Giải mã ma trận xuất cảnh trái phép (Bài 2): 'Doanh nghiệp ma' giăng bẫy người xuất cảnh

Các trường hợp chuẩn bị xuất cảnh lao động trái phép tại Campuchia bị các lực lượng chức năng phát hiện, ngăn chặn.

Phơi lộ chiêu trò tuyển dụng trá hình

Giữa trưa ngày 1/9/2025, số điện thoại đường dây nóng của Công an tỉnh Thanh Hóa đổ chuông liên tục. Đầu dây là tiếng người mẹ nghẹn lại trong lo lắng. Đó là chị N.T.H. (phường Hạc Thành) báo tin con gái - L.H.T. (22 tuổi) đã bỏ nhà đi và đang trên đường đến cửa khẩu Mộc Bài để sang Campuchia. Những tin nhắn cuối cùng cho thấy cô gái bị dụ dỗ bởi một nhóm đối tượng trên mạng xã hội, hứa hẹn công việc lễ tân lương cao, lại được “đơn vị công ty bên kia lo toàn bộ”. Như hàng nghìn lao động trẻ khác, H.T. bị cuốn vào lời mời gọi của một “công ty xuất khẩu lao động tự do” thứ mà thực chất không có đăng ký, không trụ sở, chỉ tồn tại trên vài trang facebook được dựng lên bằng những hình ảnh lấy cắp từ internet.

Những giờ tiếp theo là cuộc chạy đua với thời gian. Phòng An ninh đối ngoại Công an tỉnh Thanh Hóa phối hợp liên tục với các đơn vị nghiệp vụ, kết nối với Công an Tây Ninh và Đồn Biên phòng Mộc Bài. Đến 18h30 cùng ngày, họ xác định được vị trí H.T. ở khu vực cửa khẩu. Không lâu sau đó, cô gái được chặn giữ kịp thời, giải cứu trước khi bước qua cột mốc biên giới - nơi nhiều phận người bị lừa rồi mất hút như chưa từng tồn tại. Với nhiều gia đình, khi con cái bị đưa sang Campuchia bằng những lời hứa ngọt ngào ấy, việc tìm lại còn khó hơn mò kim đáy biển. Cuộc giải cứu kết thúc trong sự sụp đổ của H.T. và sự choáng váng của gia đình. Nhưng đối với lực lượng chức năng, đây chỉ là một mắt xích nhỏ trong chuỗi hoạt động tinh vi hơn nhiều của các doanh nghiệp đội lốt tuyển dụng.

Không chỉ những lời mời gọi hào nhoáng trên mạng xã hội mới đẩy người trẻ vào bẫy xuất cảnh trái phép. Nhiều vụ việc xảy ra ngay giữa phố phường quen thuộc, dưới tay những đối tượng còn rất trẻ. Như vụ N.T.Đ., sinh năm 2007, trú tại phường Hàm Rồng - một mắt xích môi giới vừa bị lực lượng chức năng phát hiện tháng 4/2025. Lợi dụng quen biết, Đ. trực tiếp gặp và rủ rê L.V.A. (2007) người cùng phường sang Campuchia làm việc “lương cao, dễ kiếm tiền”. Khi A. gật đầu, Đ. lập tức liên hệ nhà xe đặt vé đưa bạn từ quê vào TP Hồ Chí Minh, nơi đã có đối tượng bên Campuchia chờ sẵn để dẫn đi tiếp theo đường dây.

Cán bộ công an làm việc, xác minh thông tin công dân liên quan đến hoạt động xuất cảnh trái phép.

15 giờ 40 phút ngày 19/4/2025, khi Đ. cùng A. và N.V.L. xuất hiện tại điểm đón xe, tổ công tác Phòng PA01 và Công an phường Đông Cương (cũ) kịp thời kiểm tra, đưa tất cả về trụ sở Công an phường Quảng Hưng (cũ) làm việc. Trước chứng cứ không thể chối cãi, Đ. khai nhận toàn bộ hành vi dụ dỗ, tổ chức đưa A. đi Campuchia lao động trái phép. Vụ việc cho thấy, các đường dây không chỉ ẩn danh trên mạng, mà còn len lỏi trong đời sống thường ngày, lôi kéo cả những thanh, thiếu niên, biến họ từ nạn nhân thành người tiếp tay cho hoạt động phạm pháp.

