Giảm nghèo bền vững ở xã Hòa Phú: Không để 'thoát nghèo trên giấy'

Thực tiễn đó đòi hỏi cách làm giảm nghèo bền vững phải đi vào chiều sâu, không dừng ở con số mà theo sát từng hộ dân.

Ngôi nhà cấp 4 rộng hơn 40m2 của gia đình anh Nguyễn Văn Tươi (ở xã Hòa Phú) quá nhỏ so với nhu cầu của 5 thành viên. Cuộc sống cả gia đình phụ thuộc thu nhập của hai con trai đang làm tại một doanh nghiệp trên địa bàn xã. Ảnh: Kim Nhuệ

Không còn hộ nghèo, nhưng chưa thể yên tâm

Theo rà soát năm 2025, trên địa bàn xã Hòa Phú không còn hộ nghèo theo chuẩn hiện hành. Đây là kết quả đáng ghi nhận trong bối cảnh xã mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập nhiều đơn vị hành chính cũ, dân số trên 50.000 người, địa bàn rộng với 33 thôn, điều kiện kinh tế - xã hội còn không đồng đều. Tuy nhiên, đằng sau con số “không còn hộ nghèo” là một thực tế không thể xem nhẹ.

Toàn xã hiện vẫn còn 129 hộ cận nghèo, chiếm khoảng 1,2% tổng số hộ dân, cùng nhiều trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Đây là nhóm đối tượng rất dễ bị tổn thương trước những biến động về sức khỏe, việc làm, thiên tai hay rủi ro xã hội. Chỉ một biến cố nhỏ cũng có thể khiến họ rơi trở lại vòng xoáy nghèo đói, dù trên giấy tờ đã được xác định là “thoát nghèo”.

Nhận diện rõ nguy cơ này, Đảng ủy, chính quyền xã Hòa Phú xác định giảm nghèo bền vững trong giai đoạn hiện nay không thể chỉ dừng ở việc hoàn thành chỉ tiêu, mà phải chuyển sang tư duy giữ vững thành quả. Trọng tâm không còn là “có hay không hộ nghèo”, mà là làm sao để các hộ cận nghèo, các gia đình vừa thoát nghèo và những hoàn cảnh đặc biệt khó khăn không bị bỏ lại phía sau.

Trong cách tiếp cận đó, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Hòa Phú và các tổ chức chính trị - xã hội giữ vai trò nòng cốt. Không chỉ là cầu nối giữa chính quyền với nhân dân, Mặt trận còn trực tiếp tham gia rà soát, vận động, tổ chức thực hiện các chính sách an sinh, bảo đảm việc hỗ trợ đến đúng đối tượng, sát với thực tiễn đời sống.

Gia đình anh Đỗ Hữu Tiến (ở xã Hòa Phú) dù có 3 thành viên nhưng không có việc làm thêm, thu nhập phụ thuộc khoản trợ cấp xã hội. Ảnh: Kim Nhuệ

Nhà ở, sinh kế và an sinh - những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ

Qua rà soát thực tế của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Hòa Phú cho thấy nhu cầu hỗ trợ của các hộ cận nghèo tập trung chủ yếu vào ba nhóm vấn đề: Nhà ở xuống cấp, thiếu sinh kế ổn định và gánh nặng an sinh do tuổi cao, bệnh tật, người phụ thuộc nhiều.

Riêng về nhà ở, toàn xã có 24 hộ có nhu cầu được hỗ trợ xây dựng, sửa chữa do nhà đã xuống cấp nghiêm trọng, không bảo đảm an toàn sinh hoạt, nhất là trong mùa mưa bão. Tuy nhiên, do vướng mắc về điều kiện pháp lý đất đai hoặc chưa đủ tiêu chí theo quy định, không phải tất cả trường hợp đều có thể triển khai hỗ trợ cùng thời điểm.

Trên cơ sở nguồn lực được thành phố phân bổ, năm 2025, xã Hòa Phú hỗ trợ xây dựng nhà “Đại đoàn kết” cho 6 hộ đủ điều kiện, mỗi hộ được hỗ trợ 50 triệu đồng. Với các trường hợp còn lại, địa phương tiếp tục vận động từ Quỹ “Vì người nghèo” và các nguồn xã hội hóa để từng bước cải thiện điều kiện nhà ở, với quan điểm không dàn trải, ưu tiên đúng những trường hợp thực sự cấp thiết.

Cùng với nhà ở, hỗ trợ sinh kế được xác định là giải pháp then chốt nhằm giúp các hộ cận nghèo từng bước đứng vững. Qua rà soát, xã Hòa Phú đã lựa chọn 12 trường hợp để triển khai hỗ trợ phát triển kinh tế, trong đó 6 hộ được hỗ trợ bò sinh sản và 6 hộ được hỗ trợ xe máy làm phương tiện mưu sinh, với tổng kinh phí 240 triệu đồng.

Điểm đáng chú ý là việc hỗ trợ sinh kế không thực hiện theo cách cấp phát đồng loạt, mà căn cứ sát vào nhu cầu thực tế của từng gia đình. Người dân được chủ động lựa chọn con giống, phương tiện phù hợp, có hóa đơn chứng từ đầy đủ và được theo dõi sau hỗ trợ nhằm bảo đảm hiệu quả lâu dài, tránh tình trạng hỗ trợ hình thức.

