EU nhắm tới 3 công ty Mỹ trong cuộc chiến chống độc quyền

Google là điện toán đám mây hàng đầu thế giới và bị EU đưa vào tầm ngắm

Ủy ban Châu Âu muốn quyết định, liệu bất kỳ ai trong bộ ba AWS, Azure và Google Cloud có nên đối mặt với một loạt hạn chế mới, theo Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) của khối này hay không. Theo những người quen thuộc với vấn đề, yêu cầu giấu tên: Kế hoạch điều tra thị trường diễn ra sau một số sự cố gián đoạn lớn trong ngành điện toán đám mây, đã gây ra hỗn loạn trên các dịch vụ toàn cầu. Làm nổi bật rủi ro, khi phụ thuộc vào chỉ một số ít nhà cung cấp.

Thoát khỏi DMA... cho đến nay

Cho đến nay, các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn nhất thế giới đã tránh được DMA. Vì phần lớn hoạt động kinh doanh của họ đều thông qua các hợp đồng doanh nghiệp; khiến việc đếm số lượng người dùng cá nhân trở nên khó khăn - một trong những tiêu chuẩn chính của EU để xác định các dịch vụ Silicon Valley cần giám sát thêm.

Theo phạm vi của cuộc điều tra, các cơ quan quản lý sẽ đánh giá, liệu các nhà điều hành đám mây hàng đầu - bất kể thách thức của việc đếm số người dùng - có nên buộc phải đối phó với một loạt nghĩa vụ mới hay không. Các nghĩa vụ này bao gồm tăng khả năng tương tác với phần mềm đối thủ và khả năng di chuyển dữ liệu tốt hơn cho người dùng, cũng như các hạn chế về việc ràng buộc và đóng gói.

DMA được đưa vào sổ sách của EU vào năm 2023 và được thiết kế để cắt cánh các nền tảng công nghệ lớn nhất thế giới, với một loạt các quy định làm được và không làm được. Các quy tắc này chưa được sử dụng chống lại bất kỳ nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn nào, những người đã chiếm những phần thị trường đáng kể.

Chỉ vào tháng trước, danh tiếng của Amazon với tư cách là nhà cung cấp dịch vụ đám mây đáng tin cậy, đã bị tổn hại khi một sự cố gián đoạn kéo dài khoảng 15 giờ, làm gián đoạn hoạt động của hàng trăm công ty, từ Apple Inc. đến McDonald's Corp. đến Epic Games Inc.

Tương tự, Azure của Microsoft cũng gặp rắc rối vào tháng 10, khiến mọi người không thể làm thủ tục cho các chuyến bay của Alaska Airlines và tạm dừng bỏ phiếu bên trong Quốc hội Scotland. Vào tháng 6, sự cố Google Cloud toàn cầu đã ảnh hưởng đến các nền tảng như Spotify Technology SA và Discord Inc.

Những rủi ro của sự tập trung

Những sự cố này không chỉ gây bất tiện - chúng làm nổi bật một vấn đề cơ bản về cấu trúc thị trường điện toán đám mây hiện đại. Khi một lượng lớn dịch vụ internet toàn cầu phụ thuộc vào, chỉ ba nhà cung cấp chính, một sự cố ở bất kỳ một trong số họ có thể có tác động lan tỏa trên toàn bộ nền kinh tế kỹ thuật số.

Đây chính xác là loại tình huống mà DMA được thiết kế để giải quyết. Bằng cách yêu cầu tăng khả năng tương tác và khả năng di chuyển dữ liệu, EU hy vọng giúp khách hàng dễ dàng chuyển đổi giữa các nhà cung cấp đám mây hơn, do đó giảm rủi ro tập trung.

Một trong những lý do các dịch vụ đám mây đã tránh được sự giám sát của DMA cho đến nay là cách họ bán dịch vụ. Không giống như các nền tảng tiêu dùng như Facebook hay Google Search, các dịch vụ đám mây chủ yếu bán cho doanh nghiệp thông qua các hợp đồng phức tạp.

Điều này khiến việc đếm "người dùng" trở nên khó khăn. Một công ty có thể có một hợp đồng đám mây duy nhất, nhưng hàng nghìn nhân viên sử dụng các dịch vụ được lưu trữ trên đó. Có nên đếm công ty là một người dùng, hay mỗi nhân viên? Còn khách hàng của công ty đó - những người cũng gián tiếp sử dụng cơ sở hạ tầng đám mây - thì sao?

Những câu hỏi này đã bảo vệ các nhà cung cấp đám mây khỏi DMA cho đến nay. Nhưng cuộc điều tra mới cho thấy EU đang suy nghĩ lại cách tiếp cận này, có khả năng tập trung vào sức mạnh thị trường và tác động kinh tế thay vì chỉ đếm số người dùng.

