Giảm nghèo từ chính sách đặc thù của tỉnh

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Hà Nam đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 3,69% năm 2021 xuống còn 1,56% vào cuối năm 2025. Tuy nhiên, đến hết quý I/2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm chỉ còn 1,47%.

Ông Nguyễn Văn Quyết, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định: Đây không chỉ là một kết quả vượt mục tiêu của cả giai đoạn 2021–2025 mà còn là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của những chính sách đặc thù mà tỉnh đã kiên trì triển khai. Không trông chờ vào việc rót vốn từ Trung ương, tỉnh đã sớm xác định muốn giảm nghèo bền vững, phải có tư duy chủ động, sáng tạo. Vì thế, hàng loạt văn bản quan trọng như: Nghị quyết số 30/2022/NQ-HĐND ngày 09 tháng 12 năm 2022 của Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Nam ban hành quy định nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn ngân sách nhà nước để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 trên địa bàn tỉnh Hà Nam; Quyết định số 03/2023/QĐ-UBND của UBND tỉnh quy định định mức phân bổ vốn phù hợp với đặc thù từng địa phương… đã được ban hành.

Các chính sách không chỉ hướng đến cứu trợ tạm thời mà là tạo điều kiện thực chất để người dân vươn lên. Theo đó, tỉnh đã thực hiện hỗ trợ thêm 30% mức đóng bảo hiểm y tế cho người cận nghèo, ngoài 70% từ ngân sách Trung ương. Nhờ vậy, hàng chục nghìn người đã được khám chữa bệnh mà không lo gánh nặng chi phí. Vào mỗi dịp Tết Nguyên đán, tỉnh trích ngân sách hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt ở mức 500.000 đồng/người cho hộ nghèo và 300.000 đồng/người cho hộ cận nghèo. Cùng với đó, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh còn tặng mỗi hộ nghèo thêm 10kg gạo, góp phần giúp họ đón Tết đủ đầy.

Ngân hàng Chính sách xã hội đồng hành cùng chương trình giảm nghèo của tỉnh giai đoạn 2021-2025 với nhiều chương trình cho vay hiệu quả.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Quyết, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, điểm mạnh của Hà Nam là không áp dụng máy móc chính sách Trung ương mà có những cách làm riêng, linh hoạt và sát với điều kiện thực tế và mong muốn của người dân. Những cơ chế đặc thù đó chính là "chìa khóa" giúp người nghèo vươn lên bằng nội lực của mình... Chẳng hạn, thực hiện chủ trương “Không để ai bị bỏ lại phía sau”, tỉnh đã hỗ trợ người trong hộ nghèo có ít nhất một thành viên là người có công với cách mạng đang hưởng chính sách trợ cấp ưu đãi hằng tháng, trừ những người có mức thu nhập hằng tháng cao hơn mức chuẩn nghèo theo quy định của Chính phủ, bằng cách cấp đủ cho những thành viên không có nguồn thu nhập hằng tháng hoặc cấp thêm phần thiếu hụt cho các thành viên để thu nhập bằng mức 1.550.000 đồng/người/tháng đối với khu vực nông thôn; 2.050.000 đồng/người/tháng đối với khu vực thành thị. Chính sách này cũng áp dụng với người thuộc hộ nghèo có tất cả các thành viên trong hộ là đối tượng bảo trợ xã hội hưởng trợ cấp hằng tháng; người thuộc hộ nghèo có thành viên trong hộ là đối tượng bảo trợ xã hội hưởng trợ cấp hằng tháng và thành viên còn lại là người ngoài độ tuổi lao động, hoặc người trong độ tuổi lao động nhưng mất khả năng lao động, hoặc đối tượng khó khăn khác để thu nhập hằng tháng trên mức chuẩn nghèo theo quy định hiện hành.

Từ năm 2021 đến hết năm 2024, toàn tỉnh đã huy động hàng chục tỷ đồng từ các nguồn lực xã hội để bổ sung vào các chương trình giảm nghèo, xây dựng nhà đại đoàn kết, hỗ trợ học sinh nghèo, khám chữa bệnh, trợ giúp pháp lý… Chính quyền các cấp đặc biệt chú trọng đến công tác tuyên truyền, giúp người dân hiểu đúng, tiếp cận đúng, sử dụng đúng chính sách, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại.

