Giá gạo tăng cao khiến nhiều nước khó tiếp cận

Nhiều quốc gia sẽ gặp khó khăn để tiếp cận với sản phẩm khi giá gạo ngày càng leo thang. Ảnh minh họa: TTXVN/Vietnam+

Theo đó, Ấn Độ chiếm hơn 40% xuất khẩu gạo của thế giới, tương đương 56 triệu tấn vào năm 2022, nhưng lượng tồn kho thấp, đồng nghĩa với việc cắt giảm xuất khẩu sẽ đẩy giá lương thực tăng cao sau xung đột giữa Nga và Ukraine. Đây cũng là hậu quả sau khi các nước phải chịu tác động của thời tiết thất thường.

Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo trên toàn Ấn Độ (REA) BV Krishna Rao chia sẻ: “Ấn Độ là nhà cung cấp gạo rẻ nhất. Khi giá gạo của nước này tăng lên do giá hỗ trợ tối thiểu mới, các nhà cung cấp khác cũng sẽ bắt đầu tăng giá”.

El Nino ảnh hưởng đến sản lượng gạo, đẩy giá gạo leo thang

Gạo là lương thực chính của hơn 3 tỷ người và chiếm gần 90% cây trồng sử dụng nhiều nước được sản xuất ở châu Á, nơi mô hình thời tiết El Nino thường mang lại lượng mưa thấp hơn khi xuất hiện.

Tuy nhiên, ngay cả trước khi hiện tượng thời tiết này có thể làm gián đoạn sản xuất, chỉ số giá gạo toàn cầu của Tổ chức Lượng thực và Nông Nghiệp Liên Hiệp quốc (FAO) vẫn dao động trên mức cao nhất trong vòng 11 năm qua.

Điều này xảy ra bất chấp dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) về sản lượng gần kỷ lục ở tất cả sáu nhà sản xuất gạo hàng đầu toàn cầu, bao gồm Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam.

Trong một thông tin có liên quan, Nitin Gupta, Phó Chủ tịch hãng Kinh doanh gạo Olam của Ấn Độ cho hay: “Tác động của El Nino không chỉ giới hạn ở bất kỳ quốc gia nào, nó ảnh hưởng đến sản lượng gạo ở hầu hết các nước sản xuất”.

Theo khảo sát và thống kê, sau đợt tăng giá 7% trong tháng trước, giá gạo xuất khẩu ở Ấn Độ trong tháng này đã tăng gần 9% lên mức cao nhất trong 5 năm.

Bên cạnh đó, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan và Việt Nam cũng tăng lên mức cao nhất trong hơn 2 năm. Trong những tháng gần đây, trên toàn thế giới, giá đường, thịt và trứng đã tăng lên mức cao nhất trong nhiều năm, sau khi các nhà sản xuất cắt giảm xuất khẩu để kiềm chế chi phí trong nước.

Bất chấp dự báo về một mùa vụ bội thu ở châu Á, một số nhà kinh doanh toàn cầu cho rằng El Nino sẽ làm giảm sản lượng của tất cả các nhà sản xuất gạo chính.

Trước tình hình như hiện này, USDA cho biết, dự trữ gạo toàn cầu sẽ giảm xuống mức thấp nhất trong 6 năm là 190,2 triệu tấn vào cuối niên vụ 2023/24, do dự trữ tại các nhà sản xuất hàng đầu Trung Quốc và Ấn Độ giảm, sau khi nhu cầu gia tăng trong những năm gần đây.

Giá gao nhìn chung có thể tăng 1/5 hoặc hơn nếu sản lượng giảm mạnh, bởi sự có mặt của El Nino có nghĩa là vụ lúa thứ hai ở hầu hết các quốc gia châu Á sẽ thấp hơn bình thường.

Điều này ảnh hưởng các nước rất rõ ràng, khi nhà xuất khẩu gạo Thái Lan kêu gọi nông dân chỉ trồng một vụ lúa sau khi lượng mưa tháng 5 thấp hơn 26% so với bình thường.

Ngoài ra, tại Ấn Độ, diện tích gieo trồng lúa mùa hè đã giảm 26% so với một năm trước do gió mùa mang đến lượng mưa ít hơn 8% so với bình thường.

Trong khi đó, Rosa Wang, nhà phân tích của Shanghai JC Intelligence cho biết, thời tiết ở Trung Quốc, nước sản xuất ngũ cốc hàng đầu, cũng không thuận lợi cho thu hoạch đầu vụ, nhưng lượng dự trữ cao sẽ cân bằng cung và cầu.

Lạm phát lương thực, nỗi lo của Ấn Độ

Lạm phát lương thực luôn là mối lo ngại đối với Đảng cầm quyền của Ấn Độ. Trong đó, Đảng đã cấm xuất khẩu lúa mì vào năm ngoái và hạn chế xuất khẩu gạo và đường để hạ giá. Khi các cuộc bầu cử gần kề, việc bắt đầu gieo trồng chậm trong bối cảnh giá cả trong nước tăng cao hiện đang là mối lo ngại đối với Đảng Bharatiya Janata (BJP) của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, làm tăng khả năng đảng này có thể ra lệnh hạn chế xuất khẩu hơn nữa.

“Chính phủ Modi đang vật lộn với nhiệm vụ kiềm chế giá lúa mì tăng cao, đó là lý do tại sao họ không ngần ngại áp đặt các hạn chế”, một đại lý gạo có trụ sở tại thủ đô New Delhi chia sẻ.

Các quan chức trong ngành nhận định, các hạn chế của Ấn Độ sẽ khiến những quốc gia khác phải vật lộn để bù đắp nguồn cung.

“Trong vài năm qua, gạo là thị trường của người mua, nhưng nó có thể trở thành thị trường của người bán nếu El Nino cắt giảm sản lượng”, một đại lý có trụ sở tại Singapore nhận định.

Đan Lê (Lược dịch từ Reuters)