Giá vàng nhẫn kỷ lục và câu chuyện quản lý thị trường vàng

Vàng nhẫn khan hiếm, giá tăng kỷ lục

PNJ, SJC, DOJI đồng loạt điều chỉnh giá vàng miếng lên mức 92 - 93,5 triệu đồng/lượng. Chênh lệch giá mua vào - bán ra ở ngưỡng 1,5 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, giá vàng nhẫn của Bảo Tín Minh Châu tiếp tục xác lập kỷ lục mới khi nâng lên mức 93,1 - 94,7 triệu đồng/lượng, tăng lần lượt 550.000 đồng/lượng ở chiều mua vào và 600.000 đồng/lượng ở chiều bán ra. Công ty SJC nâng giá vàng nhẫn thêm 700.000 đồng/lượng ở cả hai chiều, hiện giao dịch tại mức 92,5 - 94,1 triệu đồng/lượng. DOJI cũng điều chỉnh giá vàng nhẫn lên 93 - 93,6 triệu đồng/lượng.

Vàng nhẫn tăng giá mạnh đặt câu chuyện quản lý thị trường vàng cần được giải quyết rốt ráo. Ảnh minh họa

Phó chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) Huỳnh Trung Khánh cho rằng, giá vàng nhẫn cao hơn vàng miếng SJC là điều không bình thường trên thị trường hiện nay. Việc giá vàng nhẫn cao hơn vàng miếng có thể do giá vàng tăng cao, khiến việc sở hữu vàng miếng cần một số tiền lớn vì mỗi lần mua ít nhất phải 1 lượng, trong khi vàng nhẫn có thể mua lẻ 1 chỉ.

Trên thị trường thế giới, cùng thời điểm khảo sát, giá vàng thế giới tăng vọt, giao quanh mức 2.935 USD/ounce, tăng 20 USD. So với thị trường thế giới, vàng trong nước đang cao hơn thế giới lên 3,5 triệu đồng/lượng, còn giá vàng nhẫn cao hơn từ 3,5 - 4,1 triệu đồng/lượng. Trong khi trước đó, vào tháng 2, có thời điểm giá vàng trong nước cao hơn thế giới dưới 1 triệu đồng/lượng.

Một số công ty kinh doanh vàng cũng cho biết lực mua vàng miếng SJC trên thị trường vẫn cao hơn so với bán ra, còn nguồn nguyên liệu sản xuất vàng nhẫn khan hiếm nên giá có xu hướng tăng nhanh hơn.

Hầu như người dân không mua được vàng miếng từ các doanh nghiệp kinh doanh vàng, bạc lớn, uy tín trên thị trường; vàng nhẫn cũng chỉ có thể mua nhỏ giọt, phải xếp hàng chờ đợi.

Theo khảo sát của Viện Kinh tế Việt Nam vào đầu tháng 3, khoảng 65% hộ gia đình tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội tăng mua vàng từ đầu năm do lo ngại lạm phát. Điều này đã tạo ra áp lực tăng cầu rất lớn trong khi nguồn cung vẫn bị kiểm soát chặt chẽ, khiến giá vàng trong nước có xu hướng tăng mạnh mẽ.

Sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP, tăng tính cạnh tranh trong ngành vàng

Hội đồng vàng Thế giới (WGC) đánh giá, chính sách độc quyền sản xuất vàng miếng SJC của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa là điểm mạnh, giúp ổn định thị trường vàng trong nước nhưng cũng là điểm yếu, khi kìm hãm sự cạnh tranh và không thể đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng tăng. WGC cũng khuyến nghị Chính phủ nới lỏng quy định nhập khẩu vàng để giảm chênh lệch giá và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp vàng trong nước. Về dài hạn, NHNN dự kiến sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP để cho phép các doanh nghiệp tư nhân nhập khẩu vàng nguyên liệu từ quý III/2025. Điều này sẽ giúp giảm phụ thuộc vào nguồn cung vàng miếng SJC độc quyền và làm tăng tính cạnh tranh trong ngành vàng.

