Giáo sư Pamela Christine Ronald: 'Tìm ra chủ nhân các Giải thưởng VinFuture 2025 thực sự là thách thức'
Giáo sư Pamela Christine Ronald, Đại học California, Davis (Hoa Kỳ) - Thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture 2025 cho biết, các đề cử năm nay vô cùng tuyệt vời, do đó việc tìm ra chủ nhân của các giải thưởng thực sự là một thách thức.
Giáo sư Pamela Christine Ronald, Đại học California, Davis (Hoa Kỳ) - Thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture
Việt Nam có nhiều nhà khoa học rất tài năng
- Thưa Giáo sư Pamela Christine Ronald, vừa rồi trong phần thuyết trình, bà có chia sẻ về phát hiện mới trong phòng thí nghiệm. Giáo sư có thể chia sẻ, công trình này có gì khác biệt so với thời điểm bà nhận Giải VinFuture năm 2022 hay không?
Giáo sư Pamela Christine Ronald: Công trình năm 2022 mà tôi nhận được Giải thưởng VinFuture là nhờ phát hiện ra một gene, gọi là gene kháng ngập nước. Đó là nỗ lực nghiên cứu của cả một tập thể.
Tuy nhiên, công trình trong bài tham luận lần này mà tôi mang đến VinFuture là kết quả nghiên cứu của tôi với một nhà nghiên cứu, đồng nghiệp của tôi - chị Flor Ercoli. Cô ấy từng làm việc trong phòng thí nghiệm của tôi với vai trò nhà nghiên cứu, nhưng hiện đang bắt đầu xây dựng phòng thí nghiệm riêng tại Đại học California, Riverside (UCR). Chúng tôi đã phát hiện ra một gene giúp hệ rễ của cây sinh trưởng, phát triển và mở rộng nhanh chóng, từ đó giúp giảm phát thải metan xuống 40%.
- Kể từ khi bà đạt giải và được vinh danh tại VinFuture 2022, trong 3 năm qua, bà đã có mối liên hệ nào với các nhà nghiên cứu về nông học ở Việt Nam? Bước đầu của quá trình hợp tác ấy tiến triển đến đâu, thưa Giáo sư?
Giáo sư Pamela Christine Ronald: Tôi đã có cơ hội đến dự Giải thưởng VinFuture hai lần và đã đến thăm Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Hiện nay, tôi đang tìm hiểu về những cách thức thực tiễn để giảm phát thải khí mê-tan và tại Việt Nam có nhiều nhà khoa học rất tài năng đang áp dụng phương pháp mà chúng tôi gọi là “tưới - khô xen kẽ”, giúp giảm phát thải mê-tan.
Lần này, tôi có dịp đến thăm Trung tâm Công nghệ Sinh học. Rất tiếc là đến giờ tôi vẫn chưa có cơ hội đón sinh viên hay nghiên cứu sinh Việt Nam sang làm việc và nghiên cứu tại phòng thí nghiệm của mình. Hy vọng trong tương lai điều đó sẽ thành hiện thực.
Giáo sư Pamela Christine Ronald chia sẻ về chủ đề “Tái thiết kế cây lúa thích ứng với biến đổi khí hậu”, trong khuôn khổ Tuần lễ khoa học công nghệ VinFuture 2025.
Các đề cử Giải thưởng VinFuture vô cùng tuyệt vời
- Được biết, sau khi được vinh danh tại Giải thưởng VinFuture 2022, bà đảm nhiệm một vai trò mới là thành viên của Hội đồng Giải thưởng. Với tư cách vừa là người từng được đề cử, vừa là người “cầm cân nảy mực” cho giải thưởng này, cảm nhận của bà ra sao? Bà đánh giá như thế nào về những đề cử năm nay?
Giáo sư Pamela Christine Ronald: Khi nhận Giải thưởng VinFuture vào năm 2022, tôi vô cùng phấn khích và thật sự bất ngờ. Đến Việt Nam và chứng kiến công tác tổ chức của Ban Tổ chức, tôi ấn tượng và kinh ngạc, vì mọi người đều hết sức nỗ lực, tâm huyết để tạo nên một sự kiện tuyệt vời như vậy.
Lần này, tôi tham dự với vai trò là thành viên của Hội đồng Giải thưởng, được xem xét, đánh giá nhiều hồ sơ đề cử. Phải nói rằng các đề cử thật sự rất xuất sắc. Được góp phần lựa chọn ra các chủ nhân giải thưởng và trực tiếp gặp họ, tôi vui mừng và cũng vui cho chính họ - bởi tôi từng ở vị trí giống như họ nên hiểu rõ cảm giác đó như thế nào.
Các đề cử năm nay vô cùng tuyệt vời. Chủ nhân của các giải thưởng được lựa chọn cũng vô cùng xuất sắc và chúng ta sẽ sớm biết kết quả.
Việc tìm ra chủ nhân của các Giải thưởng VinFuture năm nay thực sự là một thách thức. Chúng tôi có 3 Hội đồng để sàng lọc, sơ duyệt, rồi lựa chọn. Nhiều khi thấy một nhóm tác giả này có công trình rất ấn tượng, rất tốt, nhưng vẫn cần kiểm tra kỹ xem họ có thực sự phù hợp và đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của giải thưởng hay không; các nghiên cứu đó có tập trung vào giải quyết những vấn đề khoa học nền tảng hay không.
