Giải pháp để người dân một khu dân cư có nước sạch sử dụng

Chất lượng nguồn nước ở Tổ 7, Khu phố 1, phường Đông Lương không đảm bảo - Ảnh: H.N.K

Sống chung với nước nhiễm bẩn

Để tìm hiểu rõ hơn về nguồn nước nhiễm bẩn, chúng tôi đã về Tổ 7, Khu phố 1, phường Đông Lương. Được biết khu đô thị này được xây dựng cách đây hơn 15 năm và theo người dân ở đây cho hay, những năm trước, nước sinh hoạt ở khu vực này sử dụng bình thường. Chỉ khoảng 3 năm trở lại đây, chất lượng nguồn nước có màu đục ngầu, cặn màu vàng, đặc biệt là vào buổi sáng... Ông Nguyễn Thanh Sơn, một người dân ở đây cho biết, trước tình trạng nước sinh hoạt bị nhiễm bẩn, để đảm bảo sức khỏe, người dân không dám dùng nước máy nữa mà phải mua nước đóng bình về nấu nướng và di tản đi nơi khác để tắm giặt. Mặc dù các hộ dân ở đây đã nhiều lần gửi đơn kiến nghị nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, hệ thống cấp nước tại Khu phố 1, phường Đông Lương thuộc dự án Khu đô thị Nam Đông Hà, giai đoạn 1 do Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị làm chủ đầu tư, Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị thi công và đưa vào vận hành, khai thác từ năm 2005. Do hệ thống tuyến ống chủ yếu là ống tráng kẽm, qua quá trình sử dụng nhiều năm nên đã có hiện tượng rỉ sét. Mặc dù phía Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị định kỳ thường xuyên súc xả hệ thống đường ống tại đây nhưng đó chỉ là giải pháp tạm thời. Về lâu dài cần phải cải tạo, thay thế toàn bộ hệ thống ống thép này.

Khi các bên đã làm hết trách nhiệm...

Để làm rõ vấn đề, chúng tôi đã làm việc với hai đơn vị liên quan là Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị và Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh. Về phía đơn vị vận hành, khai thác liên quan trực tiếp đến chất lượng nguồn nước theo hợp đồng với người dân, được biết từ khi tiếp nhận đơn thư phản ánh của khách hàng, Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị đã báo cáo tình hình, kiến nghị UBND tỉnh tổ chức đoàn kiểm tra và có kết luận yêu cầu các cấp, ngành liên quan xử lý. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, công ty đã có văn bản số 452/TTr-HĐQT ngày 14/8/2017 về việc báo cáo xin chủ trương đầu tư, thay thế tuyến ống thép tại Khu đô thị Nam Đông Hà, giai đoạn 1 gửi Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh và UBND tỉnh. Ngày 12/8/2020, công ty tiếp tục có văn bản số 404/CV-NSQT về việc cải tạo tuyến ống cấp nước Khu phố 1, phường Đông Lương và đề nghị chủ đầu tư (Trung tâm Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh) trình UBND tỉnh, các sở, ngành liên quan quan tâm tháo gỡ, giải quyết để sớm tổ chức cải tạo các tuyến ống cấp nước, phục vụ người dân được tốt hơn.

Đối với Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh, từ khi có ý kiến phản ánh của người dân, đã tích cực phối hợp với các bên liên quan để tìm phương án xử lý. Theo Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Nguyễn Trí Hữu, việc phê duyệt các hạng mục đầu tư dự án không thuộc thẩm quyền của đơn vị cho nên không thể trả lời câu hỏi tại sao ngay từ đầu không đầu tư ống nhựa mà đầu tư bằng ống kẽm. Đến lúc hệ thống cấp sinh hoạt có hiện tượng rỉ rét ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước, trung tâm đã tích cực phối hợp với Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị tham mưu UBND tỉnh tổ chức nhiều phiên họp bàn với các ngành liên quan để tìm giải pháp xử lý.

