Giáo dục, khoa học và đổi mới sáng tạo là động lực phát triển

Quang cảnh Hội nghị lấy ý kiến góp ý dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Giám đốc Đại học Quốc gia Hoàng Minh Sơn cho biết: Đại hội XIV của Đảng là sự kiện chính trị trọng đại, có ý nghĩa chiến lược trong việc định hình tương lai đất nước trong kỷ nguyên mới. Đại hội không chỉ tổng kết 40 năm đổi mới và 35 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Cương lĩnh năm 1991), mà còn xác lập tầm nhìn, chiến lược phát triển quốc gia đến năm 2045, đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao. Trong bối cảnh đó, dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng đưa ra nhiều định hướng chiến lược quan trọng.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Minh Sơn, điểm đặc biệt đáng chú ý trong các văn kiện lần này là việc nhấn mạnh sâu sắc vai trò của giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển con người, coi đây là những động lực chính để nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy phát triển bền vững. Đây cũng chính là những lĩnh vực mà Đại học Quốc gia Hà Nội có sứ mệnh tiên phong và sở hữu lợi thế vượt trội, qua đó đóng góp mạnh mẽ và thiết thực.

Giám đốc Đại học Quốc gia Hoàng Minh Sơn phát biểu khai mạc.

Giám đốc Đại học Quốc gia cho biết: Dự thảo Báo cáo chính trị xác định giáo dục và đào tạo là đột phá chiến lược, là nền tảng nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là nhân lực trình độ cao cho khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Điều này đặt ra yêu cầu phải tiếp tục đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục-đào tạo, đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, xây dựng hệ thống giáo dục mở, hiện đại, hội nhập; phát huy tự chủ đại học; đổi mới mô hình quản trị; gắn kết chặt chẽ giáo dục đại học với thị trường lao động và nhu cầu phát triển của địa phương và của đất nước.

Với vai trò là cơ sở giáo dục đại học hàng đầu cả nước, Đại học Quốc gia Hà Nội có thể đóng góp sâu sắc vào việc phát triển lý luận đổi mới, xây dựng hệ giá trị văn hóa Việt Nam, hoàn thiện thể chế và chính sách quốc gia trong bối cảnh mới.

Tại hội nghị, các nhà khoa học và chuyên gia đã tập trung thảo luận những nội dung then chốt của dự thảo văn kiện, đặc biệt là các vấn đề về tầm nhìn phát triển, động lực tăng trưởng mới, phát triển giáo dục-đào tạo và khoa học-công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, vai trò của văn hóa và con người Việt Nam trong phát triển bền vững, cùng nhiều nội dung quan trọng khác.

Đánh giá định hướng trong dự thảo các văn kiện, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hương, Trường đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận định: Dự thảo báo cáo chính trị Đại hội XIV đã đề ra chủ trương “Xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế”. Đây là một định hướng chiến lược đúng đắn và kịp thời, phản ánh tầm nhìn mới của Đảng ta trước yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập toàn cầu sâu rộng.

Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Trình bày tham luận về “Phát triển đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh: Việt Nam không có nhiều dư địa để phát triển đất nước nếu không dựa vào khoa học công nghệ. Đây là bài học rất nhiều các quốc gia trên thế giới trải qua.

Để vững bước trong kỷ nguyên mới, Việt Nam cần tham gia vào các công đoạn giá trị cao trong chuỗi công nghiệp; xây dựng hệ thống công nghiệp trở thành trung tâm của hệ sinh thái phát triển. Doanh nghiệp chỉ bền vững khi có chỗ đứng vững chắc trong chuỗi cung cấp sản phẩm toàn cầu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Quốc Bình, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định: Các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đã thể hiện một tầm nhìn chiến lược, toàn diện và một bước tiến vượt bậc khi xác định rõ đào tạo nhân lực chất lượng cao theo chuẩn quốc tế là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, là yếu tố quyết định để phát triển nhanh, bền vững, hiện thực hóa khát vọng đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Quốc Bình, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới thì vấn đề chiến lược là đặc biệt quan trọng để xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện đồng bộ cơ chế, chính sách đào tạo, sử dụng, đãi ngộ, tôn vinh, môi trường hoạt động sáng tạo cho đội ngũ chuyên gia, nhất là những chuyên gia giỏi, có nhiều cống hiến cho đất nước.

Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn báo cáo tham luận: Phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của nhân dân, dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Trung Thành, Trường đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng: Việc xác lập mô hình tăng trưởng mới, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa-hiện đại hóa, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính là bước đi tất yếu, thể hiện bản lĩnh chính trị và trí tuệ của Đảng ta.

Để biến tầm nhìn đó thành hiện thực, chúng ta cần một thể chế năng động, đội ngũ nhân lực sáng tạo và hệ sinh thái khoa học-công nghệ mạnh, trong đó Nhà nước, doanh nghiệp, trường đại học và xã hội cùng chung tay kiến tạo tương lai.

Góp ý về thể chế, nhóm nghiên cứu Khu vực học của Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh: Đảng và Nhà nước cần nghiên cứu, lựa chọn mô hình nhà nước kiến tạo dẫn dắt phát triển để phát huy lợi thế thể chế, xây dựng hệ thống quản trị và điều hành đất nước hiệu quả nhất. Hai yếu tốt cốt lõi đảm bảo cho sự thành công của mô hình nhà nước này chính là:chuyển đổi số thành công, tạo nên nền tảng cho hệ thống quản trị quốc gia hiện đại và đào tạo, phát triển được đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý thế hệ mới với năng lực cốt lõi là năng lực đổi mới sáng tạo, dẫn dắt phát triển.

QUỲNH NGUYỄN