Gen Z và hành trình tình nguyện xuyên quốc gia

Gen Z – Thế hệ công dân toàn cầu

Gen Z tiếp cận thế giới từ rất sớm, nhờ Internet mà họ có cái nhìn bao quát hơn về các vấn đề toàn cầu và cơ hội được trải nghiệm thực tế tại nhiều quốc gia. Tình nguyện quốc tế vì thế trở thành một lựa chọn ngày càng phổ biến với các bạn trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên đại học. Không chỉ đơn thuần là “đi cho biết đó biết đây”, họ đi để hành động, để góp phần thay đổi xã hội. Trong một thế giới ngày càng đề cao các giá trị bền vững và trách nhiệm xã hội, nhiều bạn trẻ lựa chọn tình nguyện quốc tế như một cách phát triển toàn diện, đồng thời cảm thấy bản thân hữu ích, tạo ra tác động thật sự cho cộng đồng.

Gen Z là thế hệ sinh từ khoảng năm 1997 đến năm 2012 (Nguồn: Public News Service)

Môi trường đa văn hóa giúp Gen Z rèn luyện hàng loạt kỹ năng mềm: tư duy phản biện, giao tiếp liên văn hóa, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề... Đây là những kỹ năng mà nhà tuyển dụng toàn cầu đặc biệt coi trọng. Khi tham gia các chương trình tình nguyện, Gen Z còn có cơ hội xây dựng những tình bạn xuyên lục địa, không chỉ là kỷ niệm đẹp mà còn có thể trở thành những mối quan hệ giá trị trong học tập hoặc nghề nghiệp.

Xu hướng đi để kết nối và sẻ chia

Tình nguyện xuyên biên giới là hình thức các bạn trẻ tham gia vào các hoạt động cộng đồng ở nước ngoài thông qua những tổ chức phi chính phủ, chương trình trao đổi thanh niên hoặc các dự án xã hội quốc tế. Công việc tình nguyện thường đa dạng từ dạy học, bảo vệ môi trường, hỗ trợ y tế đến tham gia cứu trợ nhân đạo.

Tình nguyện dần trở thành hoạt động yêu thích của nhiều bạn trẻ Gen Z (Nguồn: Real Life International Ministries)

Các hình thức tình nguyện quốc tế mà Gen Z Việt đang tham gia rất đa dạng: từ các dự án ngắn hạn (2–6 tuần) do các tổ chức như AIESEC, SJ Vietnam, VSO, VVOB tổ chức, cho đến các chương trình kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm, ở các quốc gia đang phát triển. Tại đó, tình nguyện viên tham gia vào các công việc như: dạy học, tổ chức hoạt động ngoại khóa, truyền thông môi trường, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe, xây dựng hoặc tu sửa công trình kiến trúc.

Dự án tình nguyện tại Ghana, châu Phi (Nguồn: International Volunteer Program Association)

Trong 5 năm gần đây đã có hơn 500 trải nghiệm quốc tế thông qua các chương trình của AIESEC Vietnam. Con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng, khi ngày càng nhiều người trẻ mong muốn trải nghiệm và cống hiến vượt ngoài biên giới quốc gia. Không còn là những chuyến 'du lịch thiện nguyện' đơn thuần, các chương trình tình nguyện quốc tế ngày nay đang trở nên ngày càng chuyên sâu và bài bản. Người tham gia không chỉ cần tinh thần thiện chí, mà còn phải chuẩn bị kỹ lưỡng về kỹ năng, kiến thức và khả năng thích nghi trong môi trường đa văn hóa.

Những dấu chân mang theo yêu thương

Nguyễn Thảo My, sinh năm 2004, hiện là sinh viên năm 3 tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, đã có một tuần đầy đáng nhớ khi tham gia tình nguyện tại Malaysia. Tại đây, bạn không chỉ tham gia các hoạt động vệ sinh, làm sạch bãi biển mà còn có cơ hội kết nối với người dân địa phương và học các loại hình truyền thống bản địa như võ và mỹ thuật.

Thảo My (áo đỏ) trong chuyến hành trình tình nguyện tại Malaysia (Nguồn: NVCC).

Về lý do "xách ba lô lên và đi”, Thảo My chia sẻ: “Từ nhỏ, mình đã luôn tìm kiếm sự kết nối giữa người với người, không chỉ là những người có nhiều điểm chung với mình mà còn với những con người với sự khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa, chủng tộc hay thậm chí là tư tưởng. Đam mê này của mình còn được một lần nữa củng cố hơn sau khi trở thành một phần của các chương trình trao đổi văn hóa mà mình từng may mắn được tham gia, chính vì vậy mà mình có động lực góp mặt vào các hoạt động quốc tế hơn.”

