Giải pháp kiểm soát các đối tượng hành nghề trong hoạt động xây dựng
Thực hiện các quy định của Luật Xây dựng, Chính phủ cũng như Bộ Xây dựng đã ban hành những quy định về cấp chứng chỉ hành nghề cho các đối tượng hoạt động trong lĩnh vực xây dựng. Chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng không chỉ có ý nghĩa về mặt pháp luật; thể hiện trình độ, năng lực của cá nhân mà còn giúp các cơ quan quản lý dễ dàng kiểm soát về số lượng, chất lượng các đối tượng hành nghề trong hoạt động xây dựng.
Chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng là văn bản xác nhận năng lực hành nghề. Chứng chỉ này do cơ quan có thẩm quyền cấp cho cá nhân hành nghề hoạt động xây dựng, khi có đủ trình độ chuyên môn và kinh nghiệm nghề nghiệp về lĩnh vực hành nghề. Do đó, đây là một chứng chỉ rất quan trọng đối với những cá nhân làm việc trong ngành Xây dựng.
Theo quy định tại khoản 2, Điều 1, Nghị định số 100/2018/NĐ-CP ngày 16/7/2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc các lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng thì “chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng được cấp cho cá nhân là công dân Việt Nam, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài hoạt động xây dựng hợp pháp tại Việt Nam để đảm nhận các chức danh hoặc hành nghề độc lập quy định tại khoản 3, Điều 148, Luật Xây dựng năm 2014”.
Khoản 2, Điều 149 Luật Xây dựng năm 2014 quy định, cá nhân được cấp chứng chỉ hành nghề phải đáp ứng được đồng thời các điều kiện về trình độ chuyên môn, thời gian và kinh nghiệm tham gia công việc phù hợp với nội dung đề nghị cấp chứng chỉ và đã qua sát hạch kiểm tra kinh nghiệm nghề nghiệp, kiến thức pháp luật liên quan đến lĩnh vực hành nghề.
Hồ sơ đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng thực hiện theo quy định tại Mục 1, Khoản 14, Điều 1, Nghị định số 100/2018/NĐ-CP ngày 16/7/2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc các lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng.
Chứng chỉ hành nghề có hiệu lực tối đa 5 năm. Riêng đối với chứng chỉ hành nghề của cá nhân nước ngoài, hiệu lực được xác định theo thời hạn được ghi trong giấy phép lao động hoặc thẻ tạm trú do cơ quan có thẩm quyền cấp nhưng không được quá 5 năm.
Theo cơ quan chuyên môn, sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề sẽ là khâu quan trọng giúp quản lý chặt chẽ về số lượng và chất lượng đội ngũ tham gia hoạt động tư vấn xây dựng, tạo môi trường cạnh tranh công bằng, đồng thời góp phần bảo đảm chất lượng tư vấn, chất lượng công trình xây dựng cũng như hiệu quả đầu tư. Thông qua sát hạch sẽ giúp các cơ quan Nhà nước quản lý và giám sát chặt chẽ hơn về năng lực thực sự của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động tư vấn xây dựng và xây dựng. Khắc phục tình trạng xét tiêu chuẩn cấp chứng chỉ thuần túy dựa trên hồ sơ do cá nhân, tổ chức tự cung cấp. Mặt khác, mã số chứng chỉ hành nghề cũng như năng lực hoạt động hành nghề của cá nhân, tổ chức sẽ được đăng tải công khai trên trang thông tin điện tử của Sở và Bộ Xây dựng sẽ giúp các chủ đầu tư lựa chọn được nhà thầu tin cậy, đủ năng lực trong công tác đấu thầu, chọn thầu, góp phần nâng cao chất lượng công trình xây dựng.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai đã xuất hiện những bất cập trong việc tổ chức thực hiện, làm phần nào hạn chế hiệu quả quản lý Nhà nước, ảnh hưởng đến hoạt động của cá nhân, doanh nghiệp hoạt động xây dựng. Nguyên nhân là do công tác tổ chức cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng thực hiện còn chưa tốt, một số các quy định của pháp luật mới được ban hành chưa đồng bộ.
Vì vậy, thời gian tới, các địa phương và tổ chức xã hội nghề nghiệp cấp chứng chỉ hành nghề cần tiếp tục khắc phục khó khăn về cơ sở vật chất, kiến nghị với Bộ Xây dựng tháo gỡ nút thắt về kỹ thuật giúp các cá nhân nhanh chóng được cấp mã số sát hạch, mã số chứng chỉ hành nghề, mã số năng lực đảm bảo tạo điều kiện hành nghề thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức. Từng bước xây dựng quy trình sát hạch chứng chỉ hành nghề thuận tiện, nề nếp.