EU đã tài trợ Việt Nam bao nhiêu để chuyển đổi năng lượng?

Bà Myriam Ferran, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quan hệ Đối tác quốc tế của Ủy ban châu Âu, về chính sách phát triển quốc tế. Ảnh: Dương Ngọc

EU cam kết 200 triệu EUR trong năm 2024

Theo bà Myriam Ferran, mục tiêu của chuyến công tác là thúc đẩy thực hiện Chiến lược "Cửa ngõ Toàn cầu" của Liên minh châu Âu (EU) về đầu tư xanh, phát triển bền vững tại Việt Nam.

"Năng lượng là lĩnh vực cốt lõi trong chuyến công tác, trong đó thúc đẩy thực hiện cơ chế Quan hệ đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP) để hỗ trợ Việt Nam đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Chúng tôi nhấn mạnh tới sự đóng góp của viện trợ không hoàn lại đang là lựa chọn số một của cơ chế JETP. Cơ chế này đang huy động vốn rất lớn - 10,5 tỉ EUR. Trong đó, EU và các nước thành viên: Pháp, Đức, Ý, Đan Mạch, Ngân hàng Trung ương châu Âu, các định chế tài chính… đang thúc đẩy thực hiện thỏa thuận cấp vốn tổng 500 triệu EUR với Việt Nam" - bà Myriam Ferran cho biết.

Trả lời câu hỏi về số vốn EU đã và sẽ tài trợ cho Việt Nam trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng công bằng là bao nhiêu, bà Myriam Ferran cho biết chưa có thống kê cụ thể. EU dựa trên số lượng dự án được phê duyệt cụ thể để xác định nguồn vốn.

Ngoài cung cấp các khoản vay, EU cung cấp các khoản viện trợ không hoàn lại, hỗ trợ lãi suất, thực hiện theo cơ chế hòa trộn để làm mềm hóa. Nguồn vốn này thực hiện cho các dự án lớn như thủy điện. Ngoài vốn vay Chính phủ còn có huy động nguồn vốn từ khu vực tư nhân để bổ sung vào nguồn vốn công.

Năm 2024, EU đã cam kết 200 triệu EUR vốn đầu tư Chính phủ cho Việt Nam, tuy nhỏ so với nhu cầu nhưng tạo đòn bẩy quan trọng để thu hút nguồn vốn lớn hơn từ các khu vực khác.

Trong đó, EU viện trợ không hoàn lại 140 triệu EUR trong lĩnh vực năng lượng của Việt Nam, thông qua cải cách pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ cho các dự án năng lượng, đã hợp tác bộ ngành liên quan để triển khai.

Cần bảo đảm thời gian với các dự án nếu không sẽ mất vốn tài trợ

Trao đổi về các dự án giải ngân chậm, bà cho biết EU đang hợp tác chặt chẽ với cơ quan Việt Nam để nâng cao hiệu quả thực hiện các dự án.

Bà Myriam Ferran, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quan hệ Đối tác quốc tế của Ủy ban châu Âu về chính sách phát triển quốc tế, trao đổi với phóng viên Việt Nam. Ảnh: Dương Ngọc

Vấn đề là các bước thủ tục hành chính cần thực hiện. Trong đó đặc biệt phải ký kết hiệp định tài chính cho các dự án. Hiện có 4 dự án cần ký kết hiệp định tài chính, trong đó 2 dự án phải ký trước cuối năm nay và 2 phải trước cuối 2025, nếu không ký được sẽ mất nguồn vốn tài trợ.

"Trong chuyến công tác, chúng tôi sẽ có cuộc làm việc với bộ Tư pháp về các dự án đang triển khai. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng có dự án cần triển khai. Vấn đề là phải đảm bảo các mốc thời gian"- bà khẳng định.

Bà Myriam Ferran nhấn mạnh EU luôn coi Việt Nam là đối tác quan trọng. Đặc biệt, trong hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu, Việt Nam là đối tác rất quan trọng do có tốc độ phát triển nhanh bậc nhất thế giới, đi cùng với đó là nhu cầu phát triển năng lượng gia tăng, phát thải trên đầu người tăng nhanh. Hai bên có nhận thức chung là phát triển nhưng bền vững, khống chế phát thải trong quá trình tăng trưởng. Đó là nguyên nhân các nước G7 có JETP để ứng phó phát thải. Cơ chế Cửa ngõ Toàn cầu có thể xem là cơ chế hàng đầu trong thực hiện JETP hiện nay.

Khuyến nghị cho Việt Nam

Bà Myriam Ferran chia sẻ nhận định chuyển đổi năng lượng là nội dung cốt lõi trong phát triển của Việt Nam, quá trình chuyển đổi xanh buộc phải diễn ra để tiến tới Net Zero vào 2050. Cách thức thực hiện là loại bỏ dần năng lượng hóa thạch, tạo việc làm từ thúc đẩy chuyển đổi xanh. Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội, tạo việc làm, hỗ trợ tăng trưởng của Việt Nam theo hướng bền vững

Bên cạnh chuyển đổi xanh, chuyển đổi số là nội dung quan trọng. Đây là hai mặt của một vấn đề. Thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng sạch với giá thành phải chăng rất cần giải pháp công nghệ, giải pháp số.

"Đây là quá trình chuyển đổi kép để hiện thực hóa các mục tiêu. Cần nỗ lực đào tạo nâng cao năng lực cho người thực hiện, coi là động lực của tương lai, mang lại lợi ích cho quá trình phát triển của Việt Nam"- bà khẳng định.

Đồng thời, bà cho biết khi triển khai Cửa ngõ Toàn cầu, phía EU đã trao đổi với cơ quan của Việt Nam để nắm bắt các nhu cầu. Trong lĩnh vực giáo dục, hai bên đang triển khai một số dự án như dự án Giáo dục nghề nghiệp ở Ninh Thuận, trong đó trang bị kỹ năng xanh, số cho học viên để làm việc trong tương lai. Dự án Giáo dục đào tạo nghề nghiệp và kỹ thuật này tài trợ tổng cộng 54 triệu EUR, sẽ triển khai tại 30 địa phương ở Việt Nam, Ninh Thuận là một trong số đó. EU đang hợp tác với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội thực hiện dự án này.

Bài - ảnh: Dương Ngọc