Gian nan tuyển chọn vận động viên trẻ, năng khiếu

VĐV trẻ, năng khiếu của đội tuyển Taekwondo trong giờ tập luyện.

Trong số gần 800 VĐV của Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh, có 250 VĐV tuyến trẻ và 300 VĐV tuyến năng khiếu. Con số này cho thấy, ngành thể thao rất chú trọng đến công tác đào tạo trẻ để tính đến những bước đi lâu dài. Thực tế thời gian qua có một số bộ môn đã phải chấp nhận không đặt nặng thành tích mà làm lại từ đầu với thế hệ VĐV hoàn toàn mới khi tuyến VĐV ở các đội tuyển chính đã bên kia sườn dốc sự nghiệp. Rất nhiều môn sau một thời gian dài không thấy xuất hiện những gương mặt mới.

Đội tuyển Taekwondo đã từng có thời kỳ “hoàng kim” với cặp VĐV anh em Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Trọng Cường, nhưng sau khi họ giải nghệ chuyển sang công tác huấn luyện, Taekwondo Thanh Hóa đã rơi vào giai đoạn khá trầm lắng: thành tích thi đấu giảm đáng kể, vắng bóng các VĐV xuất sắc trong thành phần đội tuyển quốc gia. Theo HLV trưởng Nguyễn Văn Hùng, nguyên nhân chính là yếu tố con người. “Mọi nỗ lực mà không có VĐV năng khiếu, triển vọng để làm gốc kế cận thì cũng khó mà thành công lâu dài”, ông Hùng nói.

Tuy nhiên, để tính chuyện đường dài với thể thao mà trọng tâm là tuyển chọn, đào tạo VĐV trẻ, năng khiếu còn đó lắm gian nan.

Hiện nay, công tác đào tạo VĐV ở Thanh Hóa chỉ có 3 tuyến: tuyến tỉnh, tuyến trẻ và tuyến năng khiếu, mà không có tuyến 4 (tuyến cơ sở), chính vì thế hàng năm các HLV phải lặn lội đến các địa phương để tuyển chọn những em có năng khiếu hoặc tuyển chọn qua các lớp nghiệp dư tại cơ sở; hay lựa chọn các em có thành tích tốt thông qua các giải thể thao học sinh. Tuy nhiên, tỉnh Thanh Hóa có địa bàn rộng, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT lại đảm trách đến 31 môn, số lượng HLV chưa nhiều và còn phải thực hiện công việc chuyên môn, nên việc tìm kiếm rất khó khăn.

HLV trưởng đội tuyển Muay Đinh Công Sơn chia sẻ: “Đội ngũ HLV, cộng tác viên của đội tuyển hàng năm rong ruổi khắp các địa phương, đến từng trường THCS để tuyển sinh. Tuy nhiên nhiều lúc lại ra về tay trắng vì gia đình không đồng ý”.

Thực tế cho thấy xã hội ngày càng phát triển thì việc tuyển VĐV càng khó. Nhiều gia đình, nhất là ở khu vực đô thị không còn hào hứng với việc cho con em mình theo thể thao chuyên nghiệp mặc dù nhiều em có tố chất, năng khiếu. Điều đó cũng có cơ sở, bởi để trở thành VĐV thành tích cao các VĐV đều phải sống tập trung cùng đồng đội, dành phần lớn thời gian luyện tập vất vả và tham gia các giải đấu ngay từ khi còn rất nhỏ. Thời gian từ khi tuyển chọn đến chính thức thi đấu phải từ 5 - 10 năm.

Theo HLV bộ môn đua thuyền Nguyễn Trọng Dũng, khi các anh đi tuyển chọn, nhiều địa phương và gia đình còn không biết có bộ môn này. Thấy việc tập luyện vất vả ở môi trường ngoài trời, nhiều gia đình không khỏi băn khoăn khi cho con theo học.

“Khó khăn tuyển chọn VĐV của chúng tôi cũng là thách thức chung của các bộ môn võ. Thể thao lâu nay gắn với hình ảnh con nhà nghèo theo nghề để bớt khổ, nên khi cuộc sống được nâng cao thì phụ huynh lại định hướng con theo những ngành nghề ít vất vả hơn. Đã có những trường hợp VĐV lên ăn tập được một thời gian nhưng xin thôi khi cường độ luyện tập quá lớn”, HLV trưởng đội Taekwondo Nguyễn Văn Hùng tâm tư.

Ngoài ra, mối lo giữ chân VĐV cũng là một trở ngại không nhỏ bởi trên thực tế việc để nhân tài rơi vào tay các CLB, các địa phương có tiềm lực tài chính mạnh là chuyện không hiếm. Bên cạnh đó, đa số VĐV đều chung nỗi lo sẽ làm gì sau khi giải nghệ, bởi thời gian thi đấu đỉnh cao chỉ kéo dài khoảng 10 năm. Chính vì nỗi lo tương lai, nhiều VĐV đành từ bỏ đam mê thể thao ở độ tuổi đẹp nhất để chớp lấy cơ hội khác.

“Những năm gần đây, chúng tôi phải “tranh giành” VĐV với các địa phương khác khi các đơn vị ngoài tỉnh cũng về Thanh Hóa “săn tìm” VĐV trẻ cho mình. Rõ ràng là con người Thanh Hóa rất có tố chất thể thao, nhiều tiềm năng để phát triển, nhưng với VĐV chuyên nghiệp chế độ ưu đãi để giữ chân, thu hút còn chưa thật sự hấp dẫn”, HLV trưởng đội tuyển boxing Vũ Thái Hoàng tâm sự.

Điều đáng mừng là HĐND tỉnh đã có Nghị quyết số 03/2025/NQ-HĐND ngày 9/4/2025 về việc ban hành chính sách hỗ trợ một số hoạt động thể thao thành tích cao tỉnh Thanh Hóa, tạo bước đột phá về chế độ đãi ngộ đối với VĐV, HLV, giúp thể thao Thanh Hóa bứt phá mạnh mẽ hơn.

Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Duy Tự, giai đoạn 2021-2025 các VĐV thể thao thành tích cao giành tới 3.827 huy chương các loại, trong đó có 1.160 huy chương vàng. Trong đó các VĐV trẻ giành hàng trăm huy chương tại các giải trẻ quốc gia, giải vô địch các nhóm tuổi, đồng thời ghi dấu ấn mạnh mẽ ở đấu trường quốc tế, đã khẳng định bước đi đúng hướng của công tác đào tạo trẻ. Trong giai đoạn phát triển thể thao mới, ngoài yếu tố quyết tâm vượt khó, thể thao thành tích cao Thanh Hóa sẽ tiếp tục tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế, chính sách đặc thù, nâng cao chế độ đãi ngộ, dinh dưỡng, tiền công, tiền thưởng cho HLV, VĐV nhằm động viên, khích lệ VĐV tích cực tham gia thi đấu, yên tâm cống hiến cho thể thao tỉnh nhà nói riêng và thể thao quốc gia nói chung.

Bài và ảnh: Anh Tuân