Giám sát, hỗ trợ theo địa chỉ để giảm nghèo bền vững

Nguồn lực triển khai cơ bản “về đích”

Theo báo cáo của UBND phường Phong Điền, sau khi triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, công tác giảm nghèo trên địa bàn đạt nhiều kết quả tích cực. Các chỉ tiêu chủ yếu đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Kết quả điều tra hộ nghèo năm 2025 cho thấy, toàn phường hiện còn 69 hộ nghèo với 144 nhân khẩu, chiếm 0,96% tổng số hộ dân.

Đoàn giám sát HĐND phường Phong Điền làm việc với UBND phường

Bên cạnh đó, toàn phường có 106 hộ cận nghèo với 285 nhân khẩu, chiếm 1,48%; trong đó có 16 hộ cận nghèo đơn thân, 49 hộ không có khả năng lao động và 1 hộ cận nghèo dân tộc thiểu số. Đáng chú ý, trên địa bàn đã có 9/37 tổ dân phố không còn hộ nghèo, phản ánh kết quả giảm nghèo tương đối đồng đều giữa các khu dân cư.

Xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm gắn với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, UBND phường đang rà soát, lựa chọn các hộ dự kiến thoát nghèo để xây dựng giải pháp hỗ trợ theo địa chỉ, gắn với từng chiều thiếu hụt cụ thể... Trên cơ sở đó, các cơ quan, ban, ngành được phân công phối hợp xây dựng phương án hỗ trợ phù hợp, tránh dàn trải.

Về nguồn lực, phường đang triển khai 2 dự án thuộc tiểu dự án 2 và dự án 3 của Chương trình, với tổng vốn Trung ương bố trí 2.857 triệu đồng. Đến thời điểm giám sát, kết quả giải ngân đạt 2.853,46 triệu đồng. "Các dự án bước đầu đã góp phần tạo việc làm, nâng thu nhập, ổn định đời sống cho người dân, tạo điều kiện để hộ nghèo, cận nghèo từng bước vươn lên", UBND phường đánh giá.

Cùng với các dự án thuộc Chương trình, nhiều chính sách hỗ trợ khác cũng được triển khai đồng bộ như hỗ trợ vay vốn tín dụng chính sách, trợ giúp pháp lý, hỗ trợ nhà ở. Trong 9 tháng năm 2025, thực hiện Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát theo quyết định của UBND thành phố, phường đã hoàn thành 8/8 nhà (gồm 4 nhà xây mới, 4 nhà sửa chữa), tổ chức nghiệm thu và hỗ trợ kinh phí đầy đủ cho các hộ thụ hưởng.

Một điểm đáng chú ý được Đoàn giám sát ghi nhận, sau khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, UBND phường đã chỉ đạo quyết liệt để Chương trình giảm nghèo được triển khai liên tục, không gián đoạn. Công tác chuyển giao nhiệm vụ, dự án từ cấp huyện về cấp xã được tổ chức chặt chẽ, có hướng dẫn cụ thể, giúp các hoạt động ở cơ sở duy trì ổn định...

Từ thực tiễn này, hoạt động giám sát không chỉ dừng ở việc ghi nhận con số, mà còn hướng tới làm rõ câu hỏi cốt lõi: nguồn lực đã “chảy” đến đâu, tác động thực chất thế nào và khâu nào cần chấn chỉnh để bảo đảm giảm nghèo bền vững, hạn chế tái nghèo?

Gỡ “điểm nghẽn” nhân lực, hỗ trợ trúng chiều thiếu hụt

Báo cáo của UBND phường Phong Điền cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai Chương trình, nhất là khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp: cán bộ phụ trách công tác giảm nghèo hiện kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực, trong khi hệ thống chính sách, văn bản hướng dẫn liên tục cập nhật. Việc “vừa học, vừa làm, vừa chuyển trạng thái” khiến một số khâu triển khai còn lúng túng, nhất là trong tiếp cận chính sách mới và hoàn thiện hồ sơ, quy trình theo yêu cầu.

Phường Phong Điền phát động Tháng cao điểm "Vì người nghèo"

Một vấn đề khác được Đoàn giám sát lưu ý là tâm lý trông chờ của một bộ phận người nghèo vào khoản trợ cấp. Thực tế vẫn còn trường hợp ngại thoát nghèo vì lo mất các chế độ hỗ trợ, chưa chủ động tham gia các giải pháp sinh kế. Cùng với đó, như UBND phường nhìn nhận, việc xây dựng giải pháp hỗ trợ ở một số trường hợp chưa thật sự sát với chiều thiếu hụt của hộ nghèo, cận nghèo, nên hiệu quả tác động chưa rõ nét, kết quả thoát nghèo chưa thực sự bền vững.

Phó Chủ tịch UBND phường Phong Điền Thân Mạnh Tuấn cho biết: "Thời gian tới, phường sẽ tiếp tục rà soát, lựa chọn phương án hỗ trợ sinh kế phù hợp thực tế, tránh dàn trải; đồng thời đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn được phân bổ trong năm 2025 theo tinh thần đúng đối tượng, đúng mục tiêu, đúng thời điểm”.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND phường Trịnh Thị Hồng Vân đánh giá cao sự chủ động của UBND phường trong tổ chức triển khai Chương trình; nhấn mạnh yêu cầu nâng chất lượng giảm nghèo theo hướng bền vững. Trong đó, cần đánh giá kỹ kết quả các mô hình hỗ trợ sinh kế đã triển khai để làm cơ sở lựa chọn cách làm hiệu quả cho những năm tới; đồng thời tăng cường sự vào cuộc của Ủy ban MTTQVN và các đoàn thể chính trị - xã hội trong tuyên truyền, vận động, hỗ trợ các nhóm yếu thế.

Quan điểm được Đoàn giám sát nhấn mạnh là giảm nghèo bền vững phải chuyển từ hỗ trợ dàn trải sang hỗ trợ theo địa chỉ, sát nhu cầu, khả năng và điều kiện từng hộ... Với Phong Điền, tỷ lệ hộ bảo trợ, đơn thân, không có khả năng lao động còn lớn, đòi hỏi giải pháp phân nhóm rõ ràng: hộ có sức lao động gắn với sinh kế, việc làm; hộ yếu thế tập trung bảo trợ, dịch vụ xã hội; hộ có nguy cơ tái nghèo cần theo dõi thường xuyên để phòng ngừa rơi trở lại.

Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực thực thi ở cơ sở, bao gồm: chuẩn hóa quy trình, tăng tập huấn, đơn giản thủ tục để chính sách triển khai thông suốt. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu thoát nghèo là bước chuyển sang tự chủ, ổn định lâu dài, không phải “mất quyền lợi”.

Đoàn giám sát khẳng định, mục tiêu giảm nghèo chỉ thực sự có ý nghĩa khi đạt được bằng sinh kế bền vững, hỗ trợ đúng trọng tâm và hệ thống chính quyền cơ sở vận hành hiệu quả.

Hải Phong