'Gã khổng lồ' xe điện Trung Quốc BYD khiến Tesla 'phát sốt'

Đối thủ mới nổi từ Trung Quốc

Tesla không con "đơn độc" trong ngôi vương trong ngành xe điện thế giới khi BYD đang bám đuổi khá sát.

Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg năm 2011, Giám đốc điều hành Tesla Elon Musk của Tesla đã được hỏi ý kiến của mình về BYD Auto - một công ty đến từ tỉnh Quảng Đông được thành lập với tư cách là nhà sản xuất pin vào năm 1995. Musk cười chỉ cười và nói: “Bạn đã nhìn thấy xe của họ chưa?".

Trong khi Musk chê bai BYD là cung cấp các sản phẩm kém hấp dẫn và công nghệ yếu kém, giá trị của nó đã được Berkshire Hathaway của tỷ phú Warren Buffett mua lại khoảng 20% công ty vào năm 2008. Và Musk có lẽ không còn cười nhạo BYD nữa. Trên thực tế, các phương tiện của Tesla ở Châu Âu hiện dùng pin của BYD và BYD đã trở thành đối thủ cạnh tranh toàn cầu thực sự duy nhất của Tesla ở thời điểm hiện tại.

Trong ba quý đầu năm, BYD đã bán được 1,185 triệu xe điện (EV) trên toàn cầu, tăng hơn 160% so với cùng kỳ năm ngoái, vượt qua 909.000 chiếc của Tesla.

Vào tháng 6, vốn hóa thị trường của BYD đã vượt quá một nghìn tỷ nhân dân tệ (gần 150 tỷ USD), lớn hơn cả Tập đoàn Volkswagen và đứng thứ ba trong danh sách những gã khổng lồ ô tô sau Tesla và Toyota.

Vào tháng 10, BYD đã bán được kỷ lục 217.800 EV tại Trung Quốc, 8 tháng liên tiếp đạt doanh số kỷ lục và tăng 168,78% so với cùng kỳ năm trước.

Trung Quốc là môi trường EV cạnh tranh nhất thế giới và BYD chiếm thị phần khoảng 30%, với ít nhất 25 mẫu xe khác nhau được bán, bao gồm cả xe hybrid và full EV, có giá dao động từ 100.000 nhân dân tệ (13.841 USD) đến 1 triệu nhân dân tệ (138.417 USD) ).

Và thị trường có nhiều chuyển biến hơn nữa vào tháng 10, người sáng lập kiêm chủ tịch BYD Wang Chuanfu tuyên bố rằng công ty có 700.000 đơn đặt hàng tồn đọng và chu kỳ giao xe mới hiện là 4-5 tháng. Công ty đang cố gắng mở rộng năng lực sản xuất. BYD có ba cơ sở sản xuất chính ở Thâm Quyến, Tây An và Trường Sa. Hiện công ty này đang xây dựng thêm một số cơ sở khác.

Năm 2022, năng lực sản xuất dự kiến của BYD là khoảng 3,05 triệu xe, 4,7 triệu xe vào năm 2023 và 6,2 triệu xe vào năm 2024. Năm 2021, BYD đầu tư 37,34 tỷ nhân dân tệ (5,16 tỷ USD) vào việc mở rộng sản xuất và thêm 36,13 tỷ (5,00 USD) tỷ) trong nửa đầu năm 2022.

Tất cả những điều này có nghĩa là BYD chắc chắn là một trong hai thế lực lớn trong ngành xe điện hàng đầu thế giới, cùng với Tesla. Nhưng những con số bán hàng chưa nói lên tất cả mọi thứ.

BYD bán được nhiều xe hơn với tỷ suất lợi nhuận thấp hơn

BYD có thể bán nhiều EV hơn Tesla, nhưng công ty Mỹ có lợi nhuận cao hơn nhiều, tính trên mỗi chiếc và tổng cộng: Trong ba quý đầu năm 2022, BYD báo cáo lợi nhuận ròng là 9,31 tỷ nhân dân tệ (1,28 tỷ USD), trong khi Tesla hơn cùng kỳ công bố lợi nhuận ròng 8,87 tỷ USD.

Thật vậy, trong nửa đầu năm, giá xe trung bình của BYD là 169.000 nhân dân tệ (23.392 USD) với tỷ suất lợi nhuận gộp là 16,3%, trong khi giá xe trung bình của Tesla là 55.700 USD (khoảng 401.700 nhân dân tệ) và tỷ suất lợi nhuận gộp cao là 30,6%.

Trong nửa đầu năm, giá bán xe du lịch trung bình ở Trung Quốc là 188.000 nhân dân tệ (26.000 USD) và các loại xe trong khoảng giá 90.000–190.000 nhân dân tệ (12.500–26.300 USD) chiếm gần 50% tổng doanh số. Hầu hết các mẫu xe của BYD đều có giá trong khoảng 200.000 nhân dân tệ (27.700 USD), trong khi Tesla, NIO và Li Auto hầu như không có bất kỳ mẫu xe nào dưới 250.000 nhân dân tệ (34.600 USD).

Kiểm soát chuỗi cung ứng pin và lithium

Nhưng BYD có một số lợi thế chính so với Tesla trong dài hạn đó là công ty Trung Quốc có chuỗi sản xuất tích hợp theo chiều dọc và tự sản xuất pin. Tính đến cuối quý 3 năm 2022, BYD có tổng công suất sản xuất pin là 43,6 gigawatt giờ (GWh), tăng 177% so với cùng kỳ năm trước, chiếm thị phần 12,8% và xếp thứ ba về tổng thể. Vào năm 2021, công suất trung bình của một pin EV duy nhất là khoảng 55 kilowatt giờ.

