Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội 2024: Đâu là những đề cử 'Việc làm- Vì tình yêu Hà Nội'?

Tạo sức sống cho các di sản

Dự án “Chuyện đình trong phố” do quận Hoàn Kiếm phối hợp với nhóm nghệ sĩ thực hiện, đã "đánh thức" các ngôi đình trong khu phố cổ Hà Nội bằng cách đưa nghệ thuật vào triển lãm do quận Hoàn Kiếm phối hợp với nhóm nghệ sĩ thực hiện. Qua đó, tạo sức sống cho các di sản, thúc đẩy việc phát huy giá trị di sản, hướng tới xây dựng Hoàn Kiếm là quận sáng tạo của Thủ đô.

Bản đồ Tour nghệ thuật đi bộ thăm quan dự án "Chuyện đình trong phố".

Các ngôi đình sau khi được trùng tu, cải tạo sẽ được quận Hoàn Kiếm và các nghệ sĩ sử dụng làm nơi tổ chức các hoạt động triển lãm giới thiệu, quảng bá các nghề truyền thống gắn với phố nghề và ông tổ nghề đang được thờ phụng tại đình. Hiện nay, quận Hoàn Kiếm và các nghệ sĩ đã triển khai các hoạt động trên tại 7 ngôi đình, gồm: Nam Hương, Hà Vĩ, Tú Thị, Trung Yên, Yên Thái, Phả Trúc Lâm, Hội quán Phúc Kiến. Quá trình tương tác, sáng tạo từ truyền thống tiếp tục được triển khai đến 10 ngôi đình khác ở quận Hoàn Kiếm, như: Đình Đông Hương, Cổ Vũ, Vũ Thạch…

Khai mạc triển lãm "Đường Tơ" tại đình Yên Thái trong dự án "Chuyện đình trong phố".

Họa sĩ Nguyễn Thế Sơn, giám tuyển của dự án “Chuyện đình trong phố”, cho biết, đây là dự án nghệ thuật theo hình thức xã hội hóa và được kì vọng “đánh thức” các ngôi đình cũ - vốn thường chỉ được mở cửa thắp hương tháng đôi lần. Ở đó, các trưng bày - cũng như tác phẩm nghệ thuật của nghệ sĩ - được đặt trong không gian của các ngôi đình để kể những câu chuyện về chính lịch sử hình thành nên chúng, cũng như sự độc đáo của những phường nghề truyền thống tại đất Kẻ Chợ xưa.

Khai mạc triển lãm tại đình Tú Thị trong dự án "Chuyện đình trong phố".

Chẳng hạn, tại đình Hà Vĩ (phố Hàng Hòm), thờ ông tổ nghề sơn Trần Lư, các trưng bày mở ra câu chuyện từ nghề sơn ta cho tới những sản phẩm thiết kế sơn mài mỹ nghệ, cũng như tác phẩm hội họa tranh sơn mài của nhiều họa sĩ. Tại đình Tú Thị (phố Yên Thái) thờ ông tổ nghề thêu Lê Công Hành, đó là các tác phẩm tranh lụa kết hợp kĩ thuật thêu tay của nghệ nhân, cũng như những sản phẩm mỹ nghệ thêu thay của một số thương hiệu lớn trên phố Hàng Gai.

Đáng nói, đây không phải là những cuộc trưng bày diễn ra trong vài ngày. Đến thời điểm hiện tại, các nội dung trưng bày tại 7 ngôi đình trong phố cổ vẫn được giữ nguyên về cơ bản và có kế hoạch duy trì, thậm chí phát triển thêm về lâu dài.

