Giá trị kinh tế của di sản Tràng An và những đóng góp đa chiều

Non nước khu du lịch Tràng An nhìn từ trên cao. (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

Theo kết quả nghiên cứu, tổng giá trị kinh tế (TEV) của Tràng An WHS được ước tính lên đến 213 tỷ USD, bao gồm 10 nhóm giá trị cốt lõi như giá trị giải trí, hệ thống karst, đa dạng sinh học, khảo cổ, rừng đặc dụng, văn hóa đình chùa, lễ hội, nghệ thuật biểu diễn dân gian và tác động của di sản lên giá trị đất ở cũng như đất nông nghiệp trong vùng lõi và vùng đệm. Trong đó, riêng giá trị đất trong vùng đệm được ước tính khoảng 20 tỷ USD.

Báo cáo cũng khẳng định, du lịch di sản là động lực kinh tế quan trọng, góp phần tạo việc làm, thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp và du lịch.

Khu Du lịch Tràng An thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm. (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

Nghiên cứu cũng chỉ ra mô hình "Di sản dẫn dắt phát triển kinh tế" là hoàn toàn phù hợp với Tràng An WHS, giúp cân bằng giữa bảo tồn và phát triển.

Khuyến nghị chính sách và tầm nhìn phát triển

Từ những giá trị kinh tế được lượng giá, nghiên cứu đưa ra khuyến nghị chính sách, bảo tồn di sản như một nền tảng cho sự phát triển của thành phố Hoa Lư, đô thị di sản thiên niên kỷ và thành phố sáng tạo. Điều này phù hợp với định hướng phát triển bền vững của tỉnh Ninh Bình và cả khu vực phía nam đồng bằng sông Hồng.

Thủy đình là một trong những điểm nhấn tại khu du lịch của Tràng An. (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

Bà Audrey Azoulay, Tổng giám đốc UNESCO đánh giá, Tràng An là một trong những mô hình tiêu biểu nhất thế giới về sự kết hợp giữa phát triển kinh tế và du lịch bền vững. Trong hơn một thập kỷ qua, với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và sự đồng thuận của cộng đồng, Tràng An không chỉ là một di sản văn hóa-thiên nhiên, mà còn là một hình mẫu của sự phát triển kinh tế dựa trên di sản.

Tại lễ kỷ niệm 10 năm Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO ghi danh, bà Simona Mirela Miculescu, Chủ tịch Đại hội đồng UNESCO lần thứ 42, khẳng định: Nhờ cách tiếp cận đa bên và hợp tác sáng tạo, Tràng An đã trở thành một hình mẫu trong bối cảnh năng động về phát triển bền vững.

Các cộng đồng địa phương không chỉ hưởng lợi mà còn đóng vai trò chủ đạo trong việc phát triển sản phẩm du lịch di sản, tạo nên sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển.

Báo cáo của nghiên cứu sẽ là cơ sở khoa học quan trọng để các nhà hoạch định chính sách và chính quyền địa phương định hướng phát triển bền vững. Các kết quả nghiên cứu sẽ được trình bày tại Hội thảo Tham vấn Quốc tế vào tháng 3/2025, nơi các chuyên gia tiếp tục hoàn thiện các khuyến nghị chính sách dựa trên thực tiễn quốc tế và trong nước.

Đường Tràng An, thành phố Hoa Lư trong dịp kỷ niệm 10 năm Di sản Tràng An được UNESCO công nhận là Di sản thế văn hóa và thiên nhiên thế giới. (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

Hướng đi chiến lược: Lượng giá di sản-Chìa khóa phát triển bền vững

Ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam nhấn mạnh, kinh tế di sản là chìa khóa để vừa bảo vệ các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản, vừa tận dụng được toàn bộ tiềm năng kinh tế vì lợi ích của cộng đồng và thế hệ tương lai. Nghiên cứu này sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và cộng đồng đưa ra quyết định sáng suốt để vừa phát triển kinh tế vừa bảo tồn di sản.

Tiến sĩ Alessio Re, cố vấn UNESCO về quản lý di sản văn hóa và phát triển kinh tế cũng cho rằng, việc lượng giá giá trị của Tràng An là một nghiên cứu quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, đóng góp nhiều giá trị cho định hướng phát triển bền vững và nâng cao tác động kinh tế-xã hội của các di sản thế giới.

Phái đoàn đại biểu UNESCO và đại diện doanh nghiệp Xuân Trường đi thăm Tràng An. (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

Đồng chí Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình chia sẻ, việc thực hiện Đề án lượng giá giá trị kinh tế của di sản Tràng An nhằm hướng tới mục tiêu thiết lập cơ sở khoa học cho các khu di sản thế giới, đồng thời đề xuất Tuyên bố Tràng An và tiến tới đề xuất UNESCO thông qua một Hiến chương về Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới Tràng An.

Tràng An WHS không chỉ là một di sản quý giá về văn hóa và thiên nhiên, mà còn là một hệ sinh thái kinh tế di sản, tạo ra những giá trị bền vững cho địa phương và quốc gia. Nghiên cứu về lượng giá kinh tế của di sản này là một bước tiến quan trọng, giúp xác lập mô hình phát triển hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, đồng thời đưa Tràng An trở thành một trong những điển hình tiêu biểu nhất thế giới về phát triển bền vững dựa trên di sản.

Bằng cách áp dụng những nghiên cứu khoa học và thực tiễn, Tràng An không chỉ bảo tồn những giá trị quý báu của quá khứ mà còn tiếp tục phát triển theo hướng bền vững, kết nối lịch sử với hiện đại, di sản với kinh tế, để trở thành một biểu tượng sống động của Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới.

Du khách Ấn Độ tại bến thuyền Tràng An. (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

VĂN LÚA - YẾN TRINH