Guồng máy lừa đảo mang tên doanh nghiệp

Nếu như vụ việc của H.T. là thông qua “công ty xuất khẩu lao động tự do” trên internet, thì một mạng lưới khác còn phức tạp hơn, được tổ chức bài bản hơn. Trung tâm của nó là Nguyễn Thị Hoàn, Giám đốc Công ty TNHH Huyền Gia Bảo, cái tên nghe qua tưởng hợp pháp, nhưng thực tế chỉ là vỏ bọc cho hoạt động môi giới bất hợp pháp sang Hàn Quốc và Úc.

Theo tài liệu điều tra, từ năm 2023 đến cuối năm 2024, Hoàn liên tục nhận tiền của nhiều người lao động với lời hứa “đi Hàn Quốc bằng visa du lịch rồi chuyển sang visa lao động”, “đi Úc đường tắt, không cần hồ sơ rườm rà”. Mỗi hồ sơ, Hoàn thu từ 120 đến 360 triệu đồng. Tất cả đều chỉ được thỏa thuận miệng hoặc viết giấy tay, không hợp đồng dịch vụ, không cam kết pháp lý.

Trong số các nạn nhân, có anh L.N.T., trú phường Đông Tân (cũ) được Hoàn hứa sẽ đưa sang Hàn Quốc bằng cách đi du lịch đảo Jeju rồi chuyển diện lao động dài hạn. Suốt 5 tháng, T. nộp tổng cộng 360 triệu đồng qua 6 lần chuyển khoản. Thế nhưng khi đến lịch “xuất cảnh”, Hoàn lại thay đổi kịch bản: yêu cầu đi học nghề, phỏng vấn tại các trung tâm “liên kết”. Những nơi này hoặc không tồn tại, hoặc không có chức năng đào tạo cho lao động đi nước ngoài.

Tương tự, N.T.K., huyện Vĩnh Lộc (cũ) đã nộp 250 triệu đồng cho Hoàn sau khi được hứa xin visa Hàn Quốc E9. Nhưng Hoàn chưa bao giờ nộp hồ sơ cho bất kỳ cơ quan hợp pháp nào. Visa E9 không thể cấp theo diện cá nhân, đó là quy định trực tiếp của Chính phủ Hàn Quốc. Hoàn còn chỉ đạo nhân viên hướng dẫn các nạn nhân đi khám sức khỏe, chụp ảnh, tập trung tại một số trung tâm ở Hà Nội để tạo cảm giác “quy trình thật”. Khi bị phát hiện, nhiều nạn nhân mới biết tất cả chỉ là màn kịch để kéo dài thời gian.

Đáng nói hơn, Công ty TNHH Huyền Gia Bảo, tổ chức mà Hoàn dùng làm bình phong không có bất kỳ giấy phép nào liên quan đến dịch vụ đưa người lao động ra nước ngoài. Dù vậy, Hoàn vẫn tự xưng “công ty liên kết quốc tế”, “đối tác ủy quyền”, “đơn vị hợp pháp”.

Đến khi cơ quan chức năng vào cuộc xác minh, hàng loạt người dân mới vỡ lẽ: Hoàn không làm hồ sơ xuất cảnh cho bất kỳ ai, không ai được cấp visa, không ai được đưa ra nước ngoài hợp pháp. Toàn bộ hệ thống chỉ là mô hình lừa đảo có tổ chức.

Từ vụ việc của H.T. đến đường dây của Nguyễn Thị Hoàn, một “mẫu số” chung hiện lên: doanh nghiệp giả mượn danh, dùng “vỏ bọc hợp pháp” để đánh vào khát vọng đổi đời của người dân. Đằng sau những văn phòng sáng đèn và lời hứa ngọt ngào là những hành trình không lối thoát, nơi người lao động bị biến thành món hàng. Và đó chỉ mới là phần nổi của tảng băng.

... và những cuộc truy quét xuyên biên giới

Từ các buổi khai thác thông tin công dân bị nước ngoài bắt giữ, trao trả đến những cuộc gọi đến đường dây nóng lúc nửa đêm, bức tranh toàn cảnh về hoạt động xuất cảnh trái phép trên địa bàn tỉnh dần hiện rõ với mật độ và quy mô phức tạp hơn nhiều so với tưởng tượng. Chỉ trong một thời gian không dài, Công an tỉnh đã làm việc với hơn 800 trường hợp cư trú, lao động trái phép bị đưa trả về và nhập cảnh trái phép. Mỗi lời khai là một mắt xích, và khi ráp nối lại, lực lượng chức năng nhận diện được hơn 50 đầu mối nghi vấn - phần lớn là những nhân vật từng có thời gian lao động bất hợp pháp ở Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan..., am hiểu đường dây ở bên kia biên giới rồi quay về dựng lên những “doanh nghiệp tư vấn xuất khẩu lao động” làm bình phong.

