Giá thành khai thác một chiếc F-35 hết vòng đời là bao nhiêu?

Theo tờ Forbes của Mỹ, chương trình máy bay chiến đấu tàng hình F-35 đã gây quá nhiều tranh cãi. Những người ủng hộ nó chỉ ra rằng, trong sáu năm qua, đơn giá của loại máy bay này liên tục giảm, và mỗi chiếc F-35A cơ bản đã giảm xuống còn 78 triệu USD.

Khi tiêm kích F-35 được đưa vào sử dụng hàng loạt, mức giá đắt đỏ của nó sẽ giảm xuống do lợi ích của quy mô kinh tế. Tuy nhiên, xu hướng giảm này dường như sẽ kết thúc vào năm 2021, ít nhất là đối với phiên bản F-35A có giá rẻ nhất và số lượng sản xuất nhiều hơn.

Giám đốc Tài chính Kenneth Posen Reid của Lockheed Martin cảnh báo, giá của F-35 sẽ tăng do lạm phát và việc nâng cấp thêm các tính năng mới; nhất là các phiên bản F-35 Block-4 dùng màn hình độ phân giải cao hơn, máy tính mạnh hơn và hệ thống ngắm mục tiêu quang điện hiện đại hơn.

Phó chủ tịch của Lockheed Martin, Gregory Ulmer cho biết, sau khi đơn hàng sản xuất F-35A lô 15-17 kết thúc, giá của loại máy bay này có thể sẽ tăng lên. Trên thực tế, ngay từ tháng 2/2021, Lockheed Martin đã bóng gió về việc tăng giá F-35.

Lầu Năm Góc có kế hoạch chi 400 tỷ USD để mua khoảng 2.500 chiếc F-35, bao gồm 1.763 F-35A cho Không quân, 353 chiếc F-35B cho Thủy quân lục chiến và 340 F-35C cho Hải quân và Thủy quân lục chiến. Ngoài ra, ước tính đến năm 2046, 900 chiếc F-35 sẽ được xuất khẩu ra nước ngoài.

Tính đến hết năm 2021, khoảng 400 chiếc F-35 đã được chuyển giao cho quân đội Mỹ và 200 chiếc khác đã được chuyển giao cho các khách hàng nước ngoài ở 15 quốc gia. Tuy nhiên, do nhiều vấn đề với F-35, Lầu Năm Góc đã không thể ký hợp đồng dài hạn để sản xuất toàn bộ.

Chi phí của F-35A là 78 triệu USD, tương đương với máy bay chiến đấu không tàng hình thế hệ 4++ mới nhất của phương Tây. Giá của Rafale, Typhoon, Gripen-E và F-15EX thậm chí còn cao hơn, mỗi chiếc được bán với giá từ 85 triệu đến 100 triệu USD.

Giá của những chiếc F-16 cũ hơn và F/A-18 E/F Super Hornet thấp hơn một chút, mỗi chiếc được bán với giá từ 65 triệu đến 75 triệu USD. Mặc dù các máy bay chiến đấu thế hệ 4++ này có những lợi thế về hiệu suất nhất định so với F-35; nhưng ngược lại, chúng không có khả năng tàng hình, nên dễ bị tấn công bởi các tên lửa phòng không tầm xa.

Tuy nhiên, có một vấn đề trong giá của F-35, đó là nó không phản ánh đầy đủ chi phí phụ tùng thay thế và cơ sở hạ tầng cần thiết để mua F-35. Nhìn đơn đặt hàng F-35A vào năm 2021, sẽ thấy đơn giá của F-35A là 110 triệu USD, cao hơn so với vài năm trước. Một phần nguyên nhân là do số lượng đơn đặt hàng của F-35 đã giảm.

Nhìn chung, mức tăng đơn giá nhỏ của F-35 có thể không phải là vấn đề lớn, bởi chi phí mua chỉ chiếm chưa đến ¼, so với tổng chi phí toàn bộ vòng đời của F-35.

Một báo cáo do Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ đưa ra đã cảnh báo rằng, chi phí bảo trì của F-35 hiện dự kiến lên tới 1,27 nghìn tỷ USD; có thể vượt quá ngân sách của Lầu Năm Góc.

Kể từ năm 2012, chi phí bảo trì tuổi thọ của phi đội F-35 đã tăng hơn 150 tỷ USD; từ 1,1 nghìn tỷ USD lên 1,27 nghìn tỷ USD. Điều này có nghĩa là chi phí hoạt động hàng năm của phi đội F-35 sẽ vượt quá khả năng gánh chịu của Không quân Mỹ là 4,4 tỷ USD, trừ khi có thể giảm gần một nửa chi phí bảo trì.

Không quân Mỹ sử dụng loại F-35A rẻ nhất và chi phí bảo dưỡng vận hành của nó cho đến nay là lớn nhất. Chi phí vận hành hàng năm của mỗi máy bay F-35A là 7,8 triệu USD, cao hơn 3,7 triệu USD so với chi phí trung bình của các loại chiến đấu cơ thế hệ 4 khác.

Theo người phát ngôn của Không quân Mỹ, chi phí vận hành F-35 phải giảm 47%, thì Không quân mới có thể chi trả được. Nhưng báo cáo của Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ nêu rõ, ngay cả khi các phụ tùng thay thế được cung cấp miễn phí, việc bảo dưỡng F-35A sẽ vượt quá ngân sách.

Vấn đề chi phí vận hành của F-35 đã gây lo lắng và điều này có thể dẫn đến việc giảm số lượng mua của Không quân Mỹ. Một số quan chức Không quân, những người vẫn bảo vệ dự án F-35 trước đây, giờ đã bắt đầu ám chỉ rằng, giá của loại máy bay này có thể quá cao, để thay thế tất cả các máy bay chiến đấu F-16 cũ.

Trong ngân sách năm 2021, Không quân Mỹ đã không yêu cầu mua thêm F-35 và hiệu suất của F-35 trong cuộc tập trận mới nhất là không đạt yêu cầu.

Một số quan chức Mỹ lo ngại rằng, việc F-35 thiếu tầm bay và khả năng tác chiến không đối không cần thiết, cho các hoạt động ở khu vực Thái Bình Dương, vì vậy họ có xu hướng phát triển máy bay chiến đấu mới càng sớm càng tốt. Nguồn ảnh: Pinterest.

Việc tăng giá nhỏ của F-35 không có khả năng ảnh hưởng đáng kể đến doanh số bán F-35; nhưng nếu chi phí bảo dưỡng của F-35 không thể giảm trong vài năm tới, thì có thể tác động lớn đến chương trình F-35 đầy tốn kém.

Tiến Minh