Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức cho thanh thiếu niên trên không gian mạng

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bí thư thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đoàn Bùi Quang Huy và Chủ tịch Hội đồng Đội Trung ương Nguyễn Phạm Duy Trang chủ trì hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bí thư thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đoàn, khẳng định, trong 3 năm qua, toàn Đoàn đã chủ động, sáng tạo, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp mới, góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục.

Sau khi Quyết định được ban hành, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã xây dựng Kế hoạch triển khai, xác lập rất rõ các nhiệm vụ, giải pháp trong cả giai đoạn 2022 - 2030, hằng năm xây dựng kế hoạch và danh mục các công việc cụ thể, được bố trí kinh phí từ ngân sách nhà nước và vận động nguồn lực xã hội hóa để tổ chức thực hiện. Các nội dung, nhiệm vụ và giải pháp đã được lồng ghép vào chương trình công tác của Đoàn, đưa vào Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi để định hướng phong trào. Về cơ bản, những nhiệm vụ, giải pháp lớn chúng ta đã xác định trong Kế hoạch số 71 của Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã được thực hiện có hiệu quả...

Cùng với đó một số thành tựu trong việc lan tỏa các thông tin tích cực để đẩy lùi thông tin tiêu cực theo đúng tinh thần “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”. Thông qua các cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” và “Ứng xử văn minh trên không gian mạng”, trong 3 năm qua, toàn Đoàn đã có hơn 13 triệu tin tốt, câu chuyện đẹp được tuyên truyền... Chiến dịch truyền thông lan tỏa thông tin tích cực dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 với chủ đề “Tự hào Việt Nam” đạt gần 11 tỷ lượt xem trên mạng xã hội Tiktok, Facebook, Youtube, đứng đầu trong các chiến dịch truyền thông lớn trong dịp A80. Điều đó cho thấy nếu chúng ta kiên trì lan tỏa thông tin tích cực, tổ chức thực hiện nó đúng cách, có phương thức kết nối rộng khắp thì hiệu quả truyền thông và diện tác động sẽ rất lớn.

Để thực hiện có hiệu quả Quyết định quan trọng này của Thủ tướng Chính phủ trong thời gian tới, anh Bùi Quang Huy đề nghị, các cấp bộ Đoàn, các ban tham mưu giúp việc, các đơn vị sự nghiệp phải bám sát các nhiệm vụ, giải pháp trong Kế hoạch 71 của Ban Bí thư Trung ương Đoàn, nhất là các chỉ tiêu công tác đến năm 2030 để cụ thể hóa, không để sót việc, quên việc. Đặc biệt, cần nghiên cứu những nội dung chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương để cụ thể hóa, nhất là 3 quan điểm chỉ đạo, 6 trọng tâm công tác…

“Trong điều kiện bộ máy tinh gọn hơn, khối lượng công việc nhiều hơn, chúng ta phải đổi mới tư duy làm việc, chuyển từ “làm nhiều” sang “làm hiệu quả”, từ “hoạt động phong trào” sang “kết quả tác động”. Mỗi cán bộ Đoàn cần làm chủ công nghệ, biết sử dụng dữ liệu, AI và nền tảng số để phục vụ công tác của mình. Chuyển đổi số không chỉ là ứng dụng công nghệ, mà còn là chuyển đổi tư duy, thói quen, phương pháp quản lý và đánh giá kết quả. Công tác tuyên truyền, giáo dục của Đoàn cũng vậy, cần điều chỉnh phương thức phù hợp với yêu cầu tình hình mới, trọng tâm là đẩy mạnh chuyển đổi số; chuyển hướng công tác tuyên truyền, giáo dục của Đoàn từ một chiều thành đa chiều, có sự tương tác thường xuyên với đoàn viên, thanh niên, đưa đoàn viên trở thành “chủ thể” làm công tác giáo dục…

Đồng thời cần chú trọng kết nối các “hệ sinh thái số” của các cấp bộ đoàn, của Đoàn với các cơ quan, tổ chức khác trong hệ thống chính trị, tích hợp chung trong nền tảng “Mặt trận số” và hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia để “chia sẻ” nguồn lực, khi cần thì thống nhất đồng loạt lan tỏa thông tin định hướng, tăng sức mạnh truyền thông...”, anh Bùi Quang Huy đề nghị.

