EU, Nga và Mỹ bất ngờ tổ chức đàm phán bí mật

Theo Politico, các quan chức hàng đầu của Mỹ và EU đã gặp gỡ những người đồng cấp Nga để tiến hành các cuộc đàm phán khẩn cấp ở Thổ Nhĩ Kỳ nhằm giải quyết tình trạng bế tắc ở Nagorno-Karabakh. Cuộc gặp diễn ra chỉ vài ngày, trước khi Azerbaijan tiến hành chiến dịch quân sự nhằm kiểm soát vùng lãnh thổ ly khai thân Armenia.

Cuộc gặp gỡ bí mật này đánh dấu sự liên lạc hiếm hoi giữa Moscow và phương Tây về mối lo ngại an ninh lớn kể từ khi cuộc chiến Ukraine bùng phát, làm đảo lộn hoạt động ngoại giao thường xuyên của các bên - Ảnh: Internet

Một nhà ngoại giao cấp cao am hiểu về tình hình nói với Politicorằng cuộc họp diễn ra vào ngày 17.9 tại Istanbul như một phần trong nỗ lực gây áp lực buộc Azerbaijan chấm dứt lệnh phong tỏa kéo dài 9 tháng đối với Nagorno-Karabakh và cho phép các đoàn xe viện trợ nhân đạo từ Armenia quá cảnh. Cuộc họp cũng tập trung vào đảm bảo nguồn cung cấp thực phẩm và nhiên liệu có thể đến tay khoảng 100.000 cư dân.

Người đại diện cho chính phủ Mỹ là ông Louis Bono, cố vấn cấp cao của Washington về các cuộc đàm phán ở Caucasus; EU cử Toivo Klaar, đại diện phụ trách khu vực. Phía Nga đã cử Igor Khovaev, người giữ chức đặc phái viên của Moscow về quan hệ giữa Armenia và Azerbaijan.

Cuộc gặp ngoại giao cấp cao như vậy là rất hiếm. Vào tháng 3, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã gặp mặt trực tiếp bên lề cuộc họp G20 ở Ấn Độ. Đây là lần gặp mặt trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà ngoại giao hàng đầu của Nga và Mỹ kể từ khi nổ ra cuộc chiến ở Ukraine vào ngày 24.2.2022.

Mối quan hệ Mỹ - Nga đã xấu ở mức "chưa từng thấy" với việc Mỹ áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt đối với Nga, trong khi hỗ trợ quân sự, kinh tế và ngoại giao cho Ukraine. Sau cuộc gặp này, Ngoại trưởng Blinken cho biết, ông đã nhấn mạnh một số điểm chính với ông Lavrov. Bộ Ngoại giao Nga xác nhận hai nhà ngoại giao đã nói chuyện “khi đang đi” trong chưa đầy 10 phút vào cuối phiên họp G20 và không có bất kỳ cuộc đàm phán nào.

Theo Politico, một quan chức EU cho biết: “Chúng tôi tin rằng điều quan trọng là phải duy trì các kênh liên lạc với những người đối thoại có liên quan để tránh hiểu lầm”. Quan chức này cũng nhận xét rằng đại diện của Liên minh châu Âu đã tìm cách duy trì quan hệ cởi mở trên nhiều mặt trận trong “những năm qua”, bao gồm cả các cuộc đàm phán với ông Khovaev và Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Galuzin.

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận về cuộc gặp và chỉ cho biết “không bình luận về các cuộc thảo luận ngoại giao không công khai”.

Tuy nhiên, một quan chức Mỹ giấu tên tiết lộ các cuộc thảo luận xuất phát từ sự hiểu biết rằng Điện Kremlin vẫn có ảnh hưởng trong khu vực. “Chúng tôi cần có khả năng làm việc với người Nga về vấn đề này vì họ có ảnh hưởng đối với các bên”, vị này nói.

Theo truyền thông, ngày 19.9, Azerbaijan mở cuộc chiến dịch quân sự chớp nhoáng nhằm vào khu vực ly khai Nagorno-Karabakh với việc đưa xe tăng và quân đội vào khu vực dưới sự yểm trợ của pháo hạng nặng. Sau 24 giờ giao tranh ác liệt khiến hàng trăm người của cả hai bên thiệt mạng, các nhà lãnh đạo Armenia ở Karabakh buộc phải đầu hàng. Kể từ đó, chính phủ Armenia cho biết hơn 100.000 người gốc Armenia đã bỏ nhà cửa và vượt biên vì lo sợ cho tính mạng của mình.

Azerbaijan khẳng định họ có quyền hành động chống lại “các nhóm vũ trang bất hợp pháp” trên lãnh thổ được quốc tế công nhận của mình và cam kết sẽ “tái hòa nhập” những người ở lại. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel mô tả hoạt động quân sự này là sự “tàn phá”, trong khi Ngoại trưởng Mỹ Blinken đã tham gia kêu gọi Azerbaijan “kiềm chế các hành động thù địch tiếp theo ở Nagorno-Karabakh và không để việc viện trợ nhân đạo bị cản trở”.

Hoàng Vũ (theo Politico)