Gánh nợ vô hình trên vai con

Chị Liên, đồng nghiệp của tôi phàn nàn: “Vừa vào năm học mới, con gái chị đã nói muốn thay cặp kính mới, lại tốn vài triệu nữa rồi”.

Tôi nói: “Chắc con bé phải thay vì nhìn không rõ”.

Chị Liên vừa cau mày vừa thở dài: “Vợ chồng chị hàng ngày sống tằn tiện, không dám tiêu một đồng. Một cặp kính bằng nửa tháng đi chợ. Chị đã làm việc rất vất vả để nuôi cháu đi học, chỉ mong một ngày nào đó cháu sẽ vào được trường điểm”.

Khi nói về con cái, cha mẹ thường thích thể hiện sự chăm chỉ của mình và bày tỏ mong muốn nhận được sự đền đáp xứng đáng. Nó giống như một lời thề: “Mẹ sẽ làm mọi thứ vì con và con nợ mẹ”.

Cách đây không lâu, đoạn video về một người cha dạy dỗ con gái đã được lan truyền rộng rãi. Trong video, người cha gác một chân lên ghế và nghiêm túc nói: “Bố chỉ ngủ bốn tiếng và chỉ ăn một bữa mỗi ngày. Lái xe đến nhà máy, đỗ xe xong không đành lòng bật điều hòa, phải sang kho của người khác ngủ một lát, sau đó mới tỉnh dậy vì nóng. Dưới nhiệt độ cao 36 độ, dù có bị say nắng bố cũng không muốn nghỉ ngơi, chỉ vì sợ sau này con sẽ vất vả như bố”.

Cô con gái lặng lẽ rơi nước mắt.

Cuối cùng, đúng như mong muốn của bố, con gái nhìn thấy sự cống hiến và hy sinh của ông nhưng cũng gieo mầm tội lỗi trong lòng: “Tôi phải chịu trách nhiệm về mọi khó khăn vất vả của bố”.

Những bậc cha mẹ quan tâm đến nền giáo dục nợ nần này chỉ muốn đánh đổi công sức của mình để lấy sự vâng lời của con cái. Chưa bao giờ họ nghĩ đến việc những đứa trẻ sống với mặc cảm tội lỗi sẽ đau đớn đến nhường nào.

Ảnh minh họa.

Giáo dục dựa trên nợ nần của bố mẹ là một loại bạo lực gia đình

Trong 1 bộ phim Đài Loan nổi tiếng, một người mẹ luôn tự hào về thành tích học tập của con gái, thậm chí còn nói trước mặt mọi người: “Nuôi dạy con là một khoản đầu tư. Chỉ khi con học giỏi thì sự đầu tư của bố mẹ mới thành công”.

Trước khi con đi học, người mẹ đưa tiền tiêu vặt cho con và nói: “Số tiền này đều tiêu xài tiết kiệm. Hãy cố gắng học tập, nếu không con sẽ bị cho là bất hiếu”.

Cô con gái không chịu nổi sự áp bức tinh thần của bố mẹ nên đã nhảy từ ban công xuống, để lại dòng chữ: “Trên đời này không có ai yêu con cả”.

Bố mẹ không hề biết rằng chính chính vì coi việc nuôi dạy này như một thỏa thuận, họ đã hủy hoại con cái.

Khi việc cho đi trở thành một kiểu đạo đức, khi tình yêu trở thành ngọn cờ “vì lợi ích của con”, khi sự hy sinh vô điều kiện trở thành phương tiện kiểm soát thì hành vi và ngôn ngữ của cha mẹ sẽ khiến con cái khổ sở cả cuộc đời. Không phải tất cả sự hy sinh đều có thể gọi là tình yêu.

Cha mẹ nợ nần chồng chất sẽ để lại cho con cái cảm giác mắc nợ những người thân thiết nhất.

Đứa trẻ nợ nần chồng chất không có nơi nào để bày tỏ nỗi đau nội tâm.

Một người chia sẻ trên hội nhóm gia đình: “Tôi cảm thấy tội lỗi nặng nề, không phải vì tình yêu đến với thế giới mà giống như trả nợ cho bố mẹ hơn”.

