Giám sát trực tuyến 'lật tẩy' nhiều thủ đoạn buôn lậu

Xử lý hàng trăm vụ vi phạm qua giám sát trực tuyến

Theo Tổng cục Hải quan, với sự phát triển mạnh của hoạt động thương mại quốc tế, hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh tăng trưởng 20% - 30%/năm, ngành Hải quan đã tích cực đầu tư trang thiết bị hiện đại, triển khai thành công Trung tâm Giám sát trực tuyến, đáp ứng yêu cầu kiểm soát.

Giám sát trực tuyến đã phát huy tác dụng phòng ngừa, ngăn chặn các đối tượng đang có âm mưu, thủ đoạn buôn lậu.

Trung tâm Giám sát trực tuyến (GSTT) được Tổng cục Hải quan đầu tư và đi vào vận hành, kết nối, tích hợp với hệ thống camera giám sát, hệ thống máy soi hành lý, hàng hóa và container, hệ thống cân ô tô điện tử… tại các cửa khẩu trọng điểm trên toàn quốc; cung cấp thông tin, dữ liệu hình ảnh truyền trực tiếp về Tổng cục Hải quan đã tạo nên kênh giám sát hữu hiệu giữa 3 cấp (tổng cục, cục, chi cục).

Theo ông Nguyễn Hùng Anh - Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, hoạt động GSTT thời gian qua mang lại lợi ích cho cả cơ quan hải quan tỉnh, thành phố trong việc nâng cao hiệu quả kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, triệt phá nhiều vụ buôn lậu lớn.

Trên thực tế, tính từ đầu năm 2022 đến hết quý I/2023, trong quá trình thực hiện trực ban, GSTT, lực lượng hải quan đã phát hiện, xử lý hơn 300 vụ vi phạm về xuất nhập khẩu, rất tinh vi, nhằm trốn thuế, gian lận thương mại, vận chuyển hàng quốc cấm.

Cụ thể, trong năm 2022, trực ban các cấp tiếp tục chỉ đạo kiểm tra, giám sát đối với hàng nghìn lô hàng có nghi vấn. Kết quả, cơ quan hải quan đã phát hiện gần 300 vụ việc vi phạm, khởi tố 3 vụ việc, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 3 vụ việc. Cùng với đó, cơ quan hải quan xử phạt vi phạm hành chính trên 8,1 tỷ đồng, truy thu gần 26 tỷ đồng. Đồng thời áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như: buộc tái xuất ra khỏi lãnh thổ Việt Nam nhiều lô hàng vi phạm, tịch thu hàng hóa vi phạm, tiêu hủy tang vật vi phạm, buộc loại bỏ yếu tố vi phạm nhiều lô hàng; nhiều vụ việc vi phạm vượt thẩm quyền đã được cơ quan hải quan chuyển UBND các tỉnh, thành phố kiến nghị xử phạt theo quy định…

Trong quý I/2023, toàn ngành tiếp tục duy trì nghiêm quy chế trực ban 24/7, qua đó chỉ đạo và xử lý 841 tin nghiệp vụ (trong đó có 578 tin nghiệp vụ mới), phát hiện vi phạm 157 tin, xử phạt vi phạm hành chính 1,94 tỷ đồng, truy thu 2,1 tỷ đồng...

Nhận diện thủ đoạn gian lận để ngăn chặn, xử lý

Cũng theo đại diện Cục Điều tra chống buôn lậu, việc GSTT đã phát huy tác dụng phòng ngừa, ngăn chặn và răn đe rất lớn đối với các đối tượng đang có âm mưu, thủ đoạn buôn lậu và gian lận thương mại. Cơ quan hải quan đã nhận diện được các thủ đoạn buôn lậu, vận chuyển hàng cấm, gian lận thuế để có biện pháp xử lý hiệu quả.