Nhìn lại, trong quá khứ, những ngôi đình luôn giữ chức năng như một trung tâm kết nối cộng đồng. Và theo góc nhìn ấy, những cách tiếp cận của “Chuyện đình trong phố” chính là một phương thức bảo tồn độc đáo để trả lại sự sống động cho những không gian này. Ở đó, hoạt động nghệ thuật của những nghệ sĩ trẻ đã tạo nên sự tương tác và đối thoại đặc thù, để những ngôi đình xưa cũ đảm nhiệm một “sứ mạng” mới: Kết nối không chỉ với người dân bản địa mà cả với du khách thập phương.

Xa hơn, như kì vọng của những người thực hiện, những ngôi đình trong phố cổ Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành những không gian sáng tạo độc đáo - khi các nghệ sĩ trẻ hôm nay sẽ nối dài nguồn cảm hứng sáng tạo của những nghệ nhân xưa để phát triển những dự án nghệ thuật cộng đồng.

Đánh thức sự quan tâm của dư luận tới các di sản công nghiệp

Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 với chủ đề “Dòng chảy” do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Tạp chí Kiến trúc, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tổ chức, là sự kiện thường niên được tổ chức từ năm 2021 tại Hà Nội. Tuy nhiên, lần tổ chức thứ 3 năm 2023 vừa qua đã có nhiều bước đột phát lớn về quy mô và địa điểm - khi các kiến trúc cũ thời Pháp như tháp nước Hàng Đậu, cầu Long Biên, nhà máy xe lửa Gia Lâm… được sử dụng và thu hút một lượng lớn nghệ sĩ tham gia.

Với chủ đề “Dòng chảy”, diễn ra với hơn 60 hoạt động văn hóa, 4 công trình giới thiệu kiến trúc, 20 trưng bày và triển lãm, 19 hội thảo và tọa đàm, trong đó có 5 hội thảo quốc tế, 12 hoạt động nghệ thuật, chuỗi sự kiện cộng đồng, hội chợ sáng tạo… lễ hội đã thu hút 200.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm tại Nhà máy Xe lửa Gia Lâm; 30.000 lượt khách tham quan tháp nước Hàng Đậu; 26.000 vé tàu đã bán ra cho khách trải nghiệm tuyến tàu di sản; thu hút sự hưởng ứng, chủ động sáng tác của 1.000 nhà sáng tạo nội dung…

Bên cạnh việc “khơi nguồn” sáng tạo cho các nghệ sĩ - điều vốn luôn được khuyến khích trong xu thế phát triển công nghiệp văn hóa và xây dựng thành phố sáng tạo Hà Nội - thành công của lễ hội còn nằm ở việc trực tiếp đánh thức sự quan tâm của dư luận tới các di sản công nghiệp trong thành phố.

Theo đó, trong bối cảnh chính sách di dời cơ sở sản xuất công nghiệp ra khỏi nội đô đã và đang để lại nhiều di sản công nghiệp giàu tiềm năng, những không gian này hoàn toàn có thể được “đánh thức” để trở thành tổ hợp văn hóa sáng tạo, dịch vụ, sản phẩm mới, góp phần thực hiện Chiến lược phát triển Công nghiệp văn hóa Thủ đô, hướng đến sự phát triển bền vững.

Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 do UBND thành phố Hà Nội - Hội Kiến trúc sư Việt Nam chỉ đạo; Sở Văn hóa và Thể thao, Tạp chí Kiến trúc (Hội Kiến trúc sư Việt Nam), Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tổ chức với sự đồng hành của Văn phòng đại diện UNESCO tại Hà Nội, Chương trình định cư con người Liên hợp quốc (UN-HABITAT) và sự phối hợp của các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã.

Lan tỏa hình ảnh Hà Nội tới công chúng

Quảng bá du lịch Hà Nội qua MV “Going Home” của nghệ sĩ saxophone Kenny G, do báo Nhân Dân và IB Group Việt Nam thực hiện, là đề cử cuối cùng của "Việc làm- Vì tình yêu Hà Nội".