Giảm nghèo không chỉ là chuyện con số. Đó còn là hành trình hiện thực hóa giấc mơ về mái nhà vững chãi, nơi người dân an tâm bám đất, dựng xây cuộc sống. Như ở huyện Lý Nhân, chương trình xóa nhà tạm, nhà không an toàn được triển khai sớm với tinh thần khẩn trương, quyết liệt, chỉ đạo ưu tiên khởi công trước cho các trường hợp đặc biệt khó khăn, người có công, hộ nghèo neo đơn.

Tính đến hết tháng 5/2025, toàn huyện đã hoàn thành xây mới và sửa chữa 117/160 căn nhà, đạt trên 73% kế hoạch. Bà Đoàn Thị Đón, sinh năm 1948, là người có công với cách mạng, sống tại thôn Yên Trạch, xã Bắc Lý vừa khánh thành ngôi nhà mới khang trang nhờ hỗ trợ của Nhà nước. Bà Đón xúc động cho biết: Nếu không có chương trình hỗ trợ của Nhà nước, tôi không thể nào có được căn nhà này. Trước kia, tôi sống một mình trong nhà tạm dột nát, con cháu lúc nào cũng lo nhưng bây giờ thì tôi và các con đều thấy rất yên tâm...

Bên cạnh nhà ở, tỉnh Hà Nam còn đồng thời thúc đẩy các mô hình sinh kế bền vững. Nhờ tín dụng chính sách, hàng ngàn hộ nghèo, cận nghèo được vay vốn ưu đãi để phát triển sản xuất, chăn nuôi, kinh doanh nhỏ. Trong 4 năm, từ 2021 đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 1.069 hộ nghèo được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội với số tiền trên 55,9 tỷ đồng; 3.148 hộ cận nghèo với số tiền vay ưu đãi gần 173,2 tỷ đồng.

Cùng với đó là các chính sách về giáo dục và y tế thiết thực đi vào đời sống. Toàn tỉnh có 14.189 lượt học sinh hộ nghèo và cận nghèo được miễn, giảm học phí với tổng số tiền trên 11,5 tỷ đồng. Không chỉ có cái ăn, cái mặc, người nghèo ở Hà Nam còn được bảo đảm quyền học, quyền chữa bệnh - hai nền tảng của thoát nghèo bền vững. Hà Nam đã và đang thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, đúng theo tinh thần Nghị quyết 24/2021/QH15 của Quốc hội ngày 28/7/2021 về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.

Tuy nhiên, trong số những hộ nghèo có tới 88,52% hộ không có khả năng lao động, bởi họ chủ yếu là người già, người bệnh, người đơn thân… Những trường hợp này rất khó thoát nghèo nếu không có sự hỗ trợ thường xuyên và lâu dài từ Nhà nước.

Theo ông Vũ Văn Trường, chuyên viên Phòng Phát triển Nông thôn, Sở Nông nghiệp và Môi trường, tỉnh đang chủ trương chuyển trọng tâm từ “giảm nghèo về số lượng” sang “ngăn ngừa tái nghèo, nâng chất lượng cuộc sống”, nhất là với các hộ mới thoát nghèo, dễ bị tổn thương. Điều đáng mừng, nhận thức người dân về thoát nghèo giai đoạn này đã thay đổi rõ rệt. Từ chỗ trông chờ vào chính sách, nhiều hộ đã chủ động vươn lên bằng nội lực: học nghề, chuyển đổi sản xuất, gia nhập hợp tác xã, khởi nghiệp nhỏ… Những chuyển biến này cho thấy hiệu quả lan tỏa từ cách làm giảm nghèo bền vững mà tỉnh đã kiên trì xây dựng.

Thực tế của công cuộc giảm nghèo ở Hà Nam cho thấy, giảm nghèo không chỉ là bài toán ngân sách mà còn là câu chuyện của ý chí, của cách làm. Từ những chính sách đặc thù, tỉnh đã mở ra cánh cửa cho hàng vạn người dân vững bước thoát nghèo và xa hơn là hành trình mưu cầu hạnh phúc của nhân dân.

Giang Nam