Chúng tôi suy nghĩ rất kỹ về việc ai là người đã tạo ra các khám phá mang tính nền tảng và ứng dụng được phát triển như thế nào, để đưa khoa học cơ bản tiến xa hơn và ứng dụng vào thực tiễn. Đây là các tiêu chí mà chúng tôi hướng tới.
Giáo sư Pamela Christine Ronald: "Chủ nhân của các Giải thưởng VinFuture năm nay vô cùng xuất sắc"
- Có thể thấy trong vòng 4 năm qua và ít nhất 3 năm kể từ khi bà được vinh danh, Giải thưởng VinFuture đã có nhiều thay đổi, đặc biệt khi các chủ nhân giải thưởng cũng được vinh danh tại những giải thưởng lớn khác như Nobel. Với vai trò hiện nay là thành viên của Hội đồng Giải thưởng, Giáo sư nhìn nhận như thế nào?
Giáo sư Pamela Christine Ronald: Hội đồng Giải thưởng của chúng tôi lựa chọn các chủ nhân giải thưởng dựa trên chất lượng công trình nghiên cứu và tác động mà nó mang lại, đặc biệt là tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Có thể những tiêu chí này lại trùng với tiêu chí của Hội đồng Giải Nobel.
Tôi nghĩ rằng các thành viên Hội đồng không cảm thấy áp lực vì điều đó, có chăng là các chủ nhân giải thưởng mới thấy áp lực. Như chúng ta đã biết, năm trước có một chủ nhân Giải thưởng VinFuture sau đó đã được trao Giải Nobel. Thật sự rất vui khi thấy những người đạt Giải VinFuture tiếp tục nhận được các giải thưởng khác.
Năm ngoái, chúng tôi nhận được 1.500 đề cử và năm nay con số đó còn nhiều hơn nữa. Chúng tôi cũng rất khuyến khích các đối tác đề cử những công trình nghiên cứu của Việt Nam.
- Trân trọng cảm ơn Giáo sư đã chia sẻ!
Tại Tọa đàm “Đổi mới trong Nông nghiệp và Thực phẩm”, tổ chức chiều 3/12, trong khuôn khổ Tuần lễ khoa học công nghệ VinFuture 2025, Giáo sư Pamela Christine Ronald - Đại học California, Davis (Hoa Kỳ) đã có phần chia sẻ về chủ đề “Tái thiết kế cây lúa thích ứng với biến đổi khí hậu”.
Theo Giáo sư Pamela Christine Ronald, trong môi trường đất ngập nước (kị khí), rễ lúa bị thiếu oxy, tạo điều kiện cho các vi sinh vật kị khí phát triển và sản sinh ra metan. Vậy có thể giảm phát thải metan từ hệ vi sinh vật này hay không? Để trả lời cho câu hỏi này, bà cho biết đã cùng cộng sự nghiên cứu cây lúa và phát hiện cây mang gene PSY 1 có bộ rễ phát triển nhanh so với cây truyền thống. Khi thử nghiệm trong các điều kiện tốt, giống này giảm 40% phát thải metan.
Giáo sư Pamela Christine Ronald cho rằng, cần nghiên cứu sử dụng di truyền thực vật để phát triển các giống lúa mới có khả năng giảm thiểu phát thải metan. Trọng tâm là phân tích cộng đồng vi sinh vật trong đất và xác định các gene lúa kiểm soát chất tiết từ rễ và sự liên kết với vi sinh vật đất.
Mục tiêu là tạo ra cây trồng có lợi cho môi trường, giảm lượng khí thải. Cuối cùng, cần xác định các vi khuẩn tập hợp carbon vào các bể chứa carbon hữu cơ ổn định trong đất. Cần các công cụ mới để định lượng những thay đổi carbon hữu cơ trong đất về lâu dài trong điều kiện thực địa. Các thử nghiệm cần được mở rộng quy mô để đánh giá khả năng tái tạo trên các loại đất và hệ thống cây trồng đa dạng.
Giáo sư Pamela Christine Ronald, Đại học California, Davis (Hoa Kỳ) là Thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture. Bà nhận bằng Tiến sĩ Sinh học phân tử và sinh lý học thực vật tại Đại học California, Berkeley (Hoa Kỳ). Bà từng nhận bằng Thạc sĩ tại Đại học Stanford và Đại học Uppsala, Thụy Điển và là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Cornell, trước khi trở thành giảng viên tại Đại học California, Davis vào năm 1992.
Giáo sư Pamela Christine Ronald là nhà nghiên cứu tại Viện Hệ Gene học Đổi mới tại Đại học California, Berkeley, đồng tác giả của quyển sách “Bàn ăn tương lai: Nông nghiệp hữu cơ, di truyền và tương lai thực phẩm”. Bà từng được tạp chí Scientific American bình chọn là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới ở lĩnh vực công nghệ sinh học.
Năm 2022, Giáo sư Pamela Christine Ronald được trao Giải thưởng Wolf về Nông nghiệp và Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nữ. Bà đồng thời là thành viên Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ và Hội Hoàng gia Thụy Điển về Lâm nghiệp và Nông nghiệp, Thành viên Khách mời của Viện Hàn lâm Nông nghiệp Quốc gia Pháp.
