Gia Lai: Cán bộ cơ sở đề nghị sớm đẩy mạnh số hóa và liên thông dữ liệu hộ tịch
Cán bộ tư pháp phường Quy Nhơn trao đổi cùng phóng viên báo Pháp luật Việt Nam
Vẫn quá tải
Thời gian qua, sau khi thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh và vận hành chính quyền 2 cấp, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn trong công tác thực hiện các thủ tục hành chính. Trong đó nan giải nhất là lĩnh vực tư pháp – hộ tịch.
Đây được xem là một trong những lĩnh vực trực tiếp gắn bó mật thiết với đời sống nhân dân, các thủ tục đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn, chứng thực giấy tờ… vốn tưởng chừng đơn giản nhưng trên thực tế lại đang phát sinh nhiều vướng mắc.
Theo cán bộ tư pháp phường Quy Nhơn (tỉnh Gia Lai), đây là một trong những phường có dân đông của tỉnh, được hình thành sau khi sáp nhập 4 phường, xã của thành phố Quy Nhơn cũ. Với dân số gần 130.000 dân, công tác Tư pháp – Hộ tịch cực kỳ nóng bởi đội ngũ cán bộ tư pháp – hộ tịch tại phường còn mỏng chỉ với 5 nhân sự.
Trong khi đó, khối lượng công việc lại ngày càng tăng khi nhu cầu chứng thực, xác nhận giấy tờ phục vụ học tập, vay vốn, chứng thực chữ ký thành viên hộ gia đình, đơn giảm trừ gia cảnh, xác minh nhân thân, hộ khẩu …..thừa kế… ngày một nhiều. Điều này dẫn tới tình trạng quá tải.
Nhiều trường hợp hồ sơ liên quan yếu tố nước ngoài thủ tục hành chính tỉnh chỉ áp dụng cho cán bộ chuyên môn xử lý và trả kết quả trong 2 ngày nhưng trong luật hộ tịch thời hạn giải quyết thủ tục đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài trong thời hạn 15 kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định tại Luật Hộ tịch, vì vậy thời gian giữa thủ tục hành chính của tỉnh rút ngắn thời gian so với luật hộ tịch.
Cán bộ tư pháp - hộ tịch khác cũng cho biết, hệ thống phần mềm quản lý hộ tịch điện tử chưa thật sự ổn định, việc truy xuất dữ liệu hoặc liên thông với cơ quan công an để đăng ký cư trú cho trẻ em dưới 6 tuổi , bảo hiểm y tế cho trẻ em còn chậm, gây gián đoạn khi giải quyết thủ tục.
Việc cấp số định danh cá nhân cho trẻ em vẫn còn chậm, không duyệt được hồ sơ trong ngày, làm người dân phải chờ đợi bởi thời gian từ khi nhận hồ sơ đến khi trả kết quả phải trong ngày. Chỉ cần hệ thống phần mềm bị treo, hồ sơ không chuyển qua được cho phía công an cấp mã định danh, hoặc mã định danh không được cấp kịp thời thì người dân phải chờ nhận kết quả.
Mặt khác, hiểu biết về pháp luật của một số người dân còn hạn chế, không ít trường hợp đến làm thủ tục nhưng thiếu hồ sơ, không nắm rõ quy định, dẫn đến phải đi lại nhiều lần, trong khi mỗi lần đi làm có thể mất cả ngày.
Bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Phó chủ tịch phường Quy Nhơn cho biết: hiện tại phường chỉ có 4 cán bộ tư pháp phụ trách 4 lĩnh vực, mặc dù khối lượng công việc phải giải quyết là rất lớn, nhưng cán bộ tư pháp của phường cũng đã cố gắng và giải quyết công việc trôi chảy.
Tuy nhiên hệ thống phần mềm thường xuyên bị treo, và thời gian nhận và trả hồ quá ngắn khiến quá trình xử lý hồ sơ của cán bộ cực kỳ áp lực. Để tháo gỡ “nút thắt” trên, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như đẩy mạnh số hóa và liên thông dữ liệu, sớm hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, đảm bảo đồng bộ, nâng cao năng lực cán bộ tư pháp – hộ tịch.
Tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin cho cán bộ; đồng thời xem xét bổ sung thêm nhân sự chuyên trách để giảm tải khối lượng công việc cũng là giải pháp được cán bộ tư pháp cơ sở đề xuất.
Cần có sự phối hợp gỡ vướng từ nhiều phía
Tại phường An Nhơn Đông, một số thủ tục hộ tịch có tính chất đặc thù (kèm giấy tờ bản gốc, chứng thực…) chưa phù hợp với quy trình xử lý hoàn toàn trực tuyến. Theo cán bộ tư pháp cơ sở, có thể điểm một số khó khăn mà hàng ngày tư pháp cơ sở gặp phải, cần sớm được tháo gỡ như:
Cơ chế phối hợp giữa các đơn vị chưa đồng bộ dẫn đến chậm trễ xử lý hồ sơ, thủ tục đăng ký khai tử cho người chết đã lâu (không có giấy tờ tùy thân).
Không có mã hồ sơ để nộp hồ sơ trực tuyến, nhập dữ liệu cũ hộ tích đã đăng ký trước đây vào phần mềm không được, hồ sơ hộ tịch đã được đăng ký và cải chính trước nay không vào phần mềm để tiếp tục cải chính được.
Hiện tại chưa mở phần mềm sửa sai sót dữ liệu hộ tịch cũ (hộ tịch 158). Về xác minh tình trạng hôn nhân của công dân, trên hệ thống quy định thời gian là 11,5 ngày, nhưng nếu không nhận được kết quả trả lời xác minh thì: cho công dân làm cam đoan sau thời hạn 20 ngày (Điều 4,5 Nghị định 123/2015/NĐ-CP) mới tiếp tục giải quyết hồ sơ, việc này có sự chồng chéo về thời gian giải quyết hồ sơ cho công dân.
Tư pháp – hộ tịch là lĩnh vực trực tiếp bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi người dân. Những vướng mắc đang tồn tại tại các phường, xã trên địa bàn tỉnh Gia Lai nếu không sớm tháo gỡ sẽ ảnh hưởng đến những vấn đề khác của người dân.
Do đó, cùng với nỗ lực của chính quyền địa phương, cần có sự chỉ đạo quyết liệt, sự phối hợp đồng bộ của các ngành chức năng để thực sự biến tư pháp – hộ tịch thành lĩnh vực “phục vụ” cho người dân một cách hiệu quả nhất.
