Giáo dục STEM - Nền tảng của Đổi mới sáng tạo

Học sinh thi mô hình STEM trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới Sáng tạo Quốc gia 2025. (Ảnh: HNV)

Tiếp nối thành công của 2 kỳ hội thảo trước, hội thảo lần này tiếp tục là sân chơi giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và kết nối giữa các nhà giáo dục, nhà nghiên cứu, và những người quan tâm đến lĩnh vực giáo dục STEM tại Việt Nam và quốc tế.

Với chủ đề “Giáo dục STEM - Nền tảng của Đổi mới sáng tạo”, hội thảo nhất trí rằng, giáo dục STEM là cách tiếp cận liên ngành trong quá trình học, trong đó các khái niệm học thuật mang tính nguyên tắc được lồng ghép với các bài học trong thế giới thực, ở đó các học sinh áp dụng các kiến thức trong khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán vào trong các bối cảnh cụ thể, giúp kết nối giữa trường học, cộng đồng, nơi làm việc và các tổ chức toàn cầu, để từ đó phát triển các năng lực trong lĩnh vực STEM và cùng với đó có thể cạnh tranh trong nền kinh tế mới.

Quang cảnh hội thảo. (Ảnh: HNV)

Phát biểu tại hội thảo quốc gia, ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) cho biết, NIC đồng hành tổ chức hội thảo lần này nhằm tìm kiếm các câu trả lời mới cho các câu hỏi cũ về giải bài toàn về STEM trong bối cảnh hiện nay. Ông mong muốn qua hội thảo này sẽ hệ thống hóa các khuyến nghị có thể giúp gia tăng ngân sách cho giáo dục STEM.

Dịp này, ông Thịnh đề cập tới mô hình giáo dục STEM Acmenia TUMO (không điểm, không thi cử) - mô hình start-up thực hiện được nhiều nước trên thế giới trong đó có Mỹ và Nhật Bản đang nhân rộng triển khai. Việt Nam có thể xem xét tới mô hình này. Đây là mô hình rất đáng để có thể học tập, triển khai.

Điểm đặc biệt trong hội thảo năm nay là công bố ấn phẩm giáo dục STEM - Chính sách, chiến lược và quản lý trong giáo dục STEM. Trong đó, đề cập tới các phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá năng lực STEM; phát triển chương trình giáo dục STEM tích hợp, liên môn; ứng dụng công nghệ (AI, Robotics, IoT...) trong dạy và học STEM; mô hình kết nối giữa nhà trường, doanh nghiệp và cộng đồng trong giáo dục STEM; nghiên cứu và triển khai giáo dục STEM tại các địa phương, đặc biệt là vùng khó khăn; tích hợp các yếu tố văn hóa, bối cảnh địa phương vào hoạt động giáo dục STEM.

Ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia. (Ảnh: HNV)

Trả lời với phóng viên Báo Nhân Dân, ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) đề xuất cần có một chương trình quốc gia về giáo dục STEM để hình thức giáo dục này có thể phổ cập trên toàn quốc, tạo ra một nền tảng tốt cho nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai, góp phần thực hiện hiệu quả Nghị quyết 57/NQ-TW đồng thời cam kết trung tâm sẽ phát huy tốt vai trò của mình làm cầu nối giữa các đơn vị trong giáo dục STEM nói riêng và đổi mới sáng tạo nói chung.

Thảo luận tại hội thảo, các đại biểu đến từ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, các đơn vị đào tạo, các địa phương, Sở Khoa học-Công nghệ, Sở Giáo dục-Đào tạo đã cùng nhau trao đổi, chia sẻ về mô hình, cách làm hiệu quả về giáo dục STEM cũng như giáo dục trí tuệ nhân tạo gắn với giáo dục nhân văn.

Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý phát triển bền vững (MSD) chia sẻ bên lề hội thảo. (Ảnh: HNV)

Chia sẻ với Báo Nhân Dân bên lề hội thảo, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý phát triển bền vững (MSD) nhận định, giáo dục STEM và AI ở Việt Nam hiện nay vẫn chưa được hệ thống hóa một cách chính thống để bảo đảm tính hiệu quả và tính ứng dụng. STEM vốn là phương pháp tích hợp các môn khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học nhằm tăng cường năng lực đổi mới sáng tạo và giải quyết vấn đề thực tiễn. Tuy nhiên, trong chương trình giáo dục phổ thông hiện tại, chúng ta vẫn dạy các môn học riêng lẻ, thiên về lý thuyết, thiếu tính ứng dụng và liên ngành.
Khi nói đến STEM, chúng ta thường nghĩ nhiều đến các cuộc thi, hoạt động trải nghiệm, thay vì coi đó là một phương pháp giáo dục đổi mới sáng tạo, rèn luyện năng lực cho học sinh. Tương tự, giáo dục AI mới ở mức thử nghiệm, chưa có khung năng lực và hệ thống giảng dạy chuẩn để đồng bộ hóa trong nhà trường.

LÊ ANH