Giải pháp thu gom, xử lý vỏ thuốc bảo vệ thực vật

Lượng vỏ thuốc BVTV tại Lâm Đồng khá lớn và vẫn bị vứt bừa bãi tại đồng ruộng, kênh mương

Đắk Rền là một trong những cánh đồng lớn của xã Nâm Nung, nằm ở khu vực phía Tây tỉnh Lâm Đồng. Cánh đồng này có hàng trăm ha cây trồng, chủ yếu trồng cây ngắn ngày luân phiên 2 - 3 vụ/năm.

Cùng với phân bón và nguồn nước tưới dồi dào, thuốc BVTV là “người bạn đồng hành” của cây trồng. Song đi kèm với đó là lượng lớn vỏ chai, bao bì thuốc BVTV thải ra môi trường.

Để khắc phục tình trạng vứt bỏ bừa bãi, từ năm 2024, thanh niên xã Nâm Nung đã lắp đặt nhiều thùng bê tông tròn ngay dọc trục đường chính. Theo UBND xã Nâm Nung, hiện người dân đã quen với việc bỏ vỏ bao thuốc BVTV vào thùng, thay vì ném xuống ruộng hay mương nước.

Dù vậy, lượng rác phát sinh khá lớn khiến một số thùng nhanh chóng đầy. Có nơi, người dân phải chất đống xung quanh, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm, đặc biệt ở những thùng đặt gần kênh mương tưới tiêu.

Trên một cánh đồng lớn khác là Buôn Choáh, xã Nam Đà, hệ thống thùng bê tông tròn với đường kính hơn 1 m, cao hơn 1,5 m để tập kết vỏ thuốc BVTV được lắp đặt từ nhiều năm trước. Nhờ vậy, thói quen của nông dân đã thay đổi rõ rệt. Phần lớn bao bì sau sử dụng đều được bỏ vào thùng, sau đó tập trung đốt tại các hố xử lý.

Việc lắp đặt các thùng, hố thu gom rác thải từ thuốc BVTV tại một số xã của Lâm Đồng đã được quan tâm từ cách đây nhiều năm. Tại các xã như Cư Jút, Nam Dong, Đắk Wil… chính quyền đã dành hàng trăm triệu đồng từ chương trình Xây dựng nông thôn mới để lắp đặt thí điểm các thùng, hố thu gom từ năm 2020.

Hiện nay, mạng lưới thùng, hố thu gom vỏ thuốc BVTV được mở rộng. Các địa phương còn hợp đồng với đơn vị chuyên xử lý chất thải nguy hại nhằm thu gom an toàn.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, toàn tỉnh hiện có trên 1 triệu ha đất sản xuất nông nghiệp. Mỗi năm, tại Lâm Đồng phát sinh khoảng 276 tấn bao gói thuốc BVTV sau sử dụng. Tuy nhiên, tỷ lệ thu gom, xử lý đúng quy định mới đạt khoảng 18,9%.

Vỏ thuốc BVTV bị đốt không đúng quy định có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường

Phần lớn vỏ thuốc BVTV còn bị vứt bỏ bừa bãi ngoài đồng ruộng, kênh mương, hoặc chôn, đốt không kiểm soát. Thực trạng này gây ô nhiễm đất, nước, không khí, phát thải chất độc hại như dioxins, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và môi trường sinh thái.

Để khắc phục, tỉnh Lâm Đồng đã triển khai nhiều giải pháp. Trước hết, UBND cấp xã được giao trách nhiệm trực tiếp tổ chức thu gom, xây dựng bể chứa tại các vùng sản xuất (mỗi 3 ha đất canh tác hàng năm hoặc 10 ha cây lâu năm phải có một bể chứa). Các bao bì sau sử dụng được tập kết và chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý chất thải nguy hại, tuyệt đối không để người dân tự tiêu hủy.

Song song, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức được chú trọng nhằm thay đổi hành vi của nông dân trong việc sử dụng và thải bỏ bao gói thuốc BVTV.

Ngoài ra, tỉnh khuyến khích tổ chức các phong trào “đổi vỏ thuốc lấy quà”, huy động doanh nghiệp đồng hành, đồng thời phát triển nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ để giảm phụ thuộc vào hóa chất. Mục tiêu đến năm 2030, Lâm Đồng phấn đấu nâng tỷ lệ thu gom bao gói thuốc BVTV đúng quy định đạt 80%. Đây là hướng đi quan trọng nhằm giảm ô nhiễm, bảo vệ môi trường và xây dựng nền nông nghiệp bền vững.

Rác thải nông nghiệp hiện được chia làm 3 nhóm. Trong đó, bao gói thuốc BVTV là rác thải nguy hại cần phải được thu gom vào các bể chứa, kho lưu chứa và xử lý tại các cơ sở đủ điều kiện tiêu hủy chất thải nguy hại.

Lê Phước .