Giáo sư Lê Thi, người kéo cờ Ngày độc lập tại quảng trường Ba Đình qua đời

Giáo sư Lê Thi-người kéo cờ Ngày độc lập 2/9/1945 qua đời

Gia đình xác nhận, bà Dương Thị Thoa (tức Lê Thi) sinh năm 1926, vừa qua đời sáng 28/8 tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 95 tuổi. Lễ tang của GS. Lê Thi diễn ra ngày 1/9 tại Nhà tang lễ quốc gia số 5 Trần Thánh Tông.

Bà là con gái của nhà trí thức, GS. Dương Quảng Hàm. Bà Lê Thi được nhiều người nhớ tới ở sự kiện kéo cờ trong Ngày Độc lập 2/9 tại Quảng trường Ba Đình. Người kéo cờ cùng GS. Lê Thi là bà Đàm Thị Loan-vợ của đại tướng Hoàng Văn Thái.

Hai người phụ nữ kéo cờ năm 1945: Bà Lê Thi (trái) và bà Đàm Thị Loan năm 1987

Trong góc Ký ức của trưng bày chuyên đề “Ngày độc lập” tại Bảo tàng lịch sử quốc gia, những người thực hiện chia sẻ lại ký ức của bà khi có mặt trong sự kiện trọng đại ngày 2/9/1945: “Khi bài Quốc ca vang lên cũng là lúc lá cờ Tổ quốc được từ từ kéo lên, khi bài Quốc ca vừa kết thúc là lúc lá cờ đỏ sao vàng bay phấp phới trên lễ đài, trong tiếng vỗ tay vang rền của hàng vạn người dân có mặt tại Quảng trường Ba Đình… Đó cũng là lúc chúng tôi thở phào nhẹ nhõm, vui sướng, nước mắt bỗng ứa ra vì xúc động xen lẫn tự hào”.

GS. Lê Thi là một trong tám người con của GS. Dương Quảng Hàm

Thời trẻ bà tích cực tham gia cách mạng. Năm 17 tuổi vừa rời Trường nữ sinh Đồng Khánh, bà tham gia vào Đội phụ nữ cứu quốc đi tuyên truyền và vận động nhân dân ủng hộ cách mạng.
Trong kháng chiến chống Pháp làm cán bộ phụ nữ ở khu Hoàn Kiếm, Hà Nội, công tác phụ nữ ở tỉnh Vĩnh Yên và tỉnh Tuyên Quang, công tác trong nội thành Hà Nội bị tạm chiếm.

Năm 1956 bà được cử đi học lớp lí luận chính trị cao cấp đầu tiên của trường Nguyễn Ái Quốc. Sau này bà dược giữ lại làm giảng viên, đảm nhiệm nhiều vị trí. Bà Lê Thi từng nghiên cứu và giảng dạy triết học từ 1962 đến 1987, sau đó được cử giữ chức Viện trưởng Viện Triết học cho tới khi nghỉ hẳn.

Bà Lê Thi thời trẻ

Giáo sư Lê Thi được phong hàm Giáo sư Triết học, sau này khi nghỉ hưu bà là một trong số người sáng lập Trung tâm nghiên cứu phụ nữ và gia đình (Viện Gia đình và giới) và giữ chức Giám đốc cho tới khi nghỉ hưu (1987-1999).

Bà có nhiều công trình khoa học của cá nhân: 3 cuộc cách mạng và vấn đề giải phóng phụ nữ, NXB Phụ nữ 1976; Bác Hồ với phong trào phụ nữ Việt Nam, NXB Phụ nữ 1982; Tìm hiểu việc xây dựng chế độ làm chủ tập thể XHCN ở Việt Nam, NXB KHXH 1983; Vai trò gia đình trong việc xây dựng nhân cách con người Việt Nam, NXB Phụ nữ 1998; Việc làm đời sống phụ nữ trong chuyển đổi kinh tế ở Việt Nam, NXB KHXH 1999; Cuộc sống của phụ nữ đơn thân ở Việt Nam, NXB KHXH 2002; Cuộc sống và biến động của hôn nhân gia đình Việt Nam hiện nay, NXB KHXH 2006; Hỏi đáp về hôn nhân gia đình ở Việt Nam hiện nay, NXB Thế giới 2006; Sự tương đồng và khác biệt trong quan niệm về hôn nhân gia đình giữa các thế hệ người Việt Nam hiện nay, NXB KHXH 2009.

Nguyên Khánh