Tham luận tại hội nghị, anh Trần Quang Hưng, Phó Bí thư Thành đoàn Hà Nội chia sẻ, hiện nay, khi mạng xã hội trở thành một trong những kênh thông tin chính được giới trẻ quan tâm theo dõi với dòng chảy thông tin thay đổi theo từng phút, các thế lực thù địch xem đây là một “mảnh đất màu mỡ” và không ngừng từ bỏ âm mưu chống phá cách mạng nước ta bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình” thông qua nhiều luồng thông tin độc hại trên diễn đàn mạng; thì việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh thiếu nhi trên không gian mạng lại càng trở nên cần thiết.

Trong thời gian qua Thành đoàn Hà Nội đã luôn quan tâm, coi trọng và thực hiện có hiệu quả công tác này. Bên cạnh việc thực hiện chức năng là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, là đội dự bị tin cậy của Đảng, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống cho thế hệ trẻ trên không gian mạng luôn là một yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, liên tục đối với tổ chức Đoàn các cấp.

Hội nghị được diễn ra tại 1.632 điểm cầu với sự tham gia của 12.433 đại biểu.

Anh Trần Quang Hưng, Phó Bí thư Thành đoàn Hà Nội chia sẻ tại hội nghị.

Các buổi tọa đàm trực tuyến giao lưu, tương tác trực tiếp giữa người xem và khách mời được triển khai hiệu quả; các trò chơi trực tuyến trên thời gian thực được tổ chức trên Fanpage Thành đoàn Hà Nội, Hội đồng Đội Thành phố thu hút hàng trăm nghìn đoàn viên thanh niên theo dõi, chia sẻ, bình luận; nhiều bộ infographic (đồ họa thông tin qua hình ảnh) tuyên truyền trên mạng xã hội facebook trong đó trích dẫn những thông điệp đắt giá, có sức lan tỏa và hiệu triệu lớn của lãnh đạo Trung ương, thành phố mỗi lần tiếp cận trung bình hơn 100.000 người, nhận được hàng trăm lượt chia sẻ và tương tác của người trẻ, người dùng mạng xã hội; các lớp tập huấn kỹ năng nghiệp vụ công tác Tuyên giáo cho đội ngũ cán bộ Đoàn chủ chốt được tổ chức thường niên dưới cả hình thức tập trung và trực tuyến…

“Vừa qua, Công ước Hà Nội được ký tại Việt Nam mang ý nghĩa hết sức quan trọng, không chỉ về mặt pháp lý quốc tế mà còn khẳng định vị thế, uy tín và năng lực hội nhập toàn cầu của Việt Nam trong kỷ nguyên số. Lần đầu tiên một công ước quốc tế lớn về phòng, chống tội phạm mạng và hợp tác tư pháp điện tử xuyên biên giới được mang tên thủ đô Hà Nội - trung tâm chính trị, ngoại giao của Việt Nam. Chính trong bối cảnh vinh quang và trách nhiệm quốc tế này, công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên, thanh thiếu nhi trên không gian mạng càng trở nên cấp bách và quan trọng hơn bao giờ hết”, anh Trần Quang Hưng nhấn mạnh.

Thiếu tá Đậu Bá Tuấn, Phó Trưởng ban Thanh niên Công an tham luận tại hội nghị.

