Giáo viên được tự chủ chuyên môn, học sinh được học vượt lớp

Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT có hiệu lực thi hành từ ngày 20/10/2020. Thông tư này thay thế Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT ngày 30/12/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường Tiểu học và Thông tư số 50/2012/TT-BGDĐT ngày 18/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành sửa đổi, bổ sung Điều 40; bổ sung thêm Điều 40a của Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT ngày 30/12/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường Tiểu học.

Trường Tiểu học phải công khai chương trình, kế hoạch giáo dục

Theo quy định trong Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT, trường Tiểu học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng. Phân cấp quản lý trường tiểu học do Ủy ban nhân dân cấp huyện/thị xã/thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp huyện) thành lập và quản lý. Phòng Giáo dục và Đào tạo giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục đối với các loại hình trường, lớp tiểu học trên địa bàn.

Nhiệm vụ và quyền hạn của trường Tiểu học là công khai mục tiêu, chương trình, kế hoạch giáo dục, điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục, kết quả đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục; tổ chức giảng dạy, học tập và hoạt động giáo dục đạt chất lượng đáp ứng mục tiêu, yêu cầu cần đạt theo chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành...

Trường Tiểu học phải công khai chương trình, kế hoạch giáo dục. (Ảnh minh họa)

“Trường Tiểu học có trách nhiệm thực hiện giáo dục bắt buộc, phổ cập giáo dục và xóa mù chữ tại địa bàn; huy động trẻ em đi học đúng độ tuổi, vận động và tạo điều kiện cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt đến trường”. Nội dung này so với Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT đã bổ sung và nhấn mạnh trách nhiệm của các nhà trường trong thực hiện giáo dục bắt buộc, phổ cập giáo dục và xóa mù chữ tại địa bàn. Đây là điều có ý nghĩa xã hội quan trọng, nhất là với đối với các khu vực đông dân cư, giúp tránh tình trạng học sinh không được nhận vào học trường tại địa bàn mình cư trú.

Một trong những nhiệm vụ và quyền hạn của trường Tiểu học là xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển nhà trường theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, gắn với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương; xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục đáp ứng mục tiêu, yêu cầu cần đạt theo chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học.

Đồng thời triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; thực hiện lựa chọn sách giáo khoa theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; triển khai thực hiện sách giáo khoa và nội dung giáo dục của địa phương theo quyết định của Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương. Đặc biệt, trong tổ chức các hoạt động giáo dục tại trường Tiểu học, nhà trường có quyền “thực hiện tự chủ chuyên môn”.

Không được ép buộc học sinh mua tài liệu tham khảo

Theo quy định tại Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT, trường Tiểu học sử dụng sách giáo khoa được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt và được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn, sử dụng vào quá trình giảng dạy và học tập trong nhà trường. Các giáo viên, học sinh sử dụng sách giáo khoa này vào các hoạt động dạy và học nhằm thực hiện mục tiêu, nội dung giáo dục, yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực của học sinh được quy định trong chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học.

Các trường Tiểu học phải cung cấp kịp thời, đầy đủ thông tin về sách giáo khoa sử dụng tại trường để học sinh và gia đình học sinh biết. Thiết bị dạy học sử dụng trong nhà trường thuộc Danh mục thiết bị dạy học tối thiểu do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và các thiết bị dạy học khác theo quy định của chương trình giáo dục phổ thông.

“Nhà trường tổ chức lựa chọn, trang bị xuất bản phẩm tham khảo phục vụ cho hoạt động giảng dạy, nghiên cứu của giáo viên theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; khuyến khích giáo viên sử dụng xuất bản phẩm tham khảo để nâng cao chất lượng giáo dục. Mọi tổ chức, cá nhân không được ép buộc học sinh phải mua tài liệu tham khảo” - Thông tư nêu rõ.

Giáo viên không được phê bình học sinh trước cả lớp

Thực hiện chủ trương tăng cường phát huy tính chủ động, sáng tạo của từng thành viên, tổ chức và tập thể nhà trường, Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT cho phép giáo viên được chủ động thực hiện và chịu trách nhiệm về kế hoạch giáo dục; tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Cụ thể, thầy cô sẽ được tự chủ về nội dung, phương pháp giáo dục và kiểm tra đánh giá học sinh; chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giáo dục từng học sinh của lớp mình phụ trách. Các hoạt động này cần bảo đảm quy định của chương trình giáo dục, phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện cụ thể của nhà trường.

Trong các nhiệm vụ của mình, người giáo viên được yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, học tập và sinh hoạt chuyên môn; sáng tạo, linh hoạt trong việc tự làm đồ dùng dạy học.

Bên cạnh những quy định về quyền hạn và trách nhiệm của giáo viên, Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT cũng quy định cụ thể những hành vi ứng xử giáo viên không được làm. Theo đó, giáo viên và nhân viên trường Tiểu học không xuyên tạc nội dung giáo dục, dạy sai nội dung kiến thức; không gian lận trong kiểm tra đánh giá, cố ý đánh giá sai kết quả giáo dục của học sinh; không ép buộc học sinh học thêm vì mục đích vật chất; không bỏ giờ, bỏ buổi dạy, tùy tiện cắt xén nội dung giáo dục. Đặc biệt không xúc phạm nhân phẩm, danh dự, xâm phạm thân thể người khác; không hút thuốc; uống rượu, bia; gây rối an ninh, trật tự.

Tương tự, đối với học sinh Tiểu học, Thông tư quy định cụ thể quyền và nhiệm vụ của học sinh. Theo đó, các em có quyền được giáo dục, học tập để phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của bản thân; được học ở một trường, lớp thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học thuận tiện đi lại đối với bản thân trên địa bàn cư trú. Học sinh được chọn trường học hoặc chuyển đến học trường khác ngoài địa bàn cư trú, nếu trường đó có khả năng tiếp nhận.

“Học sinh được học rút ngắn thời gian thực hiện chương trình, học ở độ tuổi cao hơn tuổi quy định, học kéo dài thời gian, học lưu ban. Học sinh có thể lực tốt và phát triển sớm về trí tuệ có thể được học vượt lớp trong phạm vi cấp học” - Thông tư quy định.

Đối với việc khen thưởng và kỷ luật học sinh, Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT có nhiều điều chỉnh so với Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT. Cụ thể, học sinh có thành tích xuất sắc, học sinh tiêu biểu hoàn thành tốt các nhiệm vụ trong học tập, rèn luyện và các phong trào thi đua, có nhiều đóng góp cho tập thể được các bạn trong lớp bình chọn hoặc có thành tích đột xuất khác thì được giáo viên, nhà trường và các cấp quản lý giáo dục khen thưởng theo các hình thức: Tuyên dương trước lớp hoặc trước toàn trường, tặng giấy khen hoặc thư khen.

Học sinh có khuyết điểm trong quá trình học tập, rèn luyện và các phong trào thi đua, tùy theo mức độ vi phạm có thể thực hiện các biện pháp kỉ luật: Nhắc nhở, hỗ trợ giúp đỡ trực tiếp để học sinh tiến bộ hơn; thông báo với cha mẹ học sinh nhằm phối hợp giúp đỡ học sinh khắc phục khuyết điểm. Đặc biệt, “giáo viên không được phê bình học sinh trước cả lớp, trước toàn trường hoặc trong cuộc họp chung với cha mẹ học sinh”.

P.T