm kỳ mới, hiện đang trong quá trình thành lập, sửa đổi luật về chất thải khai thác. Trong báo cáo của mình, tổ chức này cảnh báo nếu không có một động thái chung từ EU, sẽ dẫn đến tình trạng các nước tự đề ra quy định một cách lẻ tẻ, thiếu đồng bộ và thiếu tương thích.

Theo Đạo luật Nguyên liệu thô quan trọng (CRMA) mới được thông qua, EU đã đặt mục tiêu khai thác 10% nguyên liệu thô, chẳng hạn như lithium - một nguyên liệu thiết yếu để sản xuất pin cho xe điện (EV). Hiện tại, châu Âu hiện đang hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc, để cung cấp một số trong 34 nguyên liệu được xác định là quan trọng đối với quá trình chuyển đổi năng lượng và an ninh của châu Âu. Luật mới đặt ra mục tiêu khai thác để hạn chế nguy cơ phụ thuộc vào nguồn bên ngoài, tăng cường khả năng tự chủ của nền kinh tế.

Với mục tiêu khai khoáng này, T&E đang kêu gọi Ủy ban châu Âu nhiệm kỳ mới sửa đổi Chỉ thị về Chất thải khai thác năm 2006; thậm chí có thể thay thế văn bản này bằng một đạo luật sẽ được áp dụng trực tiếp tại tất cả các quốc gia thành viên EU, thay vì trao cho các chính phủ một số quyền tự do nhất định trong việc ban hành quy định riêng hoặc hài hóa hóa pháp luật của EU vào luật pháp quốc gia.

T&E lập luận rằng Ủy ban đã từng sử dụng cách tiếp cận này để thông qua luật của EU về sản xuất và thải loại pin, cùng với các sáng kiến chính sách Thỏa thuận Xanh khác. Cách tiếp cận này sẽ đảm bảo sự hài hòa của các quy định trên khắp châu Âu, đồng thời lưu ý rằng Đạo luật Nguyên liệu thô quan trọng sẽ thúc đẩy đầu tư vào quá trình khai thác khoáng sản từ các mỏ không còn sử dụng hoặc các mỏ mới.

Nhóm này cho biết trong một cuộc họp báo kèm theo báo cáo rằng: “Với Đạo luật về nguyên liệu thô quan trọng cũng mở ra cánh cửa cho hoạt động khai thác lại ở châu Âu, đây là thời điểm thích hợp để tăng cường các quy định của châu Âu về chất thải đối với các mỏ mới và tận dụng cơ hội này để tích hợp các quy định về hoạt động khai thác khoáng sản”.

T&E cũng lưu ý rằng quy định hiện hành của châu Âu không đề cập đến vấn đề trách nhiệm pháp lý và thiệt hại trong trường hợp xảy ra tai nạn, và không rõ ràng về cách chính phủ nên giám sát như thế nào cũng như nên áp dụng biện pháp gì để hạn chế tác động của hoạt động khai khoáng đối với môi trường. Ủy ban nên "yêu cầu các công ty thực hiện các kỹ thuật giám sát và lưu trữ chất thải an toàn nhất", nhóm vận động có trụ sở tại Brussels lập luận.

Quỳnh Vũ (Theo Euro News)