Đại diện đội ngũ thanh niên Công an, Thiếu tá Đậu Bá Tuấn, Phó Trưởng ban Thanh niên Công an cho biết, giữa “dòng chảy” thông tin trong thời đại số những câu chuyện tử tế, những hành động đẹp, những tấm gương “người tốt” bình dị giữa đời thường, những hi sinh, cống hiến thầm lặng… chính là điểm sáng nuôi dưỡng niềm tin, lan tỏa giá trị nhân văn, truyền cảm hứng sâu sắc trong cộng đồng, xã hội. Từ thực tiễn đó, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã phát động cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” trên mạng xã hội, hướng tới góp phần xây dựng không gian mạng lành mạnh, tích cực, an toàn với phương châm “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”, “lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực”, cung cấp cho người dùng thông tin chính thống để định hướng dư luận.

“Ngay sau khi Trung ương Đoàn triển khai, cuộc vận động nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của các cấp bộ đoàn và tuổi trẻ trên cả nước. Hàng chục ngàn tin, bài, video ngắn, hình ảnh, câu chuyện đẹp đã được chia sẻ mỗi ngày, không gian mạng được “phủ xanh” bằng những thông điệp tích cực, nhân văn, tin cậy”, Thiếu tá Đậu Bá Tuấn nhấn mạnh.

Theo Thiếu tá Đậu Bá Tuấn, cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền; sâu xa hơn, đó là một phương thức giáo dục giá trị sống, khơi dậy tinh thần, khát khao cống hiến, phụng sự trong mỗi cán bộ, đoàn viên thanh niên. Khi mỗi cán bộ, đoàn viên thanh niên nhìn thấy điều tốt, kể về điều tốt, lan tỏa điều tốt và sống trách nhiệm hơn mỗi ngày, đó chính là thành công lớn nhất của cuộc vận động. Từ những hành động giản dị ấy, niềm tin được nuôi dưỡng, năng lượng tích cực được lan tỏa, các giá trị nhân văn được bồi đắp, làm sáng lê hình ảnh tuổi trẻ Việt Nam bản lĩnh, tiên phong, nhân ái, nghĩa tình trong thời đại mới.

Để đưa công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống văn hóa trên không gian mạng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả, theo anh Bùi Hoàng Tùng, Bí thư Đoàn Thanh niên Chính phủ, cần đa dạng hóa hình thức thể hiện để nội dung trở nên hấp dẫn, dễ tiếp cận. Đông thời tận dụng tối đa các định dạng phổ biến trên mạng xã hội như video ngắn, podcast, infographic, livestream, talkshow, meme có chọn lọc, series ảnh truyền cảm hứng, tất cả đều được thiết kế chuyên nghiệp, hiện đại. Bên cạnh đó có thể tổ chức các cuộc thi, chiến dịch truyền thông sáng tạo trực tuyến như “Thanh niên công chức với văn hóa công sở”, “Tôi kể chuyện Bác Hồ”, “Nét đẹp cán bộ trẻ” để khuyến khích thanh niên tự sáng tạo và lan tỏa thông điệp tích cực. ..

Đặc biệt, theo Bí thư đoàn Thanh niên Chính phủ, cần mạnh dạn ứng dụng game hóa (gamification) trong giáo dục, thiết kế các trò chơi, bài kiểm tra, hành trình tương tác trực tuyến để người trẻ vừa học vừa chơi, vừa được ghi nhận và khích lệ. Khi nội dung trở nên hấp dẫn, phương pháp linh hoạt, hình thức hiện đại, việc giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống văn hóa trên không gian mạng sẽ thực sự chạm tới thanh niên, giúp họ không chỉ “nghe” mà còn “cảm” và “hành động”.

Cùng với đó cần tăng cường công tác kiểm duyệt, định hướng và đấu tranh trên không gian mạng: Trong bối cảnh thông tin lan truyền nhanh và khó kiểm soát, việc bảo đảm “sức đề kháng” tư tưởng cho thanh niên trên môi trường số là nhiệm vụ cấp thiết. Trước hết, cần nâng cao năng lực nhận diện và xử lý thông tin xấu, độc bằng cách trang bị kiến thức, kỹ năng truyền thông số cho đoàn viên, thanh niên, giúp họ tự sàng lọc, phân tích và đánh giá thông tin một cách khoa học. Đồng thời, cần chủ động phản bác các thông tin sai sự thật, luận điệu xuyên tạc bằng lập luận sắc bén, bằng chứng xác thực và ngôn ngữ thuyết phục. Việc đấu tranh không nên khô cứng hay né tránh, mà phải linh hoạt, đúng trọng tâm, đúng đối tượng, kết hợp giữa tính chính luận và sự gần gũi, dễ hiểu để đạt hiệu quả định hướng cao nhất.

