Giám đốc điều hành WEF: Người trẻ phải học cách hợp tác với máy móc

Giám đốc điều hành WEF Stephan Mergenthaler tại buổi trò chuyện với giới trẻ Việt Nam sáng 25/11. Ảnh: BTC.

Chia sẻ với giới trẻ TP.HCM dưới góc nhìn của chuyên gia quốc tế, Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) Stephan Mergenthaler cho biết trong báo cáo Future of Jobs được thực hiện 2 năm 1 lần của WEF, khảo sát và lấy ý kiến một mạng lưới rất lớn các chuyên gia và doanh nghiệp toàn cầu, 39% các kỹ năng cốt lõi của lực lượng lao động sẽ thay đổi vào năm 2030.

Con số này dẫn đến một thực tế: Công việc tương lai của người trẻ sẽ đòi hỏi những năng lực mà hôm nay thậm chí còn chưa từng nghe đến.

Theo ông Stephan Mergenthaler, khi hỏi doanh nghiệp “điều gì đang cản trở quá trình chuyển đổi của công ty?”, 63% câu trả lời cho rằng khoảng cách kỹ năng là rào cản lớn nhất. Nói cách khác, các công ty không có đủ nhân lực sở hữu đúng năng lực cần thiết cho mô hình vận hành tương lai. Điều này bắt nguồn từ tốc độ thay đổi theo cấp số nhân của công nghệ.

'Tương lai không phải là câu chuyện AI thay thế con người'

Vị chuyên gia nhấn mạnh chúng ta đang sống trong thời kỳ bùng nổ của trí tuệ nhân tạo, thể hiện qua sự tăng trưởng nhanh chóng của năng lực tính toán dành cho việc huấn luyện các mô hình ngôn ngữ lớn. Không chỉ AI, mà cả điện toán lượng tử cũng đang phát triển mạnh mẽ, mở ra khả năng tạo ra bước nhảy vọt về năng lực tính toán.

Theo Giám đốc điều hành WEF, nếu hiện nay, 47% công việc vẫn được thực hiện hoàn toàn bởi con người, thì đến năm 2030, tỷ lệ này sẽ thay đổi.

Cụ thể, gần 1/3 công việc do công nghệ đảm nhiệm, 1/3 dựa trên sự hợp tác con người - máy móc, và phần còn lại do con người thực hiện. Đây chính là mô hình mà thế hệ trẻ phải chuẩn bị bước vào - hợp tác giữa con người và AI.

Quan điểm của ông Stephan Mergenthaler là tương lai không phải là câu chuyện AI thay thế con người, mà là việc xây dựng đội ngũ hybrid teams (đội ngũ nhân sự kết hợp làm việc với AI), trong đó máy móc đóng góp sức mạnh tính toán và con người đóng góp sáng tạo, tư duy chiến lược và cảm xúc.

Ông Stephan Mergenthaler nhấn mạnh hiện có 3 sự dịch chuyển tư duy quan trọng mà giới trẻ cần chuẩn bị.

Thứ nhất, chuyển từ tư duy cạnh tranh sang hợp tác với AI. Công nghệ không phải “đối thủ”, mà là công cụ giúp con người tập trung vào các giá trị cao hơn.

Thứ hai, chuyển từ “học một lần cho cả đời” sang “học liên tục”, kỹ năng không còn là một bộ công cụ tĩnh, mà là hành trình không ngừng cập nhật.

Thứ ba, chuyển từ chuyên môn hóa sang tư duy liên ngành. Thế giới mới đòi hỏi khả năng kết nối các lĩnh vực để tạo ra giải pháp mới - điều mà máy móc chưa thể làm.

Lợi thế của Việt Nam trong chuyển đổi số là người trẻ

Cũng trong khuôn khổ talkshow, ông Đặng Văn Tú, Giám đốc Công nghệ Tập đoàn CMC, nhấn mạnh lợi thế lớn nhất của Việt Nam là sở hữu dân số hơn 100 triệu người, trong đó tỷ lệ giới trẻ chiếm phần lớn.

Việt Nam tự hào có lực lượng lao động trẻ là lợi thế cạnh tranh so với các cường quốc công nghệ. Ảnh: BTC.

Theo ông Tú, đây là một lợi thế cực kỳ quan trọng, vì các doanh nghiệp toàn cầu đang tìm kiếm nguồn nhân lực AI quy mô lớn (từ 5.000 đến 20.000 kỹ sư), điều mà các quốc gia nhỏ hơn như Singapore khó có thể đáp ứng. Bên cạnh đó, tỷ lệ sinh viên theo học các ngành khoa học kỹ thuật ở Việt Nam cao hơn nhiều so với các nước láng giềng như Thái Lan.

Làn sóng phát triển công nghệ AI và bán dẫn hiện nay đang khiến Việt Nam nhận được sự quan tâm của cộng đồng quốc tế hơn hẳn so với các làn sóng công nghệ trước đây. Việt Nam cũng nhận được sự ủng hộ từ thể chế và chính sách của Nhà nước như Nghị định 75/2025 về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, tạo động lực quan trọng cho phát triển công nghệ.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn thiếu nhiều mô hình AI quan trọng về ngôn ngữ lớn. Điều này hạn chế khả năng tự chủ công nghệ và ứng dụng trong nước.

Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, mặc dù nhóm này có đóng góp quan trọng cho nền kinh tế, họ vẫn thiếu nguồn lực, kiến thức và kinh nghiệm, dẫn đến việc ứng dụng AI còn rất hạn chế.

Mặc dù người Việt học nhanh và có khả năng tạo ra các giải pháp "demo" nhanh chóng, việc thiếu nhân lực quy mô lớn vẫn là một điểm yếu đáng kể. Nhưng dưới góc độ lạc quan, ông Tú nhận định đây là cơ hội để giới trẻ tập trung bổ sung kỹ năng và tham gia vào lĩnh vực này.

Đại diện Tập đoàn CMC cho hay tập đoàn đang tham gia giải quyết những thách thức trên thông qua hai sáng kiến chính.

Thứ nhất, CMC xây dựng khung chuyển đổi AI (AI Transformation Framework), nhằm giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, có thể ứng dụng AI một cách hiệu quả.

Thứ hai, CMC phát triển hệ sinh thái mở (Open Ecosystem), thông qua hệ sinh thái CMC Open AI, tận dụng năng lực tính toán và kỹ thuật của tập đoàn để mời gọi giới trẻ cùng tham gia sáng tạo và xây dựng các giải pháp công nghệ mới.

Giáo sư Scott Thompson-Whiteside, Tổng giám đốc RMIT Việt Nam, nhấn mạnh thanh niên Việt Nam là lực lượng then chốt thúc đẩy phát triển bền vững trong bối cảnh chuyển đổi số, sản xuất tiên tiến và chuyển dịch xanh. Vị giáo sư cho hay RMIT Việt Nam đã và đang hiện thực hóa việc này thông qua nghiên cứu, giáo dục và kết nối doanh nghiệp, mở đường cho thế hệ trẻ đóng góp vào tương lai thịnh vượng của Việt Nam và khu vực.

Bảo chứng cho hành động này, Đại học RMIT Việt Nam và Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tại TP.HCM (HCMC C4IR) đã công bố thỏa thuận hợp tác về phát triển nhân lực, nghiên cứu chiến lược, ứng dụng công nghệ và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tại khuôn khổ buổi Talkshow truyền cảm hứng cho giới trẻ - "Intelligent Generation NOW" (Thế hệ thông minh đương thời), sáng 25/11.

Thảo Liên