Đúng, gia đình lẽ ra phải là nơi yêu thương nhất, nhưng một số đứa trẻ lớn lên lại không được như vậy. Trong mắt các bậc phụ huynh, việc nuôi dạy con cái là một hóa đơn có thể đặt lên bàn đàm phán, buộc con cái phải trả đầy đủ.

Nhà tâm lý học Hellinger nói: "Trẻ em giống như những người bảo vệ gia đình chúng và sẽ tự nguyện hy sinh bản thân để đổi lấy mối quan hệ giữa chúng với cha mẹ".

Cảm giác nợ nần nhốt những đứa trẻ vào chiếc lồng không thể thoát ra, những đứa trẻ nhạy cảm chỉ biết cố gắng báo đáp bố mẹ không có điểm dừng và chỉ có nỗi tuyệt vọng nhấn chìm chúng.

Một nhà tâm lý học phân tích, nếu cha mẹ phàn nàn với con cái rằng: “Cha mẹ đã cống hiến cả cuộc đời cho con”, thì hàm ý là “Cả đời cha mẹ chưa bao giờ yêu con”.

Khi cha mẹ bán công sức của mình cho con cái, thực chất họ đang biến tình phụ tữ, mẫu tử thiêng liêng thành một giao dịch có “mức giá rõ ràng”.

Ảnh minh họa.

Làm gì để tránh được cảnh giáo dục nợ nần?

Yêu trẻ có ranh giới

Với sự thay đổi của thời đại, nhận thức và nhu cầu của trẻ cũng thay đổi rất nhiều, cha mẹ nên giao tiếp với con nhiều hơn để hiểu con mình cần gì.

Đừng “dành” tất cả những gì bạn cho là tốt cho con, nếu không nó sẽ trở thành vấn đề với con bạn.

Cần phải rút lui khỏi thế giới của trẻ một cách thích hợp và cho trẻ một chút không gian trống, yêu trẻ không phải là tất cả mà là đúng mức.

Yêu thương có ranh giới là thực hành quan trọng nhất đối với những bậc cha mẹ yêu thương con mình. Đồng thời, đừng lấy con cái làm trọng tâm của cuộc đời, đừng chỉ cống hiến hết mình cho tình yêu, học cách yêu bản thân và quản lý tốt cuộc sống của chính mình.

Đối xử bình đẳng với trẻ em

Cha mẹ nên suy nghĩ về logic của lòng tốt với con cái: Khi con cái bước vào thế giới này, chúng không có quyền lựa chọn hay quyền lợi gì, thay vào đó, cha mẹ đưa chúng vào thế giới này để thỏa mãn bản thân ở một góc độ nào đó. Vì vậy, con cái không nợ cha mẹ điều gì.

Cha mẹ không nên khoe khoang về địa vị của mình là người cho đi mà nên ngồi xuống và đối xử bình đẳng với con cái.

Nói chuyện với con bạn trong cùng một quan điểm và dành cho con bạn sự đồng hành như một người bạn.

Cho phép trẻ được không hoàn hảo

Suy cho cùng, đứa trẻ lớn lên phải là chính mình chứ không phải là sản phẩm của sự kiểm soát có ý thức của cha mẹ.

Trẻ mắc lỗi, không vâng lời, thi kém, muốn bỏ đi, đây đều là những điểm dừng trên con đường trưởng thành của trẻ, đó là điều bình thường, trước tiên cha mẹ phải đón nhận con mình bằng cả tấm lòng và dành cho con vòng tay ấm áp.

Con người ai cũng có được có mất chứ đừng nói đến con cái, tránh theo đuổi sự hoàn hảo trong mọi việc.

Đừng cho con điểm dễ, cũng đừng đòi hỏi con 100 điểm, trẻ sẽ lớn lên thành nhiều dạng khác nhau, ngay cả khi chúng không phải là hình dáng trong tâm trí của cha mẹ.

Cuộc gặp gỡ giữa cha mẹ và con cái là định mệnh đẹp nhất trên đời. Cha mẹ hãy là người che chở cho con, nuôi dưỡng con trưởng thành và nhìn con ra đi, hơn là trói buộc con để trả nợ. Trưởng thành thành hai cây cạnh nhau, tựa vào nhau và lớn lên độc lập là tình yêu hiếm có nhất mà cha mẹ có thể dành cho con cái.

T. Linh