Điều quan trọng, BYD dường như có quá đủ lithium cho tất cả các loại pin của mình. Vào tháng 5 năm nay, BYD đã báo cáo xác định sáu mỏ lithium để mua lại ở châu Phi, sẽ sản xuất một triệu tấn lithium cacbonat, đủ cung cấp để đảm bảo sản xuất của công ty khoảng một thập kỷ đầy đủ. Tesla thì không có gì như thế này.

Xe thông minh hay sử dụng điện hiệu quả?

Có một sự khác biệt lớn giữa hai công ty đó là Wang Chuanfu đã nói điện khí hóa là khía cạnh quan trọng nhất của xe điện và trí tuệ đứng thứ hai.

Trong bảy năm qua, BYD và Tesla đều đã chi khoảng 50 tỷ nhân dân tệ (gần 7 tỷ USD) cho nghiên cứu và phát triển, nhưng trong khi Tesla tập trung vào trí thông minh của xe với một loạt phần mềm và phần cứng liên quan đến lái xe thông minh, BYD lại tập trung vào ba khía cạnh cốt lõi của điện khí hóa, đó là pin, động cơ và hệ thống điều khiển điện. Hãng này cũng đã đổ tiền vào các loại pin lưỡi dao ra mắt vào năm 2020.

Nhưng đổi lại các model của BYD đã bị chỉ trích vì thiếu chức năng "thông minh". Sau khi phát hành vào tháng 4 năm 2021, BYD Song Plus EV, chẳng hạn, ban đầu được quảng cáo là hỗ trợ cập nhật qua mạng (OTA), tức là nâng cấp hệ thống dựa trên nền tảng điện toán đám mây để cải thiện và cập nhật hiệu suất và tính năng của EV. Tuy nhiên, nhiều chủ sở hữu của chiếc xe này đã báo cáo rằng chức năng OTA về cơ bản là vô dụng. Kể từ năm 2016, BYD đã hợp tác với Baidu và một số đối tác khác về chức năng trên xe và hỗ trợ lái xe, với nhiều kết quả khác nhau. Hơn nữa, xét về lái xe có hỗ trợ hoặc tự động, BYD không thể cạnh tranh được với Tesla.

Những bước đi của BYD trên thị trường toàn cầu

BYD hiện đang trên đà đạt được mục tiêu bán hàng đầy tham vọng cho năm 2022 là 1,2 triệu chiếc. Tuy nhiên, thị trường chính của BYD vẫn là Trung Quốc, nơi họ bán 97% tổng số xe điện mà công ty sản xuất. Rõ ràng, đó vẫn là một thị trường khổng lồ. Vào năm 2021, gần 7 triệu chiếc EV đã được bán trên toàn thế giới, trong đó 51% được bán ở Trung Quốc; Đức (10,2%) và Mỹ (9,3%) đã bị tụt lại một khoảng cách xa.

Nhưng Tesla đã là một thương hiệu toàn cầu, với doanh số được phân bổ giữa Mỹ (40%), Trung Quốc (30%) và Châu Âu (20%). BYD thì đang tìm cách bắt kịp.

Vào tháng 9 năm 2022, BYD gia nhập thị trường châu Âu với mẫu sedan Han, SUV Tang và Yuan Plus.

Trong suốt năm 2022, BYD đã thâm nhập vào các thị trường Úc (tháng 2), New Zealand và Nhật Bản (tháng 7), Campuchia và Israel (tháng 8), Thái Lan (tháng 9), Ấn Độ (tháng 10). Xe điện của BYD hiện đang được bán ở Châu Âu, Châu Phi, Nam Mỹ, Trung Đông và Châu Á.

Vào tháng 10, BYD đã ký một thỏa thuận với công ty ô tô cho thuê xe ở Châu Âu SIXT để hãng này mua 100.000 BYD EV trong vòng sáu năm tới.

BYD cũng đã thông báo rằng họ đang đặt hàng tám tàu chở hàng, với tổng chi phí là 5 tỷ nhân dân tệ (688,89 triệu USD), để vận chuyển các phương tiện của mình ra thị trường nước ngoài.

Tuy nhiên, việc lặp lại thành công mà BYD đạt được ở Trung Quốc sẽ là một thách thức khó khăn hơn nhiều ở châu Âu. Thị trường đang phát triển nhanh chóng ở Châu Âu từ năm 2016 đến năm 2021, tốc độ tăng trưởng kép hàng năm của doanh số bán xe điện ở Châu Âu là 61%, cao hơn cả ở Trung Quốc. Nhưng châu Âu cũng có các tiêu chuẩn chứng nhận ô tô nghiêm ngặt nhất trên thế giới và với chi phí sửa đổi phương tiện cao, mô hình kinh doanh chi phí thấp của BYD sẽ gặp một số khó khăn. Hơn nữa, tại châu Âu, BYD sẽ đối đầu trực diện với Tesla khi vào tháng 9, Tesla đã vượt qua Volkswagen để trở thành nhà bán xe điện hàng đầu tại Đức.

Giám đốc điều hành của Tesla hiện đang bận tâm với Twitter và điều hành SpaceX ở bên cạnh. Mặc dù Elon Musk đã tận dụng tối đa các khoản trợ cấp của chính phủ Mỹ, nhưng Tesla dường như không bao giờ được hưởng sự hỗ trợ của chính phủ theo hình thức mà các công ty chiến lược của Trung Quốc có thể được hưởng. Rất khó có khả năng Tesla sẽ bắt kịp BYD khi kiểm soát chuỗi cung ứng. Và rất có thể Wang Chuanfu sẽ là người cười cuối cùng chứ ko phải Elon Musk.

Hoàng Lâm