Giá cả và câu chuyện người lái taxi ở Israel

Khi đi du lịch, bạn hãy yêu cầu tài xế bật đồng hồ đo quãng đường khi lên taxi. Ảnh: G.Đ.

Cách đây vài năm, Barry và đồng nghiệp của mình là John Geanakoplos lên một chiếc taxi ở Israel và đưa cho người lái xe các chỉ dẫn về đường đến khách sạn của họ. Người lái đã khởi động, xe dần lăn bánh, nhưng anh ta lại không bật đồng hồ đo cây số. Khi họ hỏi thì anh ta trả lời rằng anh ta rất yêu quý những người Mỹ nên muốn dành cho họ một mức giá đặc biệt. Đúng là rất đặc biệt, phải không?

Trong lúc Barry và John ngồi ở hàng ghế sau, họ bắt đầu phân tích thật nhanh với lý thuyết trò chơi của mình. Họ nhận ra rằng nếu họ mặc cả chặt chẽ bây giờ và cuộc mặc cả không thành thì họ có thể sẽ phải tìm một chiếc taxi khác và điều này quả thực không dễ. Tuy nhiên, họ lý luận rằng vị thế của họ sẽ khá hơn nếu họ chờ cho đến khi họ đến được khách sạn. Khi đó, người lái xe sẽ phải chấp nhận mức giá họ đề nghị.

Họ đã đến nơi. Người lái xe đưa ra mức giá 2.500 shekel [1]. Ai mà biết được như vậy có công bằng không? Nói chung ở Israel người ta vẫn hay mặc cả, do vậy hai người đã mặc cả xuống 2.200 shekel. Người lái xe cảm thấy mình đang bị thiệt, anh ta muốn nhận được nhiều tiền hơn. Một lần nữa anh ta đòi đúng 2.500 shekel và một lần nữa những người đi xe lại không chịu.

Trước khi cuộc thương lượng có thể tiếp tục, người lái xe đột ngột đóng tất cả các cánh trên xe lại, và quay xe lại con đường vừa đi với một tốc độ khủng khiếp. Anh ta không thèm đếm xỉa đến đèn giao thông cũng như những người qua đường.

Có phải họ đã bị bắt cóc sang Beirut không? Không. Người lái xe đưa họ trở về đúng vị trí cũ, hùng hổ đẩy những người khách ra khỏi xe và lầm bầm: “Cho chúng mày biết 2.200 shekel có thể đưa chúng mày đến đâu”.

Khi Barry và John tìm được một chiếc taxi khác, người lái xe bật đồng hồ đo và họ về đến nhà đúng lúc đồng hồ chỉ 2.200 shekel. Tất nhiên, họ không nên mất nhiều thời gian như vậy chỉ vì 300 shekel. Tuy nhiên, đó là một chuyến đi rất đáng nhớ. Sau hết, đó là một câu chuyện rất tuyệt để rút kinh nghiệm.

Cái gì là sai ở đây? Có lẽ đây là một trường hợp gặp thua thiệt khi đôi bên không biết lượng sức mình. Nghĩ lại, Barry và John có lẽ nên chú ý hơn đến chi tiết rằng cô bạn gái của anh lái xe ngồi ngay bên cạnh anh ta trên ghế trước. Hoặc cũng có thể đơn giản là anh ta bị điên. Dù thế nào đi nữa, Barry và John cũng không đẩy các phân tích của mình đi xa hơn và dừng ở kết luận: Lần sau, họ sẽ xuống xe trước khi ngã giá.

Trong kinh doanh, những chuyện tương tự như vậy cũng có thể xảy ra. Nhiều người bắt tay vào một thương vị làm ăn mà không tham khảo kỹ về giá cả. Đến khi đối tác đưa ra mức giá không phù hợp, họ cho rằng mình đang bị lừa. Lúc này, tranh cãi nổ ra và đôi bên phải dành thời gian ngồi xuống đàm phán trong sự bực bội, cơ hội hợp tác có thể chấm dứt.

Bài học ở đây là hãy nghiên cứu kỹ về giá cả trước khi bước vào các thương vụ làm ăn. Đối tác luôn muốn mức giá hời và thu về nhiều lợi nhuận. Để có được mức giá hấp dẫn, bạn phải khôn khéo và tỉnh táo.

[1] 1 shekel tương đương 2,75 USD.

Adam M. Brandenburger & Barry J. Nalebuff/ Bách Việt Books & NXB Dân trí