Đây là MV được quay khi Kenny G có chuyến biểu diễn tại Hà Nội vào tháng 11/2023, trong chương trình Good Morning Vietnam, do báo Nhân Dân và IB Group Việt Nam tổ chức. Trong MV "Going Home", nghệ sĩ Kenny G trình diễn ca khúc Going Home tại các địa danh nổi tiếng của Thủ đô Hà Nội như Hồ Gươm, Hoàng Thành Thăng Long, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, cầu Long Biên.

Thủ đô ngàn năm văn hiến hiện lên với vẻ đẹp vừa bình yên, vừa lãng mạn, hào hùng và cổ kính. Trong MV, nghệ sĩ Kenny G còn có dòng lưu bút khen ngợi dành cho Việt Nam: “Hà Nội là thành phố tuyệt diệu cùng với những con người tuyệt vời. Cảm ơn vì sự chào đón nồng nhiệt của các bạn đã dành cho tôi. Thân ái, Kenny G”.

Ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập báo Nhân Dân đã chia sẻ: "Khi báo Nhân Dân khởi xướng chương trình Good Morning Việt Nam, chúng tôi trăn trở: nếu chỉ mời nghệ sĩ đến biểu diễn thuần túy với mục đích cao đẹp - sử dụng tiền bán vé dành cho công tác thiện nguyện - đã là rất tốt rồi. Tuy nhiên, chúng tôi mong muốn cần phải có sự khác biệt hơn. Và khi trao đổi với nhau, chúng tôi nghĩ ra ý tưởng mời nghệ sĩ quảng bá cho du lịch Việt Nam.

Thực ra, để quay một MV như vậy vô cùng tốn kém nên khi đưa ra ý tưởng, chúng tôi không dám chắc nghệ sĩ đồng ý. Lúc đầu, chúng tôi còn nghĩ sẽ quảng bá du lịch Việt Nam nói chung nhưng sau đó nhận thấy việc này sẽ phải di chuyển đến nhiều nơi, vừa tốn kém về mặt vật chất nhưng quan trọng hơn là nghệ sĩ không thể có thời gian đi nhiều nơi.

Do sự kiện Good Morning Việt Nam diễn ra tại Hà Nội nên nghĩ lại, chúng tôi thấy phù hợp nhất là thuyết phục nghệ sĩ quay với những địa danh ở Thủ đô. Và thực hiện MV khi hướng tới dấu mốc kỉ niệm 70 năm giải phóng Thủ đô thì lựa chọn điểm quay tại Hà Nội là phương án có ý nghĩa và khả thi hơn cả.

Rất may khi đề xuất với nghệ sĩ, anh Kenny G đã nhận lời ngay. Phải nói, chúng tôi rất bất ngờ và niềm vui không thể nào tả được”.

Ông Lê Quốc Minh phân tích, để giới thiệu về Hà Nội, về du lịch nói chung bằng hình ảnh đẹp, câu bình hấp dẫn trong các video thì có lẽ đã có muôn người làm rồi. Nhưng sử dụng âm thanh rất đẹp của những nghệ sĩ nổi tiếng thì ít nơi làm được. Đặc biệt là nghệ sĩ trình diễn còn hóa thân vào video như một nhân vật để thể hiện thì cách làm này không quá phổ biến trên thế giới.

Có thể thấy, với sự xuất sắc trong hình ảnh, cộng với sức hút của Kenny G, sau một thời gian ra mắt, MV “Going Home” đã nhận được hàng triệu lượt xem trên tất cả các nền tảng phát hành. Nhưng đó chưa phải là tất cả. Điều quan trọng là hình ảnh của Hà Nội nói riêng, Việt Nam nói chung đã được lan tỏa tới công chúng Việt Nam cũng như thế giới theo một cách dễ tiếp nhận, đi sâu vào lòng người và từ đó dẫn đến hành động: Du khách quốc tế đến Việt Nam từ một đến nhiều lần, du khách nội địa cũng đến Hà Nội nhiều lần hơn nữa.

PV