Song song, phải tạo dựng và lan tỏa thật nhiều nội dung tích cực, hấp dẫn, chính thống nhằm “phủ xanh” môi trường số, từng bước thu hẹp không gian của thông tin tiêu cực, sai lệch. Khi thanh niên được dẫn dắt, tiếp cận và tham gia vào hệ sinh thái nội dung lành mạnh, họ không chỉ trở thành người tiếp nhận mà còn là người sáng tạo và bảo vệ giá trị tốt đẹp trên không gian mạng.

Anh Phan Huy Thành, Phó Bí thư Đoàn Thanh niên Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương chia sẻ tại hội nghị.

Cũng tại hội nghị, anh Phan Huy Thành, Phó Bí thư Đoàn Thanh niên Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương nhấn mạnh, nếu như trước đây công tác tuyên truyền, giáo dục của Đoàn chủ yếu diễn ra qua hội trường, diễn đàn, lớp tập huấn trực tiếp, thì nay không gian mạng đã trở thành mặt trận mới. Chỉ với một chiếc điện thoại, mỗi đoàn viên có thể tiếp cận thông tin mọi lúc, mọi nơi. Chính vì vậy, việc xây dựng, nâng cấp và vận hành các kênh thông tin số của Đoàn chính là phương tiện để chúng ta đưa nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng vào đúng “địa chỉ” của thanh niên hiện đại.

“Thời gian vừa qua, Đoàn Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương đã chủ động sử dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động hóa việc tổng hợp tin, chuyển thể nội dung sang video ngắn, bản tin âm thanh, giọng nói nhân tạo. Ví dụ, khi Ban Bí thư ban hành một Chỉ thị mới, hệ thống có thể tạo ngay một video minh họa ngắn, lồng tiếng bằng giọng đọc AI chuẩn tiếng Việt, đăng tải đồng loạt trên các nền tảng. Những hình thức này đã giúp thông tin chính thống của Đảng, Nhà nước và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lan tỏa mạnh mẽ hơn, tiếp cận nhanh tới đoàn viên, thanh niên ở khắp nơi, kể cả vùng núi, vùng sâu, vùng xa”, anh Phan Huy Thành chia sẻ.

Theo anh Phan Huy Thành, kênh thông tin trên mạng xã hội của Đoàn không chỉ dừng lại ở việc “đưa tin”, mà còn là nơi kết nối, lắng nghe và tương tác hai chiều. Các chuyên mục như “Thanh niên hỏi - Đoàn trả lời”, “Đối thoại trực tuyến”, “Talkshow Nghị quyết với Thanh niên” hay các buổi livestream tọa đàm đã giúp đoàn viên được bày tỏ tâm tư, đề xuất ý tưởng, góp phần tạo nên không gian mạng lành mạnh, dân chủ và sáng tạo. Đặc biệt, với thế hệ thanh niên hiện nay - những “công dân số”, giáo dục truyền thống cần đi đôi với công nghệ hiện đại. Các sản phẩm truyền thông mới như: video 3D giới thiệu lịch sử Đoàn, podcast “Tuổi trẻ hôm nay”, đồ họa chuyển động giới thiệu các nghị quyết của Đảng, hay các clip ngắn về gương thanh niên tiêu biểu được sản xuất tự động bằng video AI. Những hình thức sinh động, trẻ trung này đã khiến nội dung giáo dục tưởng chừng khô khan trở nên dễ tiếp cận và hấp dẫn hơn nhiều.

Hồng Phượng/Báo Tin tức và Dân tộc