Gia tăng tình trạng lợi dụng luồng thông quan hàng hóa để buôn lậu

Doanh nghiệp lợi dụng luồng xanh để buôn lậu

Trong đó, doanh nghiệp lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hóa để buôn lậu, gian lận thương mại. Theo đó, doanh nghiệp sử dụng phương thức chọn luồng, cùng một lô hàng khai báo nhiều tờ khai ở cùng một chi cục hoặc khác chi cục, nếu luồng đỏ thì hủy tờ khai, chọn luồng vàng, xanh để thông quan hàng hóa.

Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cho biết phát hiện nhiều doanh nghiệp lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hóa để buôn lậu, gian lận thương mại. Tính từ đầu năm đến nay, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã xử lý gần 1.200 vụ; ra quyết định khởi tố 3 vụ, trị giá tang vật trên 6 tỷ đồng; chuyển cơ quan khác đề nghị khởi tố gần 45 vụ việc

Bên cạnh đó còn có hiện tượng, doanh nghiệp lợi dụng việc thông thoáng trong thực hiện thủ tục hải quan điện tử để khai sai về tên hàng, mã số, vi phạm quy định về khai thuế, khai sai trị giá tính thuế, hàng hóa vi phạm gửi qua đường bưu phẩm, bưu kiện là các loại hàng cấm như cần sa thực vật, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần...

Ngoài ra, các đối tượng buôn lậu còn thành lập nhiều công ty, với địa chỉ sai, không có bảng hiệu, thường xuyên thay đổi trụ sở để gây khó khăn trong công tác kiểm soát, quản lý...

Lợi dụng luồng thông quan hàng hóa để buôn lậu gỗ từ Lào vào nội địa. Ảnh: TL

Đơn cử, vừa qua, Cục Hải quan Quảng Trị đã phối hợp kiểm tra 7 xe container của Công ty TNHH xuất nhập khẩu An Trần (TP. Đông Hà, Quảng Trị) và phát hiện trong 7 container chứa gần 450m3 gỗ các loại và gần 11.000kg đá phấn quý hiếm vận chuyển từ Lào vào Việt Nam.

Trong đó, đơn vị đã phát hiện khai báo gian lận vượt 84 m3 gỗ so với tờ khai nhập khẩu hàng hóa và hơn 77 m3 gỗ quý hiếm, gồm gỗ cẩm lai, gỗ trắc (trị giá ước tính khoảng 10 tỷ đồng). Gần 11.000 kg đá phấn (trị giá ước tính khoảng 5 tỷ đồng) được giấu trong các container không có tờ khai nhập khẩu hàng hóa.

Thực tế vụ việc cho thấy, để qua mặt cơ quan chức năng, các đối tượng dùng thủ đoạn hoạt động vận chuyển hàng lậu rất tinh vi, như: thiết kế, gia cố thêm vách ngăn, hầm hàng trên xe ô tô, kết hợp lợi dụng số lượng hàng nhiều, quy cách không đồng nhất để trà trộn, cất giấu hàng hóa.

Mới đây nhất, Hải đội Kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc (Hải đội 1, Cục Điều tra chống buôn lậu) qua kiểm tra phương tiện tàu gỗ gắn máy, không có biển kiểm soát, phát hiện 1.011 thùng, bao, kiện, bao hàng hóa các loại có chứa 131.071,8 đơn vị hàng hóa. Trong đó có một số mặt hàng như: mỹ phẩm, quần áo, tân dược, bánh kẹo, đồ điện dân dụng, đồ điện tử…. trên nhãn hiệu có ghi sản xuất tại nước ngoài. Đặc biệt, trên tàu có 2 pho tượng nghi bằng kim loại và một số lượng gỗ, sản phẩm được làm từ gỗ như tượng, hình con vật… Hiện vụ việc đang được Hải đội 1 phối hợp xác minh làm rõ hành vi vi phạm để xử lý theo quy định của pháp luật.

Giám sát trọng điểm và "siết" kiểm tra sau thông quan

Dự báo, thời gian tới, tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng của cơ quan hải quan để buôn lậu thông qua hoạt động nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài vào Việt Nam sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp. Để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý triệt để vấn đề này, ngành Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện các biện pháp nghiệp vụ có tính phân lớp quản lý để kiểm soát như kiểm tra không xâm nhập bằng soi chiếu trước khi thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu tại cửa khẩu nhập; kiểm tra qua soi chiếu đối với hàng xuất khẩu sau khi đã thông quan tại cửa khẩu xuất; đẩy mạnh kiểm tra sau thông quan; tăng cường giám sát hải quan tại các địa điểm kiểm tra, nơi tập kết hàng hóa; giám sát các kho chứa hàng hóa, đẩy mạnh giám sát cơ động...

Cơ quan hải quan cũng sẽ tăng cường thu thập thông tin về doanh nghiệp, phân tích thông tin của hàng hóa, đại lý hải quan, người xuất nhập cảnh, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, tuyến đường vận chuyển…có nguy cơ rủi ro cao để cập nhật vào hệ thống phân luồng, cảnh báo cho các đơn vị thực thi kiểm soát tại cửa khẩu.

Ngoài ra, ngành Hải quan sẽ chủ động phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các lực lượng chức năng như công an, cảnh sát biển, bộ đội biên phòng... để trao đổi, chia sẻ thông tin với các cơ quan, bộ, ngành khác trong phát hiện, bắt giữ buôn lậu.

Được biết, nhằm tạo thuận lợi hơn cho công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 106/2021/NĐ-CP thực thi Luật Biên phòng Việt Nam, có hiệu lực từ 21/1/2022. Trong đó có phân định rõ công tác phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong thực thi nhiệm vụ ở cửa khẩu, biên giới.

Nghị định chỉ rõ: Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng hải quan phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về buôn lậu, gian lận thương mại, vi phạm pháp luật về hải quan xảy ra trong phạm vi địa bàn hoạt động của hải quan theo quy định của pháp luật; bàn giao hồ sơ, đối tượng, phương tiện, tang vật vi phạm pháp luật thuộc thẩm quyền xử lý của bộ đội biên phòng; tiếp nhận hồ sơ, đối tượng, phương tiện, tang vật vi phạm pháp luật thuộc thẩm quyền xử lý của lực lượng chức năng thuộc ngành Tài chính do bộ đội biên phòng chuyển giao; đồng thời, hướng dẫn, hỗ trợ bộ đội biên phòng về công tác chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành thuế, hải quan để phục vụ công tác đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật có liên quan.

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, một số mặt hàng trọng điểm, như: xuất khẩu gỗ có nguồn gốc nhập khẩu, khoáng sản, thuốc tân dược, xuất bản phẩm, ôtô, thực phẩm, hàng điện tử, điện lạnh, đồ dùng gia dụng…