Giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng cao hơn cùng kỳ

Ước trên 199.325 tỷ đồng đã được “hấp thụ”

Lũy kế giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến hết tháng 4/2025 là 131.667,2 tỷ đồng, đạt 14,64% kế hoạch (899.532,8 tỷ đồng); đạt 15,94% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (825.922,3 tỷ đồng).

Giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng cao hơn cùng kỳ. Ảnh minh họa

Ước giải ngân từ đầu năm đến hết tháng 5/2025 là 199.325,2 tỷ đồng, đạt 22,2% kế hoạch, đạt 24,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2024 đạt 20,33% kế hoạch và đạt 21,63% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Trong đó, Chương trình mục tiêu quốc gia là 7.054,6 tỷ đồng (đạt 32,12% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Theo nhận xét từ Bộ Tài chính, so với tỷ lệ giải ngân cả nước trong 4 tháng đầu năm, tiến độ giải ngân đã có sự tăng tốc rõ rệt, bắt kịp tiến độ so với cùng kỳ năm ngoái (lũy kế giải ngân đến hết tháng 2 đạt 5,43%, hết tháng 3 đạt 9,72%, hết tháng 4 đạt 15,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Mặc dù tỷ lệ giải ngân ước 5 tháng cao hơn cùng kỳ năm trước, nhưng xét riêng từng loại vốn, hiện chỉ có vốn ngân sách địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt 27,5% (cao hơn cùng kỳ năm 2024 là 21,1%); vốn ngân sách trung ương mới đạt 19,6% (thấp hơn cùng kỳ năm 2024 là 22,6%).

Có 10 bộ, ngành và 39 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt từ mức bình quân chung cả nước; có 37 bộ, ngành và 24 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt dưới bình quân chung cả nước.

Một số bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân tốt trên 30% như: Tổng liên đoàn lao động VN (86,43%); Đài Tiếng nói Việt Nam (73,82%); Ngân hàng Chính sách xã hội (41,2%); Bộ Công an (40,5%) và các địa phương giải ngân tốt trên 40% như: Phú Thọ (62,7%); Thanh Hóa (57,8%); Lào Cai (51,8%), Thái Nguyên (51%); Nam Định (50,4%); Hà Giang (48,8%); Hà Tĩnh (48,7%); Hà Nam (45,3%); Ninh Bình (45,1%); Bà Rịa - Vũng Tàu (42,6%), Huế (41,2%).

Đã bắt đầu bước sang tháng 6 - tháng cuối cùng của quý II, nhưng vẫn còn nhiều bộ, ngành và địa phương chưa giải ngân hoặc giải ngân rất thấp dưới 10% như Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công thương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Tôn giáo và Dân tộc, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Ngoại giao… và 7 địa phương giải ngân dưới 15% như: Lai Châu, Bình Phước, Bình Dương, Cao Bằng, Đồng Nai, Phú Yên, Bến Tre.

Khó khăn, vướng mắc tiếp tục ”cản” dòng vốn đầu tư công vào xã hội

Tại hội nghị thúc đẩy tăng trưởng đầu tư công năm 2025 tổ chức vào ngày 20/5/2025, Bộ Tài chính đã ghi nhận và tổng hợp, báo cáo các khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân kế hoạch đầu tư công trong 4 tháng đầu năm. Trong đó, một số nguyên nhân phổ biến gây khó khăn kéo dài, chưa được khắc phục triệt để.

Ảnh minh họa

Theo đó, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng phục vụ thi công các dự án còn chậm. Nguyên nhân là còn khó khăn trong việc xác định giá đất đền bù do chưa đạt được thỏa thuận đối với người dân, chậm bàn giao mặt bằng; xác định nguồn gốc sử dụng đất của các hộ gặp nhiều khó khăn do chuyển nhượng nhiều lần nên mất thời gian, việc hoàn thiện hồ sơ thu hồi đất qua nhiều bước. Bên cạnh đó là khó khăn trong việc xây dựng bảng giá đất do sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh theo quy định của Luật Đất đai 2024...

Nguồn cung một số nguyên vật liệu hạn chế (đất, cát đắp...); giá nhiều nguyên vật liệu tăng đột biến so với thời điểm mời thầu làm tăng chi phí dự án,...

Đáng chú ý là những khó khăn liên quan đến quá trình sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Cụ thể, để phù hợp với cơ cấu bộ máy sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn, các cơ quan trung ương và địa phương phải tạm dừng khởi công mới một số dự án hoặc đang trong quá trình rà soát để xác định lại nhu cầu, điều chỉnh quy mô, phạm vi đầu tư dự án, dẫn đến chưa tiếp tục bố trí vốn thực hiện dự án để chờ kết quả rà soát, tránh lãng phí.

Ngoài ra, việc thay đổi trong trách nhiệm, quyền hạn, quy trình quản lý dự án tại địa phương do không duy trì cấp huyện và các cơ quan chức năng mới sau sắp xếp, sáp nhập cũng là nguyên nhân làm cho công tác thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế xây dựng, công tác thanh toán, quyết toán phải kéo dài thời gian xử lý, ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng các dự án của trung ương và địa phương do các đơn vị cấp huyện là tổ chức chủ chốt triển khai công tác giải phóng mặt bằng,…

Ngoài ra là các khó khăn liên quan đến các dự án ODA, về nguồn thu ngân sách địa phương, về Chương trình mục tiêu quốc gia. Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, hiện một số dự án ODA chậm giải ngân do đang điều chỉnh chủ trương đầu tư do vượt tổng mức đầu tư, tăng chi phí đền bù. Việc thực hiện điều chỉnh dự án ODA, gia hạn, điều chỉnh Hiệp định vay phải tuân theo nhiều quy định của nhà tài trợ, đàm phán hiệp định kéo dài, thủ tục rút vốn phức tạp...

Đồng thời, tại một số địa phương có số thu từ đất lớn nhưng từ đầu năm chưa thu được dẫn đến chậm phân bổ nguồn thu sử dụng đất, ảnh hưởng việc triển khai thực hiện và giải ngân các dự án sử dụng nguồn vốn này.

Với Chương trình mục tiêu quốc gia, các bộ, ngành, địa phương đang tập trung cho công tác kiện toàn, sắp xếp bộ máy tổ chức, do đó đã ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các chương trình này. Đặc biệt hơn, hiện một số địa phương chưa thực sự chủ động thực hiện công tác rà soát, chuẩn bị thủ tục đầu tư ngay từ khâu lập kế hoạch, gặp lúng túng khi áp dụng các quy định của Luật Đấu thầu mới, nên còn mất nhiều thời gian hoàn thiện thủ tục đầu tư phê duyệt dự án, không kịp thời hoàn thiện thủ tục để đủ điều kiện để phân bổ, giao kế hoạch.

Theo Bộ Tài chính, để đảm bảo tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 đạt mục tiêu 100% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, các bộ, ngành, địa phương cần nghiêm túc rút kinh nghiệm, triển khai kịp thời, quyết liệt, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 124/NQ-CP ngày 8/5/2025 của Chính phủ về phiên họp thường kỳ tháng 4/2025; Thông báo số 253/TB-VPCP về kết luận của Thường trực Chính phủ tại Hội nghị thúc đẩy tăng trưởng đầu tư công năm 2025.

Vân Hà