Fukushima: Tái sinh từ thảm kịch

Hành trình trở thành trung tâm khởi nghiệp

Trọng tâm của nỗ lực này là Khung đổi mới bờ biển Fukushima (FICF – Fukushima Innovation Coast Framework), một dự án quốc gia được khởi động vào năm 2017 nhằm thúc đẩy phục hồi kinh tế. Chương trình này đã thu hút 387 công ty trên 15 đô thị của tỉnh, góp phần phát triển các ngành công nghệ mũi nhọn như robot, tên lửa, drone (thiết bị bay không người lái) và năng lượng tái tạo.

Nguồn: Japan Times

Một trong những mục tiêu chính của dự án là thu hút lực lượng lao động ổn định đến Fukushima, hỗ trợ sự phát triển của cả tỉnh. Vốn được biết đến là một khu vực nông nghiệp và là nơi cung cấp điện lớn nhất Nhật Bản, Fukushima đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau trận động đất năm 2011. Thảm họa này không chỉ cướp đi sinh mạng của ít nhất 16.000 người ở vùng Tohoku và buộc 25.000 người khác phải di dời trong tỉnh, mà còn khiến Fukushima trở thành từ đồng nghĩa với nguy cơ phóng xạ, làm suy giảm danh tiếng về nông nghiệp và đánh bắt cá.

Dấu ấn của thảm họa vẫn còn sâu đậm trong ký ức công chúng. Do đó, Fukushima tập trung đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ robot, máy bay không người lái để phục vụ quá trình tháo dỡ nhà máy điện hạt nhân bị tê liệt.

Để thu hút doanh nghiệp, Chính phủ đã đưa ra hàng loạt ưu đãi tài chính hấp dẫn, bao gồm trợ cấp chi phí thuê, vật liệu và vận chuyển, cùng với các gói tài trợ lên đến hàng triệu yen giúp các công ty khởi nghiệp phát triển từ ý tưởng đến thương mại hóa. Ông Wataru Kadowaki, Phó Tổng giám đốc bộ phận xúc tiến tương tác của FICF, chia sẻ: "Mức hỗ trợ tài chính tại Fukushima hào phóng hơn nhiều so với các thành phố khác". Hiện tại, ưu tiên chính là thu hút các doanh nghiệp trong nước, nhưng trong tương lai, tỉnh cũng đặt mục tiêu tiếp cận các công ty khởi nghiệp quốc tế.

Hiện nay, Fukushima đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực hàng không vũ trụ và robot. AstroX là một trong số đó, tận dụng không gian rộng lớn và sự hỗ trợ của Chính phủ. Ookuma Diamond Device thì nghiên cứu công nghệ chất bán dẫn phục vụ tháo dỡ lò phản ứng hạt nhân. Viện Công nghệ Quốc gia tại Cao đẳng Fukushima cũng tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu robot tháo dỡ. Chuyên môn về robot của Fukushima còn được thể hiện qua sự hiện diện của các công ty công nghệ máy bay không người lái và robot hình người JR, vốn đang thử nghiệm các ứng dụng mới trong năng lượng, giám sát môi trường và an ninh.

Những thách thức thực tế

Mặc dù đạt được nhiều bước tiến đáng kể, Fukushima vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các trung tâm khởi nghiệp lâu đời của Nhật Bản. Tokyo vẫn là trung tâm kinh tế của cả nước, nơi hội tụ phần lớn nhân tài và các nhà sáng lập. Trong khi đó, Nagoya, Osaka, Kyoto và Kobe sở hữu hệ sinh thái công nghiệp vững chắc và nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các trường đại học. Đặc biệt, Nagoya có lợi thế về chuỗi cung ứng ô tô và lịch sử sản xuất lâu đời, gắn kết chặt chẽ với Đại học Nagoya – nơi thu hút nhân tài quốc tế. Kyoto, Osaka và Kobe lại hình thành một "hệ sinh thái" khởi nghiệp tập trung vào công nghệ, tận dụng sức mạnh nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực chuyên biệt. Trong khi đó, Fukuoka có lợi thế về kết nối quốc tế cùng nhiều chính sách ưu đãi thuế và cư trú.

Tiffany Kayo, cộng sự cấp cao tại quỹ đầu tư mạo hiểm Coral, đã nhận định: "Nếu bạn có một đề án kinh doanh hấp dẫn, bạn không nhất thiết phải đến Tokyo". Tuy nhiên, một thách thức lớn đặt ra là liệu các công ty khởi nghiệp có tiếp tục gắn bó với Fukushima khi mở rộng quy mô, bởi hầu hết nhà sáng lập không có mối quan hệ mật thiết với khu vực này.

Nhìn về tương lai, Fukushima đang tập trung phát triển thế mạnh trong các ngành có lợi thế đặc thù như công nghệ vũ trụ, tháo dỡ hạt nhân và năng lượng tái tạo. CEO của AstroX, ông Shobu Oda, hình dung Minamisoma sẽ trở thành cụm công nghiệp vũ trụ mới, được hỗ trợ nhờ dòng vốn đầu tư từ Chính phủ. Nếu thành công, Fukushima có thể vươn lên thành trung tâm khởi nghiệp không gian hàng đầu của Nhật Bản, minh chứng cho sự tái sinh mạnh mẽ của một vùng đất từng gắn liền với thảm họa.

Linh Anh (Theo Japan Times)