Phó Thủ tướng: Ứng dụng AI vào công vụ, xây dựng chính quyền điện tử
Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Thị Thanh Trà, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI vào công vụ và xây dựng chính quyền điện tử và chính quyền số.
Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu trước Quốc hội (Ảnh: Quang Vinh)
Ngày 29/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội, đánh giá kết quả năm 2025, kế hoạch năm 2026 và tổng kết giai đoạn 2021 - 2025 và nhiều báo cáo quan trọng khác. Phát biểu giải trình trước các Đại biểu Quốc hội liên quan đến thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Thị Thanh Trà trao đổi về những khó khăn, vướng mắc và giải pháp để tập trung cho việc vận hành chính quyền địa phương hai cấp, đáp ứng được yêu cầu về hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả.
Theo Phó Thủ tướng, nền hành chính Việt Nam đã có 80 năm thực hành của chính quyền 4 cấp gồm: Trung ương và 3 cấp ở địa phương. Khi thực hiện cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy, chúng ta thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là một cuộc cách mạng đã thay đổi căn bản, triệt để, toàn diện về triết lý tổ chức quyền lực tại địa phương, về thể chế, về quản trị địa phương, về tư duy tổ chức bộ máy và nhân sự công vụ, về phương thức điều hành, cũng như vai trò, vị trí và mối quan hệ giữa các cấp chính quyền, và về mục tiêu phát triển.
Toàn cảnh phiên họp (Ảnh: Quang Vinh)
“Sự thay đổi này rất lớn đối với cả hệ thống chính trị, của cả nền hành chính nhà nước, của tất cả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Cho nên, trước hết chúng ta phải tự làm cuộc cách mạng cho chính bản thân mình về tư tưởng, tâm lý, tư duy, nhận thức, lề lối, phương pháp làm việc, tinh thần công vụ và văn hóa công vụ. Khi chúng ta có một sự thay đổi lớn từ một cuộc cách mạng vĩ đại thì buộc mỗi một cán bộ, công chức, viên chức của nền hành chính nói riêng cũng như toàn hệ thống chính trị phải thay đổi theo”, Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng nêu rằng, thực tế mới có 4 tháng vận hành của chính quyền địa phương 2 cấp, so với chiều dài lịch sử 80 năm thì những khó khăn, vướng mắc, bất cập ban đầu là điều dễ có thể chia sẻ. Chúng ta không thể nóng vội, không cầu toàn, nhưng cũng không thể đi chậm và bắt buộc phải đáp ứng được mục tiêu yêu cầu. Cho nên, không chậm trễ, không để mất thời cơ, nhưng cũng không thể cầu toàn. Vừa làm, vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện trên tất cả các phương diện để đáp ứng cho vận hành của chính quyền địa phương 2 cấp tốt nhất.
Phó Thủ tướng khẳng định, sau 4 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, chúng ta đã đạt được những kết quả rất lớn. Thứ nhất, đã thành công cuộc cách mạng để sắp xếp lại giang sơn và tổ chức lại mô hình tổ chức của nền hành chính nhà nước. Thứ hai, căn bản đã thực hiện đồng bộ, toàn diện cả về hệ thống thể chế và chính sách. Những vấn đề còn chưa rõ thì có hướng dẫn hành chính để các cấp địa phương triển khai.
Về một số giải pháp trọng tâm trong thời gian tới, Phó Thủ tướng cho hay, tập trung cao cho việc hoàn thiện hệ thống thể chế chính sách. Kỳ họp trước, Quốc hội đã ban hành 34 luật và kỳ họp này sẽ tiếp tục ban hành 49 luật, đều có liên quan đến cả hệ thống chính trị, trong đó có vận hành của nền hành chính nhà nước. Đồng thời, sẽ tiếp tục hoàn thiện những vấn đề rất căn cốt về tổ chức bộ máy, biên chế, những vấn đề cơ bản cho việc phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính và các nội dung liên quan.
Trước vấn đề làm sao để xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng được yêu cầu của chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt là cấp xã, Phó Thủ tướng nêu rằng, cán bộ công chức cấp xã ở nhiều nơi còn vừa thừa vừa thiếu, và có mặt không phù hợp với chuyên môn. Nhưng trên cơ sở tổng hợp từ 34 tỉnh thành, số lượng cán bộ công chức cấp xã chúng ta không thiếu. Tính bình quân có 41,3% cán bộ công chức cấp xã, và chỉ có 5,38% là chưa phù hợp với chuyên môn.
Cho rằng đây là vấn đề mới, cũng chưa thể nhuần nhuyễn, Phó Thủ tướng cho rằng, cần phải tập trung vào mấy việc. Theo đó, hiện nay vẫn đang tập trung chỉ đạo Bộ Nội vụ hoàn thiện khung vị trí việc làm để xác định rõ vị trí việc làm, nhất là đối với cấp xã. Hoàn thiện các điều kiện làm cơ sở pháp lý cho việc giao biên chế để đảm bảo đúng với số lượng biên chế. Biên chế vừa qua giao của cả hệ thống chính trị ở cấp xã cũng mới chỉ mang tính hướng dẫn tạm thời. Tới đây, bắt đầu mới giao biên chế cấp có thẩm quyền trong giai đoạn 2026-2030 nhưng trước mắt các địa phương phải hết sức chủ động để rà soát, đánh giá, cơ cấu và xem xét để chúng ta đảm bảo được đội ngũ cho vận hành của chính quyền cấp xã. Đặc biệt, là một số vị trí như tài chính, địa chính, môi trường, công nghệ thông tin, xây dựng, tư pháp. Tất cả những cái đó, trên cơ sở dự kiến cũng có thể tuyển dụng và điều động cán bộ, công chức các tỉnh về.
Bên cạnh đó, phải khẩn trương tập huấn, bồi dưỡng. Chính phủ sẽ giao cho Bộ Nội vụ xây dựng một đề án để đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cho đến năm 2030 để chúng ta chủ động trong phương án này. Rà soát, bổ sung quy hoạch, kế hoạch phát triển của từng địa phương và tăng cường nguồn lực, thiết kế cơ chế tài chính phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Việc này cần phải làm ngay để đáp ứng yêu cầu rất căn cốt, cơ bản cho trước mắt cũng như lâu dài của chính quyền địa phương 2 cấp.
Đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI vào công vụ và xây dựng chính quyền điện tử và chính quyền số. Kể cả Chính phủ cũng như các địa phương cần tập trung ưu tiên đầu tư để làm sao đẩy mạnh chuyển đổi số. Phong trào người dân học công nghệ số cần phải được triển khai một cách đồng bộ, quyết liệt trong từng nhà, từng người dân. Các địa phương cần tập trung xử lý những vấn đề khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thẩm quyền. Các địa phương cần phải tiếp tục cắt bỏ các thủ tục hành chính, đơn giản hóa thủ tục hành chính để làm sao chúng ta giải quyết được bớt những vấn đề liên quan đến cải cách hành chính theo yêu cầu. Đổi mới phương thức quản trị và hướng mạnh vào kiến tạo phát triển và phục vụ nhân dân.
