Giải mã sức mạnh đào tạo trẻ của Tây Ban Nha từ Euro 2024

Với sơ đồ 4-2-3-1, đội tuyển TBN vô địch Euro 2024 đã chiếm đến 6 vị trí gồm: hậu vệ trái Cucurella và toàn bộ hàng tiền vệ 5 người từ tổ chức phòng ngự đến tấn công là Rodri, Ruiz, Yamal, Olmo và Nico.

Trong đó Olmo, Cucurella được đào tạo từ Espanyol Barceona qua Barcelona, nơi mà Yamal đến đây rèn luyện từ khi còn là nhi đồng. Ba người còn lại Rodri, Nico, Ruiz thuộc lò đào tạo của Atletico Madrid, Atheletic Bilbao và Real Betis.

Dấu ấn xứ Basque

Đội TBN đến Euro 2024 có đến 9 cầu thủ đã từng và đang chơi cho hai câu lạc bộ (CLB) của xứ Basque là Athletic Bilbao, Real Sociedad, trong đó có 4 trong đội hình xuất phát ở trận chung kết thắng Anh 2-1 là thủ môn Simon, cặp trung vệ Normand, Laporte cùng tiền vệ tấn công cánh trái Nico. Khi kết thúc trận chung kết, số lượng cầu thủ hai đội này lên đến 6 người.

Có đến 6/11 vị trí trong đội hình tiêu biểu Euro 2024 theo Telegraph (Anh) là các tuyển thủ Tây Ban Nha

Cần biết rằng Athletic Bilbao là CLB giàu truyền thống của TBN, trong đó họ chỉ sau Real Madrid và Barcelona với 8 lần vô địch La Liga và 24 lần đoạt Cúp Nhà Vua. Đặc biệt, cùng với Real Madrid và Barcelona, Athletic Bilbao chưa bao giờ xuống hạng.

Có thể nói chưa bao giờ xứ Basque có tầm ảnh hưởng lớn như vậy trong đội tuyển TBN kể từ đầu thập niên 80 thế kỷ trước khi họ vô địch La Liga 4 lần, chia đều cho Real Sociead vô địch 1980-1981, 1981-1982 và Athletic Bilbao 1982-1983, 1983-1984.

Do đó đội tuyển TBN tham dự World Cup 1982 khi họ là chủ nhà có đến 6 cầu thủ Real Sociedad và 1 cầu thủ của Athletic Bilbao. Đó cũng là lý do Athletic Bilbao xem Real Sociedad và Real Madrid là hai đối thủ "không đội trời chung", trong đó trận derby xứ Basque giữa Sociedad và Bilbao là một trong những trận derby lâu đời nhất trong lịch sử bóng đá thế giới.

Dấu ấn xứ Basque trong chiến thắng gần như tuyệt đối của TBN tại Euro 2024 càng đặc biệt hơn khi Mikel Merino ghi bàn quyết định trong hiệp phụ ấn định tỷ số chung cuộc 2-1 loại Đức ở tứ kết. Với trận chung kết thì Nico mở tỷ số còn Mikel Oyarzabal ghi bàn quyết định đem lại chiếc cúp vô địch cho TBN. Dĩ nhiên từ Merino cho đến Nico và Oyarzabal, cả ba đều là cầu thủ xứ Basque.

Sẽ thiếu sót lớn nếu không nói đến HLV Luis de la Fuente. Ông cũng từng là hậu vệ trái của Bilbao (1981-1987), từng thi đấu 146 trận với 1 bàn thắng và giành được hai danh hiệu vô địch La Liga trong đó có cú ăn 2 vô địch La Liga và Cúp Nhà Vua năm 1984. Nói xứ Basque đã là một phần trong sự nghiệp bóng đá của ông Fuente cũng không quá cường điệu.

Trước Euro 2024, Ông Fuente tuy chưa là HLV nổi tiếng trong môi trường bóng đá chuyên nghiệp đỉnh cao, nhưng ông đã là HLV các đội tuyển trẻ quốc gia có thành tích đáng nể. Ông bắt đầu làm việc tại các đội trẻ TBN năm 2013. Dưới tài cầm quân của ông, đội TBN vô địch U-19 châu Âu năm 2015 và vô địch U21 châu Âu năm 2019. Ông đã giúp đội Olympic TBN giành huy chương bạc tại Olympic Tokyo 2020 và nhận làm HLV trưởng đội tuyển TBN vào ngày 28-12-2022.

Sức trẻ của bóng đá Tây Ban Nha tại Euro 2024

Nhắc lại chính xác ngày ông chính thức trở thành HLV trưởng đội tuyển TBN để thấy và hiểu rõ hơn tài năng của HLV Fuente khi chỉ trong thời gian ngắn, ông đã dẫn dắt đội TBN vô địch UEFA Nations League 2023. Riêng Euro 2024, đội tuyển TBN đăng quang trong tâm thế ra sao, giờ đây mọi người đã biết quá rõ.