Thảo My và những người bạn trong chuyến hành trình. (Nguồn: NVCC)

Cô gái sinh năm 2004 tâm sự: “Từ các chương trình trao đổi văn hóa đó khiến mình nhận ra không chỉ Việt Nam mà nhiều quốc gia khác trên thế giới đều đang đối mặt với các vấn đề như chất lượng giáo dục hay bất bình đẳng giới. Mình cho rằng tình nguyện quốc tế không phải là “việc nhà thì nhác, việc chú bác thì siêng” mà mình đang phần nào đại diện cho Việt Nam tham gia vào giải quyết các vấn đề toàn cầu.”

Thách thức và món quà từ thế giới

Khác với hoạt động trong nước, tình nguyện quốc tế đòi hỏi người trẻ phải vượt qua nhiều thử thách: chi phí, ngôn ngữ, khác biệt văn hóa, điều kiện sống khó khăn…

Thảo My cho hay, chi phí đi lại, ăn ở, bảo hiểm và các khoản phụ khác chính là rào cản lớn nhất đối với Gen Z tham gia tình nguyện ngoài nước. Điều này khiến cơ hội tiếp cận các chương trình tình nguyện quốc tế vẫn còn hạn chế với các bạn trẻ. Ngoài ra, lần đầu ra nước ngoài, đặc biệt là đến những vùng kém phát triển, không ít bạn rơi vào trạng thái "sốc văn hóa" vì sự khác biệt trong lối sống, ngôn ngữ, thậm chí là vấn đề an toàn cá nhân. Bên cạnh đó, không ít các bạn Gen Z xem tình nguyện như một hình thức "du lịch có trách nhiệm" mà quên mất rằng yếu tố “cho đi” phải là trung tâm. Khi không được định hướng kỹ, một số chương trình có thể trở nên hời hợt, mang tính hình thức.

Hoạt động làm sạch bãi biển mà Thảo My tham gia. (Nguồn: NVCC)

Tuy nhiên, sau chuyến đi, Thảo My không chỉ phát triển kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm - những kỹ năng cô luôn lo rằng bản thân chưa đủ tốt, mà còn được học hỏi từ những trải nghiệm về văn hóa và tôn giáo với người dân bản địa. Từ đó cô được mở rộng góc nhìn về tôn giáo và cách ứng xử, giao tiếp trong môi trường đa văn hóa. Ngoài ra cô sinh viên Báo chí còn có cơ hội mở rộng mối quan hệ với những người bạn nước ngoài với sự khác biệt về ngôn ngữ, tư tưởng, đồng thời xây dựng hình ảnh người Việt trẻ thân thiện và có trách nhiệm với những vấn đề toàn cầu.

Bên cạnh từ thiện, Thảo My còn tham gia các hoạt động trao đổi văn hóa. (Nguồn: NVCC)

Từ một chuyến đi nhỏ đến một hành trình lớn

Tình nguyện xuyên biên giới không chỉ là câu chuyện đi để giúp đỡ, sẻ chia, mà còn là một quá trình để thấu hiểu, vượt qua giới hạn bản thân, sống vì cộng đồng, xã hội. Đó là hành trình kết nối, nơi tuổi trẻ không chỉ đại diện cho quốc gia mình, mà còn là một phần của thế giới chung.

Một hành trình nhỏ, một thay đổi lớn – Gen Z đang lan tỏa năng lượng tích cực khắp toàn cầu (Nguồn: National Today)

Bằng tư duy hiện đại, trái tim rộng mở và tinh thần cống hiến, nhiều bạn trẻ đang chứng minh rằng tạo ra tác động xã hội không phải là điều lớn lao, nó bắt đầu từ việc nhỏ, từ một bàn tay đưa ra, một nụ cười trao đi, một hành động dám bước ra thế giới để cho đi và học hỏi. Trong kỷ nguyên hội nhập, nơi những vấn đề toàn cầu ngày càng gắn chặt với đời sống từng cá nhân, những người trẻ dấn thân vì cộng đồng dù ở trong hay ngoài biên giới quốc gia, chính là hình dung đẹp đẽ nhất về tương lai mà chúng ta cần: một thế giới biết sẻ chia để cùng phát triển.

Thu An, Minh Ngọc, Phương Nhi