Giá lương thực cao khiến hàng triệu người trên thế giới rơi vào cảnh nghèo đói cùng cực

Báo cáo của WB cho thấy, cuộc chiến ở Ukraine, sự gián đoạn chuỗi cung ứng và sự suy thoái kinh tế liên tục của đại dịch Covid-19 đang làm đảo ngược sự phát triển trong nhiều năm và đẩy giá lương thực lên mức cao nhất mọi thời đại. Giá lương thực tăng có tác động lớn đến người dân ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, vì họ dành phần lớn thu nhập cho thực phẩm hơn so với người dân ở các nước có thu nhập cao.

Ảnh: Ray Witlin/Ngân hàng Thế giới

Tính đến ngày 29/7/2022, Chỉ số giá nông sản cao hơn 19% so với tháng 1/2021. Giá ngô và lúa mì lần lượt cao hơn 16% và 22%, trong khi giá gạo thấp hơn khoảng 14%.

Thông tin từ tháng 3 đến tháng 6/2022 cho thấy, lạm phát cao ở hầu hết các nước thu nhập thấp và trung bình. Có tới 93,8% các quốc gia có thu nhập thấp đang chịu lạm phát từ giá lương thực cao, 89,1% các quốc gia có thu nhập trung bình thấp hơn và 89% các quốc gia có thu nhập trên trung bình đã chứng kiến mức lạm phát trên 5%. Tỷ lệ các nước có thu nhập cao có lạm phát cao cũng tăng mạnh, với khoảng 78,6% bị lạm phát giá lương thực cao.

Theo “Triển vọng thị trường hàng hóa” tháng 4/2022 của WB, cuộc xung đột ở Ukraine đã thay đổi các mô hình toàn cầu về thương mại, sản xuất và tiêu thụ hàng hóa theo cách sẽ giữ giá cả ở mức cao trong lịch sử cho đến cuối năm 2024, làm trầm trọng thêm tình trạng mất an ninh lương thực và lạm phát.

Giá thực phẩm trước đây đã cao và xung đột đang khiến giá thực phẩm thậm chí còn cao hơn. Các mặt hàng bị ảnh hưởng nhiều nhất là lúa mì, ngô, dầu ăn và phân bón. Thị trường hàng hóa toàn cầu đối mặt với rủi ro tăng do các kênh sau: nguồn cung ngũ cốc giảm, giá năng lượng cao hơn, giá phân bón cao hơn và gián đoạn thương mại do đóng cửa các cảng chính.

Trong những tháng tới, một thách thức lớn sẽ là khả năng tiếp cận phân bón có thể ảnh hưởng đến sản xuất lương thực trên nhiều loại cây trồng ở các vùng khác nhau. Nga và Belarus là những nước xuất khẩu phân bón lớn, chiếm 38% lượng phân kali, 17% lượng phân hỗn hợp và 15% lượng phân đạm.

Cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu đã phần nào trở nên tồi tệ hơn, do ngày càng có nhiều quốc gia áp dụng các biện pháp hạn chế thương mại lương thực, với mục tiêu tăng nguồn cung trong nước và giảm giá. Tính đến ngày 15/7, đã có 18 quốc gia thực hiện 27 lệnh cấm xuất khẩu lương thực và 7 quốc gia đã thực hiện 11 biện pháp hạn chế xuất khẩu.

Trên toàn cầu, mức độ đói vẫn ở mức cao đáng báo động. Theo báo cáo tình trạng an ninh lương thực trên thế giới (SOFI) năm 2022 , số người bị ảnh hưởng bởi nạn đói đã tăng vào năm 2021 lên 828 triệu người, tăng khoảng 46 triệu người kể từ năm 2020 và 150 triệu người kể từ năm 2019, trước khi bùng phát Covid-19 đại dịch. Ngoài ra, WFP và FAO cảnh báo rằng tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng có thể trở nên tồi tệ hơn ở 20 quốc gia hoặc khu vực trong thời gian từ tháng 6 đến tháng 9/2022.

Đe dọa đến sức khỏe và kết quả giảm nghèo

Các cuộc khảo sát nhanh qua điện thoại do Ngân hàng Thế giới thực hiện ở 83 quốc gia cho thấy, một số lượng đáng kể người dân hết lương thực, hoặc giảm tiêu thụ trong hai năm đầu tiên của đại dịch Covid-19. Lượng calo tiêu thụ giảm và dinh dưỡng bị tổn hại đe dọa đến kết quả giảm nghèo và sức khỏe, đồng thời có thể có những tác động lâu dài đến sự phát triển nhận thức của trẻ nhỏ.

Mai Lâm