Giảm ô nhiễm nhựa từ những mô hình thiết thực

Là địa phương có tốc độ phát triển nhanh, kèm theo là lượng phát thải ngày càng lớn, vì vậy, TP Hà Tĩnh xác định ưu tiên công tác bảo vệ môi trường (BVMT) để hướng đến mục tiêu phát triển xanh. Từ năm 2020, địa phương tham gia dự án quản lý rác thải nhựa đại dương do Tổ chức quốc tế về bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam tài trợ.

Nông dân xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) xử lý tại chỗ rác hữu cơ làm phân bón.

Ông Nguyễn Việt Hiền - Phó Trưởng phòng NN&MT thành phố Hà Tĩnh chia sẻ: “Thời gian qua, chúng tôi đã phối hợp xóa điểm nóng môi trường tại chợ Đò (phường Đồng Môn). Đến nay, trên địa bàn không còn điểm nóng về rác thải nhựa. Thành phố cũng thực hiện đồng loạt mô hình chợ giảm rác nhựa bằng nhiều hình thức. Cùng đó, hình thành một số khu vui chơi cho trẻ em từ vật liệu tái chế (gồm các hạng mục vui chơi được lắp ráp từ những nguyên vật liệu tái chế đã qua sử dụng như lốp xe, gỗ...). Xây dựng mô hình ngôi nhà tiết kiệm để thu gom vật liệu tái chế. Trên đồng ruộng cũng được xây dựng hàng trăm bể thu gom, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật; đồng thời phối hợp với đơn vị chuyên môn thu gom lại và xử lý theo quy định. Tại hộ gia đình, rác thải được phân loại, nhiều hộ đã có thể xử lý tại chỗ rác hữu cơ làm phân bón”.

Tại hầu hết các thôn, xóm, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh đều đã xây dựng mô hình “Ngôi nhà tiết kiệm sinh thái” (hoặc “Ngôi nhà xanh”) với mục tiêu vận động cộng đồng phân loại và thu hồi vật liệu tái chế.

Cũng như tại TP Hà Tĩnh, các địa phương khác trên địa bàn tỉnh đã tích cực triển khai các mô hình, phong trào BVMT, phòng chống rác thải nhựa. Tại hầu hết các thôn xóm, tổ dân phố đều đã xây dựng mô hình “Ngôi nhà tiết kiệm sinh thái”, "Ngôi nhà xanh” với mục tiêu vận động cộng đồng phân loại và thu hồi vật liệu tái chế trong đó có rác thải nhựa.

Bà Trần Thị Hiền - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Mỹ (Nghi Xuân) cho hay: “Các mô hình BVMT được triển khai trên địa bàn đã tạo được sự lan tỏa lớn trong cộng đồng. Riêng “Ngôi nhà xanh” của chị em phụ nữ có hiệu quả rất cao. Đây là ngôi nhà được thiết kế bằng khung thép, bọc lưới xung quanh và được đặt tại hội quán thôn để người dân bỏ phế liệu. Định kỳ hằng tuần, chi hội phụ nữ sẽ thu hồi, bán vật liệu tái chế. Số tiền thu được sẽ được sử dụng cho các mục đích xã hội như tặng quà cho người gặp hoàn cảnh khó khăn; góp quỹ hỗ trợ xây dựng mô hình sinh kế. Ngoài ra, ĐVTN trên địa bàn cũng tận dụng vật liệu tái chế để làm khu vui chơi trẻ em tại khuôn viên nhà văn hóa các thôn…”.

Xã Xuân Mỹ (huyện Nghi Xuân) tận dụng vật liệu tái chế để làm khu vui chơi trẻ em.

Theo số liệu từ Sở NN&MT, mỗi ngày, Hà Tĩnh phát sinh 744 tấn rác thải. Trong đó có khoảng 37 tấn rác thải nhựa; chủ yếu là túi ni lông, cốc thìa nhựa dùng một lần, chai lọ nhựa... Trong số đó có khoảng 26 tấn được thu gom để tái chế, tái sử dụng. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 9,2 tấn được thu gom nhưng không tái chế mà đốt tại các lò đốt rác; khoảng 1,8 tấn chưa được thu gom theo quy định gây ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe con người.

Rác thải nhựa từ lốp xe được xã Cổ Đạm (Nghi Xuân) tận dụng làm bồn hoa cây cảnh.

Ông Nguyễn Tiến Hùng - Phó Giám đốc Sở NN&MT cho biết: “Thời gian qua, ngành môi trường đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch giảm thiểu rác thải nhựa; Quy định quản lý chất thải rắn sinh hoạt; chỉ đạo các địa phương triển khai thực hiện phân loại rác tại nguồn và giảm thiểu, hạn chế việc sử dụng các sản phẩm từ nhựa khó phân hủy. Bên cạnh những hoạt động thu gom, phân loại, tái chế tại hộ gia đình, khu dân cư, đồng ruộng; nhiều địa phương cũng tổ chức các đợt ra quân thu gom túi ni lông, rác thải nhựa trên bãi biển; đặc biệt là các vùng bãi tắm của các khu du lịch như: Thiên Cầm, Thạch Hải, Thạch Bằng, Kỳ Xuân, Xuân Thành…

Nhiều địa phương thường xuyên tổ chức các đợt ra quân thu gom túi ni lông, rác thải nhựa trên bãi biển.

Nhờ đó, việc kiểm soát rác thải nhựa tại nguồn trên địa bàn tỉnh được thực hiện khá hiệu quả. Ý thức BVMT được lan tỏa. Một số siêu thị lớn đã sử dụng túi ni lông dễ phân hủy thay thế cho túi ni lông khó phân hủy; thực hiện gói thực phẩm bằng lá chuối… Một bộ phận tiểu thương bán hàng tại các chợ, cửa hàng cũng đã có ý thức hạn chế việc cung cấp túi ni lông khó phân hủy cho khách hàng. Nhiều cửa hàng ẩm thực cũng đã thay đổi sử dụng ly cốc giấy thay cho ly cốc nhựa dùng một lần...”.

Nông dân Hà Tĩnh tích cực thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật.

Dương Chiến