Song song với đó, công tác an sinh xã hội tiếp tục được Mặt trận Tổ quốc xã quan tâm triển khai thường xuyên. Trong năm 2025, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã đã phối hợp tổ chức thăm hỏi, tặng 432 suất quà cho các hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn với tổng trị giá gần 168 triệu đồng; trao 124 suất quà tại Ngày hội Đại đoàn kết ở khu dân cư; hỗ trợ xây dựng 19 nhà “Đại đoàn kết” cho các hộ cận nghèo với tổng kinh phí trên 1 tỷ đồng.

Đoàn Thanh niên xã Hòa Phú phối hợp Ngân hàng Chính sách hỗ trợ 111 hộ gia đình đoàn viên vay hơn 7,4 tỷ đồng phát triển kinh tế. Ảnh: Lê Hân

Phát huy sức mạnh của các tổ chức thành viên

Một điểm nổi bật trong công tác giảm nghèo bền vững ở Hòa Phú là sự vào cuộc đồng bộ của các tổ chức chính trị - xã hội dưới mái nhà chung Mặt trận.

Hội Nông dân xã, với hơn 4.800 hội viên, đã phát huy vai trò trong hỗ trợ phát triển kinh tế, quản lý và khai thác hiệu quả các nguồn vốn vay. Đến nay, tổng dư nợ các nguồn vốn do Hội quản lý trên địa bàn xã đạt hơn 84 tỷ đồng, tăng so với thời điểm trước sáp nhập, không phát sinh nợ xấu. Các mô hình tổ hội nghề nghiệp, chi hội nghề nghiệp tiếp tục được củng cố, góp phần tạo sinh kế bền vững cho hội viên, trong đó có nhiều hộ cận nghèo.

Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Hòa Phú cũng để lại dấu ấn rõ nét khi giúp đỡ 100% hộ cận nghèo do phụ nữ làm chủ hộ phát triển kinh tế, nâng cao mức sống. Trong năm 2025, Hội đã hỗ trợ xây dựng, sửa chữa 2 “Mái ấm tình thương” cho hội viên phụ nữ thuộc hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn với tổng giá trị hơn 106 triệu đồng, đồng thời tổ chức nhiều hoạt động chăm lo phụ nữ, trẻ em yếu thế.

Đoàn Thanh niên xã phát huy vai trò xung kích trong các hoạt động tình nguyện, an sinh xã hội, hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công, chuyển đổi số; đồng thời triển khai nhiều công trình thanh niên thiết thực như “Thắp sáng đường quê”, “Tủ sách thanh niên”, “Nồi cháo nghĩa tình”. Những hoạt động này không chỉ cải thiện điều kiện sống mà còn góp phần giảm bớt chi phí sinh hoạt cho các hộ khó khăn.

Hội Cựu chiến binh xã tiếp tục giữ vai trò gương mẫu trong vận động hội viên phát triển kinh tế, tham gia các quỹ an sinh xã hội, giúp đỡ hội viên khó khăn. Đến nay, toàn xã không còn hội viên cựu chiến binh thuộc hộ nghèo, chỉ còn một hội viên thuộc hộ cận nghèo do mắc bệnh hiểm nghèo.

Chủ tịch UBND xã Hòa Phú Vũ Xuân Hùng tặng quà, động viên các gia đình nhân Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc. Ảnh: Lê Hân

Đồng hành lâu dài - chìa khóa của giảm nghèo bền vững

Theo Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Hòa Phú Nguyễn Thị Nga, một trong những bài học quan trọng rút ra từ thực tiễn là giảm nghèo bền vững không thể chỉ dừng lại ở việc trao tiền, trao phương tiện, mà phải coi trọng khâu theo dõi sau hỗ trợ. Nếu thiếu sự đồng hành lâu dài, rất dễ xảy ra tình trạng người dân vẫn khó khăn nhưng không còn nằm trong diện được quan tâm, hỗ trợ.

Vì vậy, Mặt trận Tổ quốc xã Hòa Phú đã chỉ đạo Ban Công tác Mặt trận các thôn, các đoàn thể cơ sở thường xuyên nắm bắt tình hình đời sống của các hộ cận nghèo, kịp thời phản ánh những khó khăn phát sinh để đề xuất phương án hỗ trợ phù hợp. Việc theo dõi không chỉ dựa trên hồ sơ, số liệu, mà gắn với tiếp xúc trực tiếp, hiểu rõ hoàn cảnh, nhu cầu thực tế của từng hộ.

Bước sang năm 2026, xã Hòa Phú tiếp tục xác định công tác chăm lo cho hộ cận nghèo và các hoàn cảnh đặc biệt khó khăn là nhiệm vụ trọng tâm. Mặt trận Tổ quốc xã và các tổ chức thành viên đặt mục tiêu nâng cao chất lượng các cuộc vận động, tăng cường giám sát, phản biện xã hội, phát huy vai trò cầu nối giữa nhân dân với Đảng, chính quyền; đồng thời tiếp tục huy động các nguồn lực xã hội hóa để mở rộng hỗ trợ nhà ở, sinh kế, an sinh.

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Hòa Phú Nguyễn Thị Nga khen thưởng nhiều tập thể, cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác Mặt trận năm 2025. Ảnh: Lê Hân

Thực tiễn ở Hòa Phú cho thấy, khi không còn hộ nghèo theo chuẩn, bài toán giảm nghèo đã bước sang giai đoạn mới - giai đoạn của sự bền bỉ, sát sao và nhân văn. Ở đó, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã Hòa Phú không chỉ làm nhiệm vụ vận động, mà thực sự trở thành chỗ dựa để người dân yên tâm vươn lên, không bị tụt lại phía sau trong quá trình phát triển chung của địa phương.

Kim Nhuệ