Gắn giáo dục thể chất với gìn giữ văn hóa truyền thống
Những năm gần đây, các đơn vị trường học trên địa bàn tỉnh đã tích cực đưa các môn thể thao dân tộc vào hoạt động của nhà trường, từng bước hướng tới lồng ghép trong giáo dục thể chất chính khóa. Việc duy trì và phát triển các môn đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ, tung còn… đã tạo sân chơi lành mạnh, góp phần quan trọng vào việc bảo tồn, gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào các dân tộc tỉnh Điện Biên.
Học sinh tập luyện môn đẩy gậy. Ảnh: C.T.V
Thực hiện chủ trương của ngành Giáo dục về bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, Trường THCS Thanh Nưa (xã Thanh Nưa) không chỉ duy trì phong trào thể dục thể thao nói chung mà còn từng bước tạo điều kiện để học sinh được tiếp cận, rèn luyện những môn thể thao dân tộc, đặc thù của địa phương.
Hiện nay, ngoài các môn hiện đại như: Bóng rổ, cầu lông, aerobic, pickleball hay cầu mây, nhà trường duy trì câu lạc bộ đẩy gậy như một điểm nhấn mang đậm bản sắc địa phương. Đặc biệt, trong quá trình sinh hoạt câu lạc bộ, giáo viên giữ vai trò tổ chức, hướng dẫn, còn học sinh được giao đảm nhiệm vai trò trưởng câu lạc bộ để phát huy tinh thần tự quản và chủ động.
Chia sẻ về định hướng này, cô Nguyễn Thị Thu Hằng, Hiệu trưởng Trường THCS Thanh Nưa cho biết: Theo quy định của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, các môn thể thao dân tộc chưa được đưa vào chương trình chính khóa mà chủ yếu được tổ chức thông qua các câu lạc bộ. Hằng năm, ngay từ đầu năm học, giáo viên thể chất sẽ tiến hành khảo sát nguyện vọng và năng khiếu của học sinh, từ đó thành lập các câu lạc bộ phù hợp. Với những môn thể thao dân tộc như đẩy gậy, số lượng học sinh tham gia luôn đông đảo. Các em được tập luyện theo kế hoạch riêng, gắn với kế hoạch chung của trường và của ngành, bảo đảm cân đối giữa học tập văn hóa và hoạt động rèn luyện thể chất.
Nhằm rèn luyện thể chất cho học sinh cũng như giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc địa phương, Trường THPT Trần Can (xã Na Son) đã nỗ lực đưa các môn thể thao dân tộc vào các hoạt động của nhà trường. Bên cạnh các hoạt động dạy học văn hóa, Ban Giám hiệu nhà trường đã xây dựng lộ trình đưa thể thao dân tộc vào trường học từ 3 - 4 năm trước, trong đó bắt đầu từ việc thành lập các nhóm và câu lạc bộ thể thao dân tộc.
Môn đẩy gậy được các nhà trường đưa vào các hoạt động thi đấu giao lưu và rèn luyện thể chất.
Hiện tại, Trường THPT Trần Can luôn duy trì các môn thể thao như: Đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ và bóng chuyền. Trong đó, ba môn thể thao dân tộc luôn thu hút đông đảo học sinh tham gia, nhất là câu lạc bộ đẩy gậy (gần 60 học sinh), kéo co (50 em) và bắn nỏ (gần 20 em).
Thầy Nguyễn Hữu Đà, Hiệu trưởng Trường THPT Trần Can cho biết: “Các năm học trước, chúng tôi đã đưa các môn đẩy gậy, bắn nỏ vào hoạt động ngoại khóa. Năm nay, nhà trường dự kiến đưa thêm môn kéo co để tạo thành phong trào và sân chơi bổ ích cho các em học sinh. Thực tế thời gian qua, đưa các môn thể thao dân tộc vào trường học đã giúp cho học sinh và giáo viên rất hào hứng. Hơn thế là đã tạo ra một phong trào lan tỏa rộng rãi, thậm chí có rất nhiều em đăng ký tham gia tích cực, từ đó giúp nhà trường đạt nhiều huy chương tại các giải thể thao cấp tỉnh và toàn quốc”.
Các hoạt động liên quan đến các môn thể thao dân tộc được Trường THPT Trần Can tổ chức ngoài giờ học chính khóa, theo kế hoạch riêng của giáo viên thể chất và dưới sự hỗ trợ chuyên môn của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Từ đó tạo ra sân chơi bổ ích, rèn luyện sức khỏe, đồng thời góp phần bồi đắp niềm tự hào và ý thức giữ gìn văn hóa truyền thống cho học sinh.
“Chúng tôi vẫn thực hiện chương trình giáo dục thể chất theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), nhưng song song với đó, các môn thể thao dân tộc được duy trì dưới hình thức câu lạc bộ. Nếu trong thời gian tới có chủ trương tích hợp vào chương trình chính khóa, nhà trường sẽ sẵn sàng triển khai” - thầy Đà khẳng định.
Thời gian qua, ngành GD&ĐT tỉnh luôn quan tâm đến việc gìn giữ và phát huy các môn thể thao dân tộc trong trường học. Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia và Kế hoạch của Bộ GD&ĐT, hằng năm Sở GD&ĐT ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở giáo dục đưa các môn thể thao truyền thống vào hoạt động thể dục thể thao của nhà trường. Các môn như đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ, tung còn, tù lu… được đưa vào thi đấu trong Hội khỏe Phù Đổng từ cấp cơ sở đến cấp tỉnh, tạo điều kiện để học sinh tham gia rèn luyện, nâng cao sức khỏe, đồng thời bồi dưỡng tinh thần đoàn kết, gắn bó với bản sắc văn hóa dân tộc. Không chỉ dừng lại ở phong trào cơ sở, ngành GD&ĐT còn thành lập các đội tuyển học sinh, giáo viên tham gia Đại hội TDTT tỉnh và Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc khu vực I. Qua các kỳ tham gia, đoàn thể thao ngành giáo dục tỉnh luôn đạt thành tích cao, góp phần khẳng định vị trí và nỗ lực trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa thể thao truyền thống, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.
Học sinh Trường THPT Trần Can tích cực tham gia các môn thể thao dân tộc và đạt thành tích trong giải đấu.
Sự quan tâm chỉ đạo của các cấp quản lý cùng tinh thần hưởng ứng nhiệt tình của các thầy cô và học sinh, phong trào đưa các môn thể thao dân tộc vào trường học trên địa bàn tỉnh ngày càng lan tỏa mạnh mẽ. Môn thể thao đặc trưng của các dân tộc đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao thể chất cho học sinh; đồng thời khơi dậy niềm tự hào, ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống.