La Liga - chất lượng hàng đầu thế giới

Nói đến bóng đá TBN là phải nói đến hai CLB lừng lẫy Real Madrid và Barcelona, cả hai CLB đều có bộ sưu tập thành tích rất dày ở Champions League cũng như là FIFA World Cup, hai giải bóng đá dành cho các CLB có chất lượng cao nhất thế giới và châu Âu.

Khác hẳn với phần còn lại của bóng đá TBN, có giai đoạn đội bóng Hoàng Gia này đã có chiến lược đổ hàng núi tiền mua các siêu sao với giá cao chất ngất, để vừa làm thương hiệu vừa có thành tích. Nhưng nay họ đã thay đổi chiến lược khi mua những ngôi sao mới, còn rất trẻ nhưng có tiềm năng với giá vừa phải, đổi lại họ sẽ được sự phục vụ lâu dài của những chàng trai trẻ, đó là chưa kể Real Madrid kiếm không ít lợi nhuận từ chiến lược đầu tư này nếu bán lại những tài năng đó. Nếu như ngày trước là Ronaldo, Benzema, Kroos, Modric… thì nay là Vinicius Junior, Guler, Bellingham… và sau Euro 2024 đến lượt Kylian Mbappe đến với Real.

Ngôi sao mới tại Euro 2024, cầu thủ 17 tuổi Lamine Yamal (trái) là sản phẩm của lò đào tạo Barcelona

Để có nguồn kinh phí dồi dào mua sắm những ngôi sao thương hiệu toàn cầu vừa kiếm lợi nhuận, vừa được họ phục vụ dài lâu, học viện đào tạo trẻ của Real đã hoạt động hết công suất và họ đã đứng đầu châu Âu về hiệu quả đào tạo khi có trên 50 cầu thủ được trưởng thành từ nơi đây đã và đang thi đấu ở các CLB hàng đầu ở 5 giải vô địch danh giá nhất châu Âu là La Liga (TBN), Premier League (Anh), Bundesliga (Đức), Serie A (Ý) và Ligue 1 (Pháp). Ví dụ rõ nhất là Morata, thủ quân đội TBN tại Euro 2024 đang thi đấu cho Atletico Madrid là sản phẩm đào tạo của Real Madrid.

Với Real Madrid, định hướng của họ là kinh doanh hướng đến danh tiếng toàn cầu. Trong khi đó Barcelona do đang trong giai đoạn tài chính khó khăn, họ ưu tiên sử dụng cây nhà lá vườn mà ngôi sao rực rỡ nhất tại Euro 2024, cầu thủ 17 tuổi Lamine Yamal chính là sản phẩm của lò đào tạo Barcelona. Trước đó là Lionel Messi cũng từng lớn lên rồi rực rỡ từ môi trường này.

Trái ngược hoàn toàn với Real Mardid và Barceloan là hai đội bóng xứ Basque nói riêng và phần còn lại nói chung. Do không có nguồn lực dồi dào, đa số các CLB đều dùng cầu thủ do mình đào tạo, nếu có mua cầu thủ nước ngoài, thì đó cũng không phải là những siêu sao thế giới như cách làm của Real Madrid hay Barcelona. Thậm chí hai CLB xứ Basque, đặc biệt là Bilbao chỉ dùng cầu thủ sinh ra hoặc lớn lên ở xứ Basque gồm 3 tỉnh Alava, Bizkaia, Gipuxkoa.

Thật ra kinh phí hạn hẹp nên đó cũng là lý do khiến cho hai CLB xứ Basque đa phần dùng cầu thủ do chính mình đào tạo. Nhưng chất lượng đào tạo của Bilbao cũng như Sociedad là rất chất lượng. Thậm chí Sociedad còn đào tạo ra nhiều cầu thủ rất chất lượng như Xabi Alonso, Laporte (tuyển thủ TBN), Griezmann (tuyển thủ Pháp)…

Đội tuyển TBN đăng quang tại Euro 2024

Với tầm hoạt động của các CLB TBN dù là hướng nội hay hướng ngoại thì khi quy tụ lại, tất cả đã tạo nên La Liga - giải vô địch chất lượng hàng đầu thế giới. Từ môi trường giàu tính cạnh tranh này, các cầu thủ TBN được trui rèn rồi phát triển từng ngày và đội tuyển TBN được hưởng lợi rất nhiều khi tập hợp được những cá nhân xuất sắc ở La Liga cũng như là những cầu thủ TBN đang thi đấu ở 4 giải cũng rất chất lượng tại Anh, Đức, Pháp, Ý.

Hoàng Tú; ảnh: REUTERS