EU giảm gần 50% cảnh báo vi phạm với nông sản Việt

Nông sản Việt bị cảnh báo giảm mạnh

Ngày 22/12, Văn phòng thông báo và điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS Việt Nam) - Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai kế hoạch công tác năm 2026.

Ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc SPS Việt Nam - cho biết, trong năm, công tác kiểm soát vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS) đối với nông, lâm, thủy sản xuất khẩu đạt kết quả rất rõ nét. Đáng chú ý nhất là tại thị trường châu Âu (EU), số lần cảnh báo đối với nông sản, thực phẩm Việt Nam đã giảm tới 48% so với năm 2024, từ 114 cảnh báo xuống còn 60 cảnh báo trong năm nay.

"Đây là mức giảm mạnh, phản ánh sự chuyển biến thực chất trong việc tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm và kiểm dịch", ông Nam cho hay.

Không chỉ riêng EU, so với năm 2023 và 2024, tổng số vụ vi phạm và cảnh báo SPS đối với nông, lâm, thủy sản Việt Nam trong năm nay đều có xu hướng giảm.

Ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam.

Theo ông Ngô Xuân Nam, kết quả này cho thấy, những nỗ lực trong kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, an toàn thực phẩm, cũng như đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường nhập khẩu đang đi đúng hướng, thay vì chỉ xử lý mang tính tình huống như trước.

Cùng với đó, việc xử lý kịp thời và có hệ thống các thông báo SPS quốc tế giúp doanh nghiệp và địa phương chủ động điều chỉnh quy trình sản xuất, thay vì bị động khi hàng hóa đã xuất khẩu hoặc gặp sự cố tại cửa khẩu.

Chuyển từ kiểm soát từng lô hàng sang đánh giá năng lực quản lý chuỗi

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam - cho rằng, trong bối cảnh các thị trường nhập khẩu ngày càng siết chặt tiêu chuẩn, tuân thủ SPS không còn là yêu cầu mang tính thủ tục, mà đã trở thành “giấy thông hành” để nông sản Việt Nam tiếp cận các thị trường cao cấp, có giá trị gia tăng cao. Những thị trường như EU, Mỹ hay các nước phát triển áp dụng hệ thống tiêu chuẩn rất khắt khe, nhưng nếu đáp ứng được, sản phẩm Việt Nam không chỉ mở rộng thị trường mà còn có thể đạt mức giá bán cao hơn nhiều lần.

Ông Nguyễn Hoài Nam - Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) - đánh giá, việc số lượng cảnh báo SPS đối với hàng hóa Việt Nam giảm trong năm nay là tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, theo ông Nam, đánh giá kết quả không nên chỉ nhìn vào con số tuyệt đối, mà cần đặt trong tương quan với quy mô xuất khẩu ngày càng mở rộng.

“Cộng đồng doanh nghiệp hiện có xu hướng tìm kiếm thông tin SPS nhanh, trực tiếp và theo thói quen số, thông qua các nền tảng trực tuyến, công cụ hỏi - đáp, cơ sở dữ liệu mở. Vì vậy, Văn phòng SPS cần xác định rõ vai trò nhận diện mới của mình trên không gian số”, ông Nam nói.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, việc giảm cảnh báo SPS Việt Nam mới chỉ là kết quả bước đầu, không thể chủ quan.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam đánh giá số lượng cảnh báo SPS đối với nông, lâm, thủy sản Việt Nam trong thời gian qua có xu hướng giảm so với giai đoạn trước mới chỉ là kết quả bước đầu, không thể chủ quan.

Theo ông Nam, hiện các thị trường nhập khẩu lớn đang chuyển mạnh từ kiểm soát từng lô hàng sang đánh giá năng lực quản lý theo chuỗi và theo hồ sơ rủi ro quốc gia. Điều này khiến yêu cầu đối với Việt Nam trong thời gian tới sẽ cao hơn và phức tạp hơn. Trong bối cảnh thương mại quốc tế biến động, SPS ngày càng được các nước sử dụng như một công cụ kỹ thuật gắn với điều tiết thương mại, không đơn thuần là vấn đề an toàn thực phẩm hay kiểm dịch.

"Văn phòng SPS cần đi sâu vào bản chất của các quy định SPS, phân tích vì sao các nước thay đổi tiêu chuẩn, thay đổi ở khâu nào của chuỗi, tác động cụ thể tới từng nhóm sản phẩm và từng thị trường, từ đó tham mưu sớm các kịch bản ứng phó cho bộ và Chính phủ, thay vì để doanh nghiệp bị cảnh báo rồi mới xử lý", lãnh đạo Bộ NN&MT cho hay.

Dương Hưng