Giảm nghèo phải gắn với nông nghiệp sinh thái

Giảm nghèo bền vững gắn với sinh thái nông thôn. Ảnh: L.H.

Thay đổi cơ chế hỗ trợ có điều kiện

Đánh giá về công tác giảm nghèo giai đoạn 2021 - 2025 ông Phạm Hồng Đào - Phó Chánh văn phòng Văn phòng quốc gia giảm nghèo, cho biết: Giai đoạn 2021 - 2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều bình quân toàn quốc giảm 1,03%/năm; tại các huyện nghèo giảm 6,70%/năm; hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm 4,45%/năm. Có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát nghèo (đạt 35%) và 3 huyện nghèo thoát nghèo (đạt 30%).Tuy nhiên, theo ông Đào, công tác giảm nghèo vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế như một số văn bản hướng dẫn và phân bổ vốn ban hành chậm; phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương chưa chặt chẽ; huy động nguồn lực xã hội hóa còn hạn chế…

Thực tế cho thấy, trong bối cảnh sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025 hết hiệu lực và yêu cầu thực hiện các nghị quyết, chiến lược lớn của Đảng, Nhà nước, giai đoạn tới cần xây dựng Chương trình hợp nhất các chương trình mục tiêu quốc gia. Mục tiêu tổng quát là giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hướng tới xây dựng cộng đồng hạnh phúc; phấn đấu giai đoạn 2026 - 2030 giảm tỷ lệ nghèo đa chiều bình quân 1 - 1,5%/năm.

Đề cập đến những thách thức trong công tác giảm nghèo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) Phùng Đức Tiến cũng cho rằng, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mà các thách thức phi truyền thống như biến đổi khí hậu, thiên tai cực đoan và cạn kiệt tài nguyên tác động trực tiếp đến nhóm người yếu thế. Do đó, giảm nghèo không còn là câu chuyện đơn lẻ của việc hỗ trợ thu nhập, mà phải gắn chặt với quy hoạch nông nghiệp sinh thái và bảo vệ môi trường sống.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của Nghị quyết 257 vừa được Quốc hội thông qua, ông Tiến cho biết, tư duy chủ đạo của giai đoạn 2026 - 2035 là sự “tích hợp”. 3 chương trình mục tiêu quốc gia bao gồm: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững, Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ được quy về một mối quản lý thống nhất.

Theo ông Tiến, một trong những thay đổi mang tính bước ngoặt trong phương thức thực hiện chính sách đó là lộ trình chuyển dịch kiên quyết từ cơ chế “cho không” sang “hỗ trợ có điều kiện”.

Thiết lập cơ chế quỹ dự phòng

Gợi mở đề xuất những giải pháp để tiến tới giảm nghèo bền vững, bà Vũ Thị Ngọc Loan - Phó Trưởng ban Tuyên giáo, UBTƯ MTTQ Việt Nam cho biết, giảm nghèo bền vững là chủ trương lớn, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước, mang đậm giá trị nhân văn và truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc Việt Nam. Trong tiến trình đó, MTTQ Việt Nam giữ vai trò nòng cốt trong tập hợp, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực góp phần thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.

Nguồn lực huy động được được sử dụng tập trung cho các nội dung thiết yếu như xây dựng, sửa chữa nhà Đại đoàn kết, hỗ trợ sinh kế, y tế, giáo dục, cứu trợ thiên tai và chăm lo Tết cho người nghèo. Đặc biệt, phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước năm 2025” đã trở thành điểm sáng, thể hiện rõ vai trò cầu nối của Mặt trận trong việc biến tinh thần đoàn kết thành những công trình, phần việc cụ thể; riêng ở cấp Trung ương đã vận động được trên 350 tỷ đồng.

MTTQ Việt Nam cũng chủ động tham gia triển khai các dự án, mô hình giảm nghèo gắn với phát triển sinh kế bền vững. Nhiều mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, hỗ trợ giống, vốn, kỹ thuật và tiêu thụ sản phẩm bước đầu mang lại hiệu quả, giúp người nghèo nâng cao thu nhập, hạn chế nguy cơ tái nghèo.

Từ thực tế đó bà Loan kiến nghị tăng cường chia sẻ cơ sở dữ liệu hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo để giám sát, huy động nguồn lực đúng đối tượng; đồng thời đề xuất cơ chế khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia các quỹ và hoạt động an sinh xã hội, như ưu đãi thuế hoặc hình thức ghi nhận phù hợp.

Lê Bảo