Franklin Roosevelt và bài diễn văn 'vực dậy' nước Mỹ sau cú sốc Trân Châu Cảng

Rạng sáng 7/12/1941, hơn 300 chiếc tiêm kích của không quân Đế quốc Nhật Bản đột ngột mở các đợt không kích ồ ạt vào hạm đội cùng các căn cứ quân sự Mỹ tại Trân Châu Cảng thuộc đảo Hawaii. Bị tấn công bất ngờ, quân đội Mỹ tổn thất nặng nề. Hơn 2.400 binh lính và dân thường Mỹ thiệt mạng, hơn 1.000 người bị thương, 21 chiến hạm bị đánh chìm hoặc hư hại nặng, 328 chiến đấu cơ bị phá hủy.

Tổng thống Franklin Roosevelt lúc đó đã có một bài phát biểu quan trọng trước Quốc hội Mỹ chỉ một ngày sau sự kiện Trân Châu Cảng. Ông thẳng thắn gọi ngày 7/12 là “ngày ô nhục”, và kêu gọi Quốc hội Mỹ nhanh chóng đưa ra lời tuyên chiến với Đế quốc Nhật Bản. Ông cũng khẳng định từ giờ phút này trở đi, vì quyền tự vệ chính đáng, Mỹ sẽ dốc toàn bộ nhân lực và vật lực cho cuộc chiến tranh thế giới.

Tổng thống Franklin Roosevelt phát biểu trước Quốc hội Mỹ ngày 8/12 năm 1941. Ảnh: AP

Dưới đây là toàn văn bài phát biểu ngày 8/12/1941 của Tổng thống Franklin Roosevelt, được biết đến rộng rãi với tên gọi “diễn văn Ngày ô nhục” hoặc “diễn văn Trân Châu Cảng”:

Thưa ngài Phó Tổng thống, Chủ tịch Quốc hội, cùng toàn thể các thành viên Hạ viện và Thượng viện Mỹ,

Hôm qua, 7/12/1941, sẽ luôn được nhớ đến như một "ngày ô nhục", khi nước Mỹ bị lực lượng hải quân và không quân Đế quốc Nhật Bản tấn công một cách bất ngờ và có chủ đích. Nước Mỹ từng chung sống hòa bình với Nhật Bản. Và sau những khẩn cầu từ phía quốc gia này, chúng tôi vẫn tiến hành đối thoại với Chính phủ Nhật và Thiên Hoàng nhằm hướng tới việc duy trì nền hòa bình ở khu vực Thái Bình Dương.

Nhưng trên thực tế, một tiếng sau khi các phi đội của không quân Nhật Bản ném bom xuống Oahu, ngài Đại sứ Nhật Bản ở Mỹ cùng các cộng sự của ông mới gửi tới Bộ Ngoại giao một công hàm phúc đáp chính thức đối với thông điệp gần đây của nước Mỹ. Dù khẳng định sẽ thật vô ích nếu vẫn tiếp tục tiến trình đàm phán ngoại giao như hiện tại, song công hàm không có bất kỳ lời lẽ đe dọa hay một chỉ dấu nào cho thấy chiến tranh hay một cuộc tấn công vũ trang sẽ xảy ra.

Với những ghi nhận về khoảng cách từ Nhật Bản đến Hawaii, rõ ràng cuộc tấn công vừa xảy ra đã được lên kế hoạch từ cách đây nhiều ngày, hoặc thậm chí nhiều tuần. Xuyên suốt thời gian này, Chính phủ Nhật Bản đã cố tình lừa dối nước Mỹ bằng những tuyên bố và biểu hiện giả dối về hy vọng duy trì hòa bình.

Cuộc tấn công ngày hôm qua vào Hawaii đã gây thiệt hại nghiêm trọng đối với các lực lượng quân đội và hải quân Mỹ. Tôi cũng rất đau lòng phải thông báo rằng, rất nhiều sinh mạng của người Mỹ đã mất đi sau sự kiện này. Ngoài ra, một số ghi nhận còn cho thấy nhiều tàu Mỹ ở các vùng biển sâu nằm giữa San Francisco và Honolulu cũng bị đánh ngư lôi.

Ngày hôm qua, Chính phủ Nhật Bản đã phát động các cuộc tấn công vào Malaysia, Hong Kong, đảo Guam, Philippines và đảo Wake. Rạng sáng nay, họ tiếp tục tấn công đảo Midway. Như vậy, Nhật Bản đã tiến hành một chiến dịch tấn công bất ngờ trên khắp Thái Bình Dương. Những gì vừa diễn ra ngày hôm qua đã nói lên tất cả. Nhân dân Mỹ đã bắt đầu hình thành ý thức và hiểu rõ ý đồ của những hành động trên đối với vận mệnh và sự an nguy của đất nước chúng ta.

Trong vai trò Tổng tư lệnh lục quân và hải quân Mỹ, tôi đã trực tiếp chỉ đạo việc dốc toàn lực cho nhiệm vụ quốc phòng. Tuy nhiên, toàn bộ đất nước chúng ta sẽ phải luôn khắc cốt ghi tâm cuộc tấn công ác liệt này. Không cần biết phải mất bao lâu chúng ta mới có thể khắc phục được hậu quả từ cuộc xâm lược có chủ đích này, nhân dân Mỹ, với sức mạnh chính đáng của mình, sẽ vươn lên để giành thắng lợi cuối cùng.

Tôi tin mình đã diễn giải đúng nguyện vọng của quốc hội và của nhân dân, khi khẳng định rằng chúng ta không chỉ nỗ lực hết sức để tự vệ, mà còn để đảm bảo chắc chắn rằng những hành động lừa dối tương tự sẽ không bao giờ có cơ hội tiếp tục làm hại chúng ta thêm lần nào nữa.

Sự thù địch vẫn còn đó. Không bao giờ có chuyện chúng ta làm ngơ trước việc người dân của chúng ta, lãnh thổ của chúng ta và lợi ích của chúng ta rơi vào hiểm nguy.

Với niềm tin vào các lực lượng vũ trang cùng với quyết tâm không ngừng của toàn thể nhân dân, nhất định chúng ta sẽ dành thắng lợi. Ơn Chúa ban phước lành cho chúng ta!

Tôi đề nghị quốc hội tuyên bố rằng, kể từ sau cuộc đột kích vô cớ của Nhật Bản vào Chủ nhật, ngày 7/12/1941, tình trạng chiến tranh giữa Mỹ và Đế quốc Nhật Bản chính thức bắt đầu.

Video toàn bộ phần đọc "diễn văn ngày ô nhục" của Tổng thống Franklin Roosevelt trước Quốc hội Mỹ ngày 8/12 năm 1941. Nguồn: Pathé

Franklin Delano Roosevelt (30/1/1882 – 12/4/1945) là tổng thống thứ 32 và cũng là tổng thống có thời gian tại vị lâu nhất trong lịch sử nước Mỹ, với 4 nhiệm kỳ liên tiếp.

Là người có công vực dậy nền kinh tế Mỹ sau thời kỳ Đại suy thoái, đồng thời đưa đất nước vượt qua những thời điểm khó khăn nhất trong Thế chiến II, Franklin Roosevelt được công chúng và các học giả đánh giá là một trong số các tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ.

Việt Anh