Cụ thể, một số doanh nghiệp thường xuyên có xu hướng chuyển từ loại hình nhập khẩu kinh doanh sang loại hình trung chuyển, quá cảnh để lợi dụng miễn kiểm tra thực tế hàng hóa, doanh nghiệp khai báo là hàng hóa quá cảnh thông thường nhưng thực chất là hàng hóa quá cảnh theo quy định phải có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền, hàng cấm, hàng liên quan đến động vật hoang dã … có một số tình trạng rút ruột hàng hóa trong quá trình vận chuyển; đánh tráo container hoặc quay đầu hàng hóa ngay khi sang nước thứ 3.

Đáng cảnh báo là doanh nghiệp lợi dụng sự phân luồng tờ khai tự động để khai báo sai tên hàng, số lượng hàng hóa thực tế, hàng phải có giấy phép, hàng hóa không khai báo hoặc cố tình khai sai mã số hàng hóa làm giảm số thuế phải nộp.

Minh chứng là nhờ cảnh giác cao, trong quý I/2023, trực ban GSTT tại Tổng cục Hải quan đã phát hiện Công ty TNHH TM XNK Minh Thiên Trang đăng ký 2 tờ khai nhập khẩu tại Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội, hàng hóa khai báo là “rượu vang các loại, xuất xứ Pháp”, trị giá lô hàng 299 triệu đồng, tổng số thuế 243 triệu đồng. Trực ban tổng cục nghi vấn công ty khai báo sai trị giá, đã chỉ đạo Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội thực hiện tham vấn giá đối với lô hàng, kết quả truy thu số tiền thuế là hơn 836 triệu đồng.

Ngăn chặn nhiều vụ buôn lậu, gian lận thương mại

Theo Tổng cục Hải quan, hoạt động giám sát trực tuyến đã và đang trở thành “quả đấm thép” giúp cơ quan hải quan ngăn chặn được các vụ việc vi phạm ở tất cả các cửa khẩu trọng điểm tại các cục hải quan tỉnh, thành phố có số thu lớn, lưu lượng hàng hóa lớn qua khu vực cảng biển, sân bay quốc tế lớn, có hoạt động tạm nhập - tái xuất, chuyển cảng, quá cảnh (tiềm ẩn nhiều nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại).

Cơ quan hải quan còn phát hiện, lật tẩy thủ đoạn cố tình hợp thức hóa hồ sơ, khai thấp trị giá hàng hóa, nhằm giảm số thuế phải nộp và cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường.

Đơn cử như trường hợp Công ty TNHH XNK Izuki đã đăng ký tờ khai nhập khẩu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I, hàng hóa theo khai báo là “Chân nấm hương đã qua sơ chế tẩm muối thông thường”, trị giá lô hàng hơn 3,2 tỷ đồng, hàng mới 100%, xuất xứ Trung Quốc. Kết quả kiểm tra thực tế phát hiện công ty đã có hành vi khai báo sai về tên hàng, mã số hàng hóa dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp. Chi cục đã ra quyết định xử phạt hơn 52 triệu đồng, truy thu hơn 260 triệu đồng.

Để nâng cao hiệu quả công tác giám sát trực tuyến trong thời gian tới, ông Nguyễn Hùng Anh cho biết, Cục Điều tra chống buôn lậu sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cục, vụ trực thuộc Tổng cục Hải quan và cục hải quan các tỉnh, thành phố trong việc kết nối, sàng lọc thông tin quản lý rủi ro trong hoạt động xuất nhập khẩu tại các cảng biển, cửa khẩu lớn, để kịp thời phân tích, phát hiện, xử lý các vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế. Đồng thời, đơn vị tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục Hải quan có kế hoạch đầu tư, nâng cấp hoạt động giám sát hàng hóa trực tuyến trên cơ sở hiện đại hóa công tác nghiệp vụ theo hướng hải quan số, hải quan thông minh, tạo bước đột phá trong công tác đấu tranh chống buôn lậu.

Hải Anh