Không vàng hóa nền kinh tế là mục tiêu của Chính phủ trong quản lý thị trường vàng. Điều này không chỉ giúp giữ ổn định dự trữ ngoại hối mà còn kỳ vọng nguồn tiền định đầu tư cho tích trữ vàng quay trở lại đầu tư cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam Huỳnh Trung Khánh cho rằng, không thể phủ nhận tâm lý, thói quen của người dân coi vàng là tài sản để dành, một loại tài sản có tính thanh khoản tốt và là kênh đầu tư an toàn so với bất động sản hay chứng khoán. “Vì thế, để kiên định với mục tiêu quản lý đã đề ra thì rất cần sửa đổi cơ chế, chính sách quản lý vàng, hoạt động kinh doanh vàng, qua đó cũng giảm bớt vấn đề đô la hóa nền kinh tế. Mà mấu chốt là Nghị định 24/2012”- ông Khánh kiến nghị.

“Việc tham khảo kinh nghiệm của một số nước, như Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ có vai trò quan trọng để tìm ra xu thế chung trong phát triển thị trường vàng trên thế giới, làm cơ sở đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý thị trường vàng tại Việt Nam, bảo đảm hài hòa giữa nhu cầu trong nước và hội nhập với thị trường quốc tế.”- GS.TS Trần Thọ Đạt nêu quan điểm.

NHNN nên xem xét việc giữ độc quyền sản xuất vàng miếng thay vào đó nghiên cứu việc cấp phép cho một số doanh nghiệp đủ điều kiện thực hiện nhập khẩu và sản xuất vàng miếng để cân đối cung - cầu, khơi thông thị trường; chuyển vai trò từ đơn vị kinh doanh trực tiếp sang quản lý thông qua các chính sách phù hợp với xu hướng và thông lệ quốc tế. NHNN cũng cần xây dựng chiến lược phát triển thị trường vàng theo hướng liên kết chặt chẽ với thị trường tài chính và hàng hóa, nhằm tạo thành một phần của hệ thống tài chính quốc gia, góp phần phát triển kinh tế.

Ngoài ra, theo GS.TS Trần Thọ Đạt, để tăng cường huy động nguồn lực vàng từ dân cư và thúc đẩy việc tích hợp vàng vào nền kinh tế, cần thay đổi tư duy quản lý thị trường vàng, Chính phủ cần tạo môi trường kinh doanh ổn định nhằm khuyến khích người dân chuyển từ tích trữ vàng sang các hình thức đầu tư khác. Phát hành chứng chỉ vàng là giải pháp chiến lược nhằm huy động hiệu quả nguồn vàng trong dân, đồng thời khắc phục các vấn đề liên quan đến vàng giả, thiếu tuổi, trọng lượng và chi phí gia công. Ngoài ra, cần sớm cho phép Sở Giao dịch hàng hóa giao dịch các hợp đồng kỳ hạn và quyền chọn vàng như các quốc gia phát triển khác.

Tại Chỉ thị 06/CT-TTg ngày 15/2/2024 Thủ tướng Chính phủ đã giao NHNN khẩn trương tổng kết Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng; đề xuất giải pháp quản lý hiệu quả thị trường vàng trong tình hình mới, hoàn thành trong quý I năm 2024.

Trước đó, cuối tháng 12/2023, khi thị trường vàng trong nước rung lắc dữ dội, tăng giảm với biên độ lớn, đại diện NHNN đã phát đi thông điệp của nhà điều hành là nhà đầu tư nên thận trọng trong giao dịch đầu tư vàng và cũng đã sẵn sàng để triển khai phương án can thiệp bình ổn thị trường vàng thông qua việc tăng cung vàng miếng SJC ra thị trường. Đồng thời, sẽ trình báo cáo tổng kết Nghị định 24 trong tháng 1/2024, trong đó có đề xuất sửa đổi, bổ sung một số cơ chế quản lý thị trường vàng để phù hợp với bối cảnh mới của thị trường.

Thảo Nguyên