EU đánh giá vẫn còn trở ngại trong đàm phán thỏa thuận hạt nhân Iran

Đại điện EU phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Theo Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell, một thỏa thuận về chương trình hạt nhân của Iran là "trong tầm tay," nhưng vấn đề khác liên quan đến các tổ chức của Tehran chưa được giải quyết có thể phá hỏng cả tiến trình.

Phát biểu tại Nghị viện châu Âu (EP) ngày 28/3, sau khi trở về từ một chuyến công du Vùng Vịnh, ông Borrell giải thích: "Nga đã từ bỏ các ý kiến phản đối của mình và theo đó, điều này không còn là vấn đề nữa. Tuy nhiên, một yếu tố thế chấp - đó là tư cách của một số tổ chức của Iran như là tổ chức khủng bố - không được giải quyết."

Đại diện cấp cao của EU đồng thời cảnh báo: "Sẽ thật tiếc nếu chúng ta không thể đạt được một thỏa thuận khi đã ở rất gần vạch đích. Nhưng tôi không thể đảm bảo rằng chúng ta sẽ đạt được thỏa thuận."

Trước đó, Nga đã đưa ra các yêu cầu nhằm bảo vệ hoạt động thương mại của nước này với Iran, trong bối cảnh Moskva phải hứng chịu hàng loạt lệnh trừng phạt liên quan chiến dịch quân sự tại Ukraine. Đòi hỏi này đã khiến nhiều nước lo ngại việc đàm phán khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran có nguy cơ đổ vỡ. Tuy nhiên, Nga đã rút lại ý kiến phản đối sau khi được phương Tây đảm bảo về vấn đề thương mại với Iran.

Tuy nhiên, mấu chốt hiện nay nằm ở chỗ Tehran đang yêu cầu Mỹ loại bỏ Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo (IRGC) - lực lượng quân sự tinh nhuệ của Iran chịu trách nhiệm bảo vệ chế độ Hồi giáo trước các mối đe dọa từ bên trong và bên ngoài - khỏi danh sách "các tổ chức khủng bố" của Washington.

Theo ông Borrell, Tehran coi vấn đề này như một “tài sản thế chấp” và phái đoàn đàm phán của EU đang thực hiện ngoại giao con thoi giữa Tehran, Vienna, Washington để cố gắng tìm ra giải pháp.

Trước đó, ngày 27/3, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir Abdollahian cho biết việc "thu được tất cả các lợi ích kinh tế và bãi bỏ các lệnh trừng phạt" là một ưu tiên hàng đầu của Iran trong các cuộc đàm phán hạt nhân.

Theo ông Abdollahian, Tehran đã tham gia các cuộc đàm phán tại Vienna (Áo) một cách nghiêm túc và đưa ra tất cả các sáng kiến cần thiết để đạt được một thỏa thuận. Các bên khác, đặc biệt là Mỹ, nên có cách tiếp cận thực tế để tạo điều kiện giải quyết các vấn đề còn tồn đọng.

Nhà ngoại giao Iran nhận định việc Washington không có một quyết định mang tính chính trị nào để dỡ bỏ lệnh trừng phạt - vốn trói buộc lợi ích kinh tế của nước Cộng hòa Hồi giáo này - đang cản trở các bên tham gia đàm phán đi đến một thỏa thuận chung.

Về phần mình, tuần trước, Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng các bên đang rất gần một thỏa thuận khả thi. Tuy nhiên, một phát ngôn viên của Mỹ cảnh báo điều này “sẽ không đến sớm và không thật sự chắc chắn,” đồng thời nhấn mạnh rằng Washington đã sẵn sàng chuyển sang “Kế hoạch B" nếu Tehran không thiện chí.

Năm 2015, Iran đã ký thỏa thuận hạt nhân có tên gọi đầy đủ là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) với nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức). Tuy nhiên, tháng 5/2018, dưới thời Tổng thống Donald Trump, Washington đã rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Tehran, khiến nước này từ bỏ một số cam kết trong thỏa thuận trên.

Kể từ tháng 4/2021, Iran và các bên còn lại trong thỏa thuận hạt nhân đã tiến hành 8 vòng đàm phán tại Vienna để khôi phục thỏa thuận./.

Thanh Phương (TTXVN/Vietnam+)