Các nghĩa vụ tiềm năng

Nếu các dịch vụ đám mây cuối cùng được phát hiện nằm trong phạm vi của các quy tắc, chúng có thể phải đối mặt với một số nghĩa vụ mới:

Khả năng tương tác tăng cường: Các nhà cung cấp đám mây có thể bị yêu cầu làm cho dịch vụ của họ hoạt động tốt hơn với phần mềm và dịch vụ của đối thủ cạnh tranh. Điều này có thể giúp khách hàng dễ dàng sử dụng kết hợp các dịch vụ từ nhiều nhà cung cấp khác nhau.

Khả năng di chuyển dữ liệu tốt hơn: Khách hàng nên có thể dễ dàng di chuyển dữ liệu và ứng dụng của họ từ một nhà cung cấp đám mây này sang nhà cung cấp khác. Hiện tại, "khóa người dùng" là một vấn đề lớn trong ngành điện toán đám mây.

Hạn chế về ràng buộc và đóng gói: EU có thể hạn chế khả năng của các nhà cung cấp đám mây trong việc ràng buộc các dịch vụ khác nhau với nhau hoặc đóng gói chúng theo những cách khiến việc chuyển đổi trở nên khó khăn.

Nếu các dịch vụ đám mây cuối cùng được phát hiện nằm trong phạm vi của các quy tắc, hình phạt cho các vi phạm có thể rất nặng. Cho đến nay, Apple và Meta Platforms Inc. đã đối mặt với toàn bộ sức mạnh của luật pháp, với số tiền phạt lần lượt là 500 triệu euro (579 triệu USD) và 200 triệu euro.

Những khoản tiền phạt này gửi một thông điệp rõ ràng: EU nghiêm túc về việc thực thi DMA. Đối với các công ty đám mây, rủi ro không chỉ là tiền phạt mà còn là chi phí tuân thủ và những thay đổi tiềm năng đối với mô hình kinh doanh của họ.

Tác động đến thị trường

Nếu cuộc điều tra dẫn đến việc các dịch vụ đám mây bị áp dụng DMA, tác động có thể rất sâu rộng. Yêu cầu tăng khả năng tương tác và khả năng di chuyển dữ liệu có thể giảm chi phí chuyển đổi cho khách hàng, có khả năng dẫn đến cạnh tranh nhiều hơn và giá thấp hơn.

Điều này có thể có lợi cho các nhà cung cấp đám mây nhỏ hơn, những người hiện đang phải vật lộn để cạnh tranh với bộ ba lớn. Nếu khách hàng có thể dễ dàng di chuyển dữ liệu và ứng dụng của họ, họ có thể sẵn sàng thử các nhà cung cấp thay thế hơn.

Mặt khác, các nghĩa vụ tuân thủ mới có thể tốn kém để thực hiện, có khả năng làm tăng chi phí cho tất cả các nhà cung cấp đám mây. Và nếu các quy định được thiết kế kém, chúng có thể cản trở sự đổi mới hoặc tạo ra những hậu quả không lường trước.

Cuộc điều tra vẫn đang trong giai đoạn đầu, và không chắc chắn nó sẽ dẫn đến đâu. Ủy ban Châu Âu sẽ cần thu thập bằng chứng về sức mạnh thị trường của các dịch vụ đám mây và đánh giá liệu chúng có gây ra loại rủi ro cạnh tranh mà DMA nhằm giải quyết hay không.

Các công ty đám mây chắc chắn sẽ lập luận rằng thị trường của họ vẫn còn cạnh tranh và khách hàng có nhiều lựa chọn. Họ có thể chỉ ra những khác biệt giữa dịch vụ đám mây và các nền tảng tiêu dùng đã bị DMA nhắm mục tiêu, và lập luận rằng các quy tắc không nên áp dụng cho họ.

Nhưng những sự cố gần đây đã cung cấp cho EU bằng chứng cụ thể về rủi ro của sự tập trung trong thị trường điện toán đám mây. Và với các nền tảng lớn hơn ngày càng phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng đám mây, cổ phần cao hơn bao giờ hết.

Trong những tháng tới, chúng ta có thể sẽ thấy nhiều chi tiết hơn về cuộc điều tra và loại bằng chứng mà EU đang thu thập. Và cuối cùng, chúng ta sẽ biết liệu ba gã khổng lồ đám mây có trở thành mục tiêu mới nhất trong cuộc chiến của EU chống lại Big Tech hay không.

Bùi Tú