...và quyết định cuối cùng của UBND tỉnh

Qua các phiên họp bàn có sự tham gia của các ngành, địa phương liên quan như Sở Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, UBND thành phố Đông Hà đều đi đến thống nhất là phải đầu tư cải tạo, nâng cấp hệ thống đường ống dẫn nước để cải thiện chất lượng nguồn nước sinh hoạt cho người dân, tuy nhiên vấn đề cơ quan, đơn vị nào là chủ thể đầu tư tải tạo, nâng cấp vẫn chưa tìm ra lời giải.

Có ý kiến cho rằng về nguyên tắc, Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị là doanh nghiệp cổ phần, trực tiếp quản lý, vận hành và cung cấp nước cho người dân theo hợp đồng thỏa thuận giữa hai bên thì phải bỏ kinh phí để cải tạo đường ống. Nhưng phía doanh nghiệp này lập luận rằng, đây là công ty cổ phần có 51% vốn nhà nước nên kiến nghị trích phần trăm lãi cổ tức nhà nước để đầu tư cải tạo. Trong khi đó, đề xuất này lại không được Sở Tài chính chấp thuận, do đó việc đầu tư cải tạo hệ thống đường ống nước nhiễm bẩn vẫn chưa có hồi kết.

Gần đây, UBND tỉnh đã thống nhất cho cải tạo tuyến đường ống trên đường Trần Hữu Dực và tuyến ống nằm ở phía nam Sở Nội vụ. Tuy nhiên, việc này chỉ mới khắc phục tình trạng nước sinh hoạt nhiễm bẩn của một số hộ dân bởi tuyến ống này chủ yếu là cấp nước cho các cơ quan, đơn vị đóng ở khu vực này. Vì vậy, việc cải tạo, thay thế tuyến đường ống cấp nước đang nhiễm bẩn cho nhiều hộ dân ở Tổ 7, Khu phố 1, phường Đông Lương vẫn chưa được giải quyết.

Trao đổi với chúng tôi xung quanh vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Tiến khẳng định, chất lượng nguồn nước nhiễm bẩn thì trách nhiệm xử lý trước hết thuộc về Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị. Bởi đây là đơn vị cung ứng, kinh doanh nước sạch theo hợp đồng dân sự với người dân nên không thể đổ lỗi cho đơn vị nào hay lấy lý do khác để biện minh. Vì vậy, khi người dân kiến nghị về chất lượng nguồn nước từ nhiều năm qua, công ty phải kịp thời cho kiểm tra lại đường ống, tiến hành sửa chữa, khắc phục nhanh để có nguồn nước đảm bảo chất lượng cung cấp cho người dân. Về lâu dài, công ty phải xây dựng đề án cải tạo, nâng cấp hệ thống cấp nước ở khu vực nhiễm bẩn nói riêng và toàn bộ thành phố Đông Hà nói chung, trong đó cần xác định rõ nguồn vốn đầu tư ở đâu? Có hai phương án là, thoái vốn nhà nước hoàn toàn tại Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị để cổ đông chiến lược nắm toàn bộ vốn, triển khai đầu tư nâng cấp và phương án phát hành cổ phiếu để tìm nguồn vốn đầu tư. Tuy nhiên, phương án thoái vốn nhà nước hoàn toàn là không khả thi bởi vướng quy định của Chính phủ về việc nhà nước nắm cổ phần chi phối ở một số ngành, lĩnh vực quan trọng. Do đó, giải pháp khả thi nhất chính là phát hành cổ phiếu để gọi nguồn đầu tư, cải tạo hệ thống nước ở thành phố Đông Hà. Trước mắt, Công ty Cổ phần Nước sạch Quảng Trị phải gấp rút xử lý chất lượng nguồn nước để đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt cho các hộ dân đã nhiều lần gửi đơn thư kiến nghị, phản ánh.

Hồ Nguyên Kha