Lực lượng chức năng làm việc với đối tượng tổ chức đưa người xuất cảnh trái phép sang Campuchia trở về.

Từ những đầu mối này, công an triển khai đồng bộ biện pháp đấu tranh, vừa ngăn chặn ngay tại địa phương, vừa truy vết tận gốc. Nhiều vụ việc thoạt đầu chỉ là tin báo người dân: một lời rủ rê, một bài đăng tuyển dụng lạ... nhưng khi vào cuộc xác minh, các trinh sát phát hiện cả một đường dây sẵn sàng đưa người đi trong đêm. Chỉ tính từ năm 2023 đến nay, ít nhất 36 vụ với 76 công dân chuẩn bị xuất cảnh trái phép đã được chặn lại ngay trong giai đoạn chuẩn bị. Con số này phản ánh đúng nhận định của một cán bộ điều tra: “Nếu không dập từ gốc, mỗi chuyến xe bị bỏ lọt sẽ biến cả một đời người bị đẩy vào ngõ cụt”.

Trong suốt quá trình này, công tác điều tra, xử lý được triển khai song song với ngăn chặn. Từ đầu năm 2023 đến nay, lực lượng chức năng đã khởi tố gần 20 vụ với khoảng 25 bị can, bao gồm các tội danh tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, làm giả giấy tờ, sử dụng hồ sơ giả để xuất cảnh. Một số đối tượng trốn truy nã nhiều năm tại Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan... cũng bị bắt hoặc vận động ra đầu thú. Dù vậy, hồ sơ truy nã hiện vẫn còn 78 đối tượng đang lẩn trốn, trong đó 23 đối tượng tại Campuchia, cho thấy mức độ hoạt động dai dẳng của các đường dây.

Bên cạnh xử lý hình sự, Công an tỉnh còn áp dụng nhiều biện pháp hành chính để siết chặt môi trường hoạt động của các “công ty ma”. Hơn 160 trường hợp vi phạm về xuất nhập cảnh, khai man, làm giả hồ sơ hộ chiếu đã bị xử phạt, tổng số tiền thu nộp khoảng 650 triệu đồng. Một cơ sở đào tạo xuất khẩu lao động trá hình bị tạm ngừng hoạt động sau khi phát hiện liên kết đưa người vào casino do người Trung Quốc điều hành tại Philippines. Đây là cú đánh trực diện vào những nơi đang mượn danh doanh nghiệp để hợp thức hóa hoạt động lừa đảo.

Đáng chú ý, khi các biện pháp siết chặt khiến hoạt động môi giới trực tiếp khó khăn, nhiều đối tượng chuyển hẳn sang không gian mạng. Họ lập công ty ảo, chiêu sinh online, đưa ra các gói “du lịch - đổi visa”, “lao động siêu tốc”, thậm chí kết hợp mô hình lừa đảo tài chính. Công an tỉnh Thanh Hóa đã phát hiện, ngăn chặn 54 vụ lừa đảo có liên quan đến các ổ nhóm ở Campuchia và một số nước khác - nơi từng là điểm đến của nhiều lao động trái phép bị bóc lột, nay lại trở thành trung tâm điều khiển đường dây lừa đảo xuyên biên giới.

Theo đánh giá của Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Thanh Hóa), khó khăn lớn nhất hiện nay là độ biến ảo của phương thức. Khi bị giám sát tại địa bàn, các đối tượng chuyển sang mạng xã hội; khi đường biên thắt chặt, chúng chuyển sang đường hàng không; khi doanh nghiệp bị kiểm tra, chúng lập doanh nghiệp mới ở tỉnh lân cận. Nếu không nâng cao cảnh giác của người dân, cuộc chiến này sẽ luôn ở thế bị động.

Những nỗ lực của lực lượng Công an Thanh Hóa đang từng bước đẩy lùi những đường dây lợi dụng giấc mơ đổi đời của người dân. Nhưng như chính các điều tra viên khẳng định, biện pháp mạnh chỉ phát huy tối đa khi người dân tỉnh táo, nhận diện đúng các chiêu trò. Một quyết định vội vàng có thể đánh đổi cả tương lai; còn một cuộc gọi kịp thời đôi khi cứu được cả mạng người.

Nhóm PV Thời sự

Bài cuối: Tăng “đề kháng” trước những đường tắt đầy rủi ro