Gia tăng 'bẫy' lừa đảo xuất khẩu

Ngành điều luôn là tâm điểm của các nhóm lừa đảo vì có giá trị cao. Ảnh: Q.T.

Liên tiếp cảnh báo

Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan vừa có cảnh báo tình trạng doanh nghiệp (DN) bị lừa đảo khi xuất khẩu sang Hà Lan. Theo đó, gần đây, tại Hà Lan xuất hiện rất nhiều trường hợp lừa đảo qua mạng, đặc biệt liên quan đến các sản phẩm xăng dầu trong bối cảnh nhu cầu về nhóm mặt hàng này tăng cao.

Các đối tượng lừa đảo thường lập một trang web giả mạo với các thông tin bịa đặt hoàn toàn hoặc lập một trang web giả danh các công ty xuất nhập khẩu; hoặc công ty cung cấp dịch vụ cho thuê bồn chứa xăng dầu có thật, với đầu mối liên hệ thường là số điện thoại di động hoặc số điện thoại dùng Internet (số của sim 4G).

Lợi dụng tâm lý cho rằng Hà Lan là một nước phát triển, hệ thống luật pháp chặt chẽ, các công ty làm ăn đảm bảo uy tín, một số DN khi thấy hợp đồng có điều khoản hấp dẫn nên đã tiến hành gấp và không kiểm tra kỹ thông tin về đối tác.

Thậm chí, khi các DN có ý định xác minh tư cách pháp nhân thì phía đối tác Hà Lan cũng cung cấp thông tin qua sao chép dữ liệu giấy phép đăng ký kinh doanh trích xuất từ cơ quan có thẩm quyền hoặc cho phép các DN tiến hành xác minh trực tiếp bởi bên thứ ba độc lập. Tuy nhiên, thực tế thì không thể xác minh các thông tin này.

Do đó, Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan khuyến cáo DN nên cẩn trọng khi tiến hành giao dịch và lưu ý: đối với các DN làm ăn uy tín trong lĩnh vực này, thông tin liên hệ thể hiện trên trang web là mẫu liên hệ (contact form), số điện thoại cố định, email (thường là info@...). Hình thức thanh toán của những giao dịch mua bán xăng dầu thường là thanh toán bằng L/C.

DN có thể xem danh sách các trang web giả mạo đã được chính quyền cảng Rotterdam thống kê thời gian qua (và tiếp tục cập nhật tại địa chỉ: https://ferm-rotterdam.nl/en/blacklist/ để biết thêm thông tin.

Chưa hết, tại thị trường Tây Ban Nha, Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha cho biết vừa nhận được phản ánh của một số DN kinh doanh xuất khẩu hạt điều và hạt tiêu trong nước. Cụ thể, DN trong nước phản ánh Công ty ISASA SIGLO XXI, S.L. có người đại diện là ông Manuel Gil hoặc bà Anniz, trụ sở đặt tại Malaga, Tây Ban Nha chây ì trong việc thanh toán tiền hàng.

DN ISASA SIGLO XXI đã viện lý do hàng của DN Việt Nam không bảo đảm chất lượng tại cảng đến hoặc công ty bị lâm vào tình trạng thua lỗ do giá thị trường sở tại sụt giảm nên đã không thực hiện đúng theo hợp đồng mua bán. Công ty ISASA SIGLO XXI sau đó chậm trễ, chây ì trong thanh toán nốt tiền hàng.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha, thực tế này đã gây khó khăn, tổn hại thời gian, chi phí lưu kho cho DN trong nước, thậm chí nhiều DN phải lấy lại hàng về. Để tránh rủi ro trong xuất khẩu, các DN trong nước cần lưu ý khi ký kết thực hợp đồng mua bán với các DN nêu trên và cần tăng cường phối hợp với thương vụ trong xác minh DN sở tại trước khi đi đến ký kết thực hợp đồng mua bán nhằm giảm thiểu rủi ro gặp phải đối tác lừa đảo hay không thực hiện đúng hợp đồng.

Riêng tại thị trường Tây Ban Nha thống kê cho biết trong 3 năm qua Thương vụ đã trực tiếp hỗ trợ DN trong nước xử lý 7 vụ việc lừa đảo, trong đó có 5 vụ việc liên quan tới xuất khẩu hạt điều, 1 vụ việc hồ tiêu đen, 1 vụ việc xuất khẩu gang đúc.

Doanh nghiệp cần đầu tư cho dịch vụ tư vấn

Dù có nhiều trải nghiệm xuất khẩu nhưng DN xuất khẩu Việt Nam hiện nay đa số là các DN quy mô nhỏ và vừa, chưa dày kinh nghiệm phòng ngừa và đối phó với các lừa đảo và tranh chấp thương mại quốc tế. Hơn nữa, nhiều DN chưa quen thuộc với văn hóa kinh doanh của các nước nhập khẩu, có khi chưa hiểu biết nhiều các đối tác, hệ thống cơ quan giải quyết tranh chấp, trình tự và thủ tục giải quyết tranh chấp.

Do vậy để tránh bị lừa đảo trong thương mại quốc tế, giới chuyên gia cho rằng DN khi nhận được những đề nghị kỳ lạ cần xác minh rõ ràng. Các DN, hiệp hội nên phối hợp với các Thương vụ để xác minh đối tác. Trước khi đi đến ký kết cần yêu cầu đối tác cung cấp các thông tin có bản sao công chứng của nước sở tại về tình trạng hoạt động của DN, người đại diện pháp luật, nghĩa vụ hoàn thành thuế, báo cáo tài chính…

Bà Dương Phương Thảo - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Italy, từng đưa khuyến nghị DN nên làm quen với sử dụng dịch vụ tư vấn và dịch vụ pháp lý chuyên ngành. Coi các công ty tư vấn và pháp lý là người bạn đồng hành trong toàn bộ quá trình kinh doanh chứ không chỉ là tiếp cận họ khi xảy ra tranh chấp. Vì các công ty này có kinh nghiệm giúp DN tìm kiếm đối tác, rà soát hợp đồng, giúp DN tránh được các điều khoản bất lợi.

H.Hương