Giá trị văn hóa đặc biệt phía sau hình xăm của tân Ngoại Trưởng New Zealand Nanaia Mahuta

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern đang hoàn thiện nội các mới sau chiến thắng vang dội tại cuộc bầu cử hồi tháng trước. Bà Mahuta, 50 tuổi, được chọn để thay thế ông Winston Peters.

Thủ tướng Jacinda Ardern ca ngợi bà Mahuta - người phụ nữ đầu tiên đứng đầu Bộ Ngoại giao quốc gia - là "người xây dựng các mối quan hệ tuyệt vời rất nhanh chóng". Thủ tướng nói thêm rằng kinh nghiệm của bà Mahuta với chính phủ "thể hiện những kỹ năng ngoại giao mà chúng ta cần để đại diện cho New Zealand trên trường thế giới."

Chân dung bộ trưởng ngoại giao New Zealand Nanaia Mahuta

Bà Nanaia Mahuta, sinh ngày 21 tháng 8, 1970 là người Māori – một dân tộc bản địa của New Zealand, bốn năm trước cũng trở thành nữ thành viên Quốc hội đầu tiên của đất nước có xăm moko kauae, một hình xăm truyền thống trên cằm của người Māori. Bộ trưởng Ngoại giao tiền nhiệm của bà, ông Winston Peters, cũng là người Māori.

Tân Ngoại Trường New Zealand Nanaia Mahuta

Bà Mahuta lần đầu tiên được bầu vào Quốc hội New Zealand vào năm 1996, và trước đó đã nắm giữ một số vai trò quan trọng, bao gồm cả Bộ trưởng Bộ Phát triển người Māori, rồi Bộ Chính quyền địa phương.

Vào năm 2016, bà Mahuta đã tham gia một buổi lễ truyền thống moko - hay còn được gọi là vẽ hình xăm của người Maori - và bà trở thành người phụ nữ đầu tiên xăm moko kauae đến dự họp Quốc hội.

Hình xăm Moko Kauae

Moko là một tuyên bố về danh tính, nó giống như một cuốn hộ chiếu. Tôi đang ở thời điểm sẵn sàng đưa ra tuyên bố rõ ràng tôi là ai và đây là vị trí của tôi ở New Zealand". Moko rất mang tính biểu tượng và hàm chứa thông tin về tổ tiên, lịch sử và địa vị của một người. Trong lịch sử, moko được xăm bằng dụng cụ đục nhưng bây giờ máy xăm được sử dụng thường xuyên hơn.

Theo truyền thông địa phương, bà Mahuta là cháu gái của cố Hoàng hậu Maori, Te Arikinui Te Atairangi Kaahu và là họ hàng gần của quốc vương Maori hiện tại, Kingi Tuheitia. Maori là người Polynesia, một dân tộc bản xứ của New Zealand.

Xét về khía cạnh giới, Quốc hội của New Zealand được xem là một trong những quốc hội đa dạng và bình đẳng nhất trên thế giới. Gần một nửa số nhà lập pháp của đất nước sẽ là phụ nữ - cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu là 25%.

Hình xăm Moko Kauae trên cằm của bà đang được chú ý.

Rõ ràng, hành vi xăm hình Moko trên cằm của Nanaia Mahuta đã nhận được sự đánh giá tích cực của mọi người. Metiria Turei, đồng lãnh đạo đảng Xanh nói: "Tôi thật sự cảm thấy hãnh diện khi nhìn thấy Mahuta có hành động như thế trong Nghị viện. Tôi cho là Mahuta luôn là một lãnh đạo của phụ nữ Maori trong Nghị viện và là người đại diện đáng tin cậy của cộng đồng người Maori". Mara Fox, đồng lãnh đạo đảng Maori, đánh giá: "Tôi nhận thấy hình xăm Moko kauae của Mahuta rất đẹp và nó là sự thể hiện phả hệ của bà cũng như sự độc đáo. Tôi hãnh diện là phụ nữ Maori ngồi cạnh Mahuta trong Nghị viện, cơ quan đang khôi phục bối cảnh lịch sử của chúng ta".

Mahuta nằm trong nhóm 14 phụ nữ bộ tộc Waikato-Maniapoto mới đây tham gia "mokopapa wananga" - tức là một nhóm người cùng lúc nhận hình xăm Moko, theo truyền thống người Maori. Hình xăm khẳng định họ là những phụ nữ đang có địa vị cao quý và quyền lực trong cộng đồng người Maori. Ngoài ra, nhóm 14 phụ nữ nhận hình xăm moko để kỷ niệm 10 năm trị vì trên ngôi báu của Tuheitia Paki - tân vương (lên ngôi năm 2006) của người Maori và là con trai cả của nữ hoàng quá cố Te Arikinui Dame Te Atairangikaahu.

Ngoài sự khẳng định vị trí cao quý, hình xăm Moko của Mahuta còn thể hiện mối quan hệ ràng buộc với bộ tộc, "whanau" (gia đình) cũng như với những con sông và ngọn núi New Zealand. Huritau Muru, nữ chính khách nhận hình xăm cùng lúc với Nanaia Mahuta

Trong suốt 20 năm hiện diện trong Nghị viện New Zealand, Nanaia Mahuta luôn đại diện cho quyền lợi người Maori - cộng đồng từng bị gạt ra ngoài xã hội do hình xăm Moko trên mặt đồng thời bị coi là thành viên băng nhóm tội phạm ở đất nước này. Mahuta nhấn mạnh: "Tôi nghĩ nền văn hóa Maori đang tái sinh và hình xăm Moko trên mặt chính là sắc thái tích cực của nó. Chúng ta cần gạt bỏ thành kiến moko liên kết với băng nhóm tội phạm, bởi vì moko không hề đại diện cho thế giới ngầm".

Mahuta cũng cho biết mọi người đều có phản ứng tích cực pha lẫn tò mò khi nhìn thấy Moko trên cằm của bà đồng thời cũng dẫn đến cuộc bàn luận sôi nổi về văn hóa và truyền thống Maori trong xã hội hiện đại đa văn hóa New Zealand.

Theo truyền thống người Maori, phụ nữ chỉ xăm trên vùng cằm còn nam giới xăm toàn bộ gương mặt. Dưới thời thuộc địa, hình xăm Moko trên mặt không còn mấy phổ biến và mãi đến cuối thế kỷ 20 truyền thống này mới được phục hồi nhằm tái khẳng định địa vị cũng như văn hóa độc đáo của người Maori.

Chính quyền của Thủ tướng Ardern có tổng cộng 5 bộ trưởng người dân tộc Maori. Năm 2016, khi đang làm nghị sĩ, bà Mahuta đã ghi dấu ấn lịch sử khi trở thành phụ nữ đầu tiên có hình xăm moko kauae. Bà Mahuta đắc cử vào quốc hội New Zealand cách đây gần 20 năm. Bà được bổ nhiệm làm Bộ trưởng phát triển Maori và Bộ trưởng chính quyền địa phương vào năm 2017.

Ở cương vị mới, bà Mahuta cho biết sẽ tiếp tục theo đuổi một chương trình nghị sự thương mại cấp tiến" cùng với những ưu tiên khác. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đó là, với vị thế một quốc gia nhỏ chúng tôi cần phát triển các mối quan hệ của mình và duy trì cam kết một hệ thống thương mại đa phương, dựa trên quy tắc phù hợp với New Zealand

Xem Thêm:Hậu COVID-19: Công dân New Zealand đi được nhiều nơi nhất, Nhật Bản chỉ đứng thứ 2

